Kazliškis
Kazliškis (hist., pol. Koźliszki Małe[1]) – wieś na Litwie położona w rejonie rakiszeckim okręgu poniewieskiego, 15 km na zachód od Rakiszek. Siedziba gminy.
.jpg) Kazliškis (2014) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Okręg | |
| Rejon | |
| Gmina | |
| Wysokość |
89 m n.p.m. |
| Populacja (2011) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
3602 |
Położenie na mapie Litwy  | |
 55°59′55,90″N 25°21′40,24″E/55,998861 25,361178
| |
Historia edytuj
Własność edytuj
Pierwsza wzmianka o Koźliszkach pochodzi z XVII wieku. Około 1790 roku dobra znalazły się w posiadaniu Herkulana i Deodata Chilewskich. Później były własnością rodzin Syrewiczów, Bartoszewiczów i Kościałkowskich. Na przełomie XIX i XX wieku majątek ten (z przyległościami wtedy 1653 dziesięciny ziemi, w tym 851 dziesięcin lasu) należał do Zygmunta Rutkowskiego. Jego rodzina mieszkała tu do II wojny światowej[1][2].
Przynależność administracyjna edytuj
| Rok | Liczba ludności |
|---|---|
| 1902 | 70 |
| 1923 | 141 |
| 1959 | 125 |
| 1970 | 191 |
| 1979 | 194 |
| 1985 | 240 |
| 1989 | 225 |
| 2001 | 209 |
| 2011 | 168[3] |
- W I Rzeczypospolitej – w województwie wileńskim Rzeczypospolitej[1];
- po III rozbiorze Polski (od 1795 roku) majątek należał do gminy Ponedele w powiecie nowoaleksandrowskim (ujeździe) guberni wileńskiej (w latach 1797–1801 guberni litewskiej), a od 1843 roku guberni kowieńskiej Imperium Rosyjskiego[2];
- od 1922 roku wieś należy do Litwy, która w okresie 1940–1990, jako Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka, wchodziła w skład ZSRR.
.jpg)
XX wiek edytuj
W 1925 roku powstała mleczarnia i gorzelnia. Szkoła podstawowa powstała w latach 1949–1959. Lokalna biblioteka i dom kultury zostały założone w 1954 roku. W 1972 roku poprawiono infrastrukturę drogową, aby ułatwić połączenia z okolicznymi miejscowościami. Działa tu poczta.
Kościół edytuj
Pierwsze wspomnienie o tutejszym kościele pochodzi z 1796 roku. W XIX wieku powstała nowa kaplica, która zawaliła się w jego drugiej połowie. W 1910 roku wybudowano w stylu ludowym nowy drewniany kościół pw. Najświętszej Marii Panny, na planie krzyża, z dwiema wieżami i stojącą obok drewnianą dzwonnicą. W pobliżu znajduje się również cmentarzyk z żelaznym, ażurowym ogrodzeniem na betonowej podmurówce. Ogrodzenie cmentarza i kościoła oraz pokrycie dachu blachą nastąpiło w 1918 roku. W latach 1932–1937 tutejszy proboszcz Juozapas Matulevičius zbudował nową plebanię, w 1937 roku proboszcz Jonas Lapinskas przemalował wnętrze kościoła i rozbudował go. Podczas II wojny światowej kościół został częściowo obrabowany[4].
Dwór edytuj
Najprawdopodobniej Chilewscy wznieśli tu około 1810 roku klasycystyczny dwór. Był to dom parterowy, na rzucie prostokąta, jedenastoosiowy, z dwoma ryzalitami od strony ogrodu. Część frontową zdobił wydatny, centralny portyk z dwiema kolumnami w wielkim porządku podpierającymi belkowanie i trójkątny szczyt. Budynek był przykryty łamanym, gontowym, czterospadowym dachem[1].
Nie ma informacji, czy cokolwiek z dworu, ew. folwarku czy parku, pozostało.
Majątek Koźliszki Małe został opisany w 4. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Koźliszki Małe, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 4: Województwo wileńskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 171, ISBN 83-04-04020-4, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ a b Koźliszki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 149., znaczenie 1.
- ↑ Results of the 2011 Population and Housing Census of the Republic of Lithuania [online] [dostęp 2020-10-25] (ang.).
- ↑ Kazliškis St. M. Marii [online], Strona diecezji poniewieskiej [dostęp 2020-10-25] (lit.).