Katarzyna od Chrystusa Pana
Katarzyna od Chrystusa Pana, właściwie Felicjanna Tyszkiewicz (ur. 20 lutego 1625, zm. 16 lutego 1683[1]) – karmelitanka bosa, kronikarka zakonna, której przypisuje się autorstwo od 400 do 500 stron rękopisu kroniki klasztoru Karmelitanek Bosych św. Józefa w Wilnie[2].
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data urodzenia |
20 lutego 1625 |
| Data i miejsce śmierci |
16 lutego 1683 |
| Wyznanie | |
| Śluby zakonne |
23 lutego 1843 |
Rodzina edytuj
Była córką wojewody brzeskiego Eustachego Jana Tyszkiewicza herbu Leliwa i jego drugiej żony Katarzyny, z domu Siemaszko[2]. Oprócz niej karmelitankami zostały także wnuczki jej ojca (córki córek z jego pierwszego małżeństwa z Zofią Wiśniowiecką) – Joanna, z domu Massalska (Ludwika od św. Ducha) oraz Franciszka (Rozalia Konstancja od św. Jerzego). Obie związały się, podobnie jak Felicjanna, z wileńskim klasztorem Karmelitanek Bosych św. Józefa[3].
Życiorys edytuj
W listopadzie 1638 Felicjanna Tyszkiewicz została jedną z czterech sióstr zakonnych wytypowanych (m.in. ze zgromadzenia Karmelitanek Bosych w Lublinie oraz klasztoru św. Marcina w Krakowie) do udania się do Wilna, gdzie planowano założyć nowy klasztor karmelitański (ufundowany w 1635[4] przez podkanclerzego litewskiego Stefana Paca[1] herbu Gozdawa i jego żonę, Annę Marcybellę (Marcyjanellę) z Rudominów-Dusiatskich[4][5]). Profesję zakonną złożyła 23 lutego 1643. Zmarła w 1683 po 40 latach spędzonych w zakonie[2].
Dorobek pisarski edytuj
Zgodnie z ustaleniami wydawcy kronik karmelitańskich, Rafała Kalinowskiego, Katarzyna od Chrystusa Pana jest autorką liczącego 400–500 stron anonimowego fragmentu kroniki klasztoru św. Józefa w Wilnie poświęconego przedziałowi od 1644 do 1659[6]. Teza ta została potwierdzona przez badaczkę Karolinę Targosz w oparciu o datę złożenia przez potencjalną autorkę ślubów zakonnych (zawartą w klasztornej księdze profesji)[7]. Część dziejów klasztoru, napisana przez Katarzynę, obejmuje opis tułaczek wileńskich karmelitanek – spowodowanych m.in. wybuchem powstania Chmielnickiego, epidemią w Wilnie w 1652, niepokojami w związku z wojną polsko-rosyjską (1654–1667) oraz polsko-szwedzka (1655–1660)[2]. W obrębie kroniki następuje po opisie drogi sióstr do Wilna pióra Anny Żaboklickiej (Marii Magdaleny od Zbawiciela), który jest uznawany jako pierwszy polskojęzyczny diariusz podróżny spisany przez kobietę[8].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Kalinowski 1900 ↓, s. 9.
- ↑ a b c d Kalinowski 1900 ↓, s. 7–9.
- ↑ Kalinowski 1900 ↓, s. 8.
- ↑ a b Anna Nowicka-Struska. Description of the Journey to Vilnius of Sister Mary Magdalene of the Saviour, Anna Żaboklicka, a Discalced Carmelite Nun from Lublin. The First Polish Woman’s Travel Journal from 1638. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. 2-2020. s. 35. ISSN 0239-426X. (ang.).
- ↑ Józef Wolff: Pacowie: materyjały historyczno-genealogiczne. Petersburg: 1885, s. 80-88.
- ↑ Kalinowski 1900 ↓, s. 7.
- ↑ Karolina Targosz, Piórem zakonnicy. Kronikarki w Polsce XVII w. o swoich zakonach i swoich czasach, 2002, s. 92.
- ↑ Nowicka-Struska Anna, Kronika klasztoru karmelitanek bosych pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Lublinie – zaginiona księga zakonna z XVII wieku, „Meluzyna. Dawna Kultura i Literatura” 2021, nr 1 (14), 67.
Biografia edytuj
- Pogląd ogólny, [w:] Rafał Kalinowski (red.), Klasztory karmelitanek bosych w Polsce, na Litwie i Rusi. Ich początek, rozwój i tułactwo w czasie rozruchów wojennych w XVII w., Wilno, Kraków 1900.