Klasztor paulinów w Pińczowie
Klasztor paulinów w Pińczowie – dawny budynek klasztorny, zwany Belwederem, znajdujący się w Pińczowie, w województwie świętokrzyskim.
Klasztor wraz z ogrodem został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa świętokrzyskiego.
 nr rej. A-1 z 31.01.2002 r.[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Józefa Piłsudskiego 2a |
| Styl architektoniczny |
wczesny barok |
| Ukończenie budowy |
połowa XV wieku |
| Ważniejsze przebudowy |
1 połowa XVII wieku |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele |
rodzina Oleśnickich, Paulini, rząd Królestwa Polskiego |
| Obecny właściciel |
Miasto i gmina Pińczów |
Położenie na mapie Pińczowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Pińczów  | |
 50°31′14,1″N 20°31′40,6″E/50,520583 20,527944
| |
Historia edytuj
Dokładna data budowy klasztoru nie jest znana. Kardynał Zbigniew Oleśnicki sprowadził paulinów do Pińczowa w 1436 roku, a 3 października 1449 wystawił ze swoim bratem Janem dokument fundacyjny klasztoru.
W 1550 Mikołaj Oleśnicki wypędził paulinów z Pińczowa, kościół popauliński zamienił na zbór a w budynku klasztornym umieścił gimnazjum pińczowskie. Po rekatolicyzacji Pińczowa pod koniec XVI wieku paulini powrócili do miasta i w 1 połowie XVII wieku dokonali gruntownej przebudowy klasztoru. Pod koniec XVIII wieku budynek klasztorny podupadł i za sprawą Hugona Kołłątaja paulini utracili klasztor. W 1800 na krótki czas odzyskali budynek, który po kasacie zakonu w 1819 przeszedł na własność rządu Królestwa Polskiego. W latach 1864–1939 budynek pełnił rolę sądu, więzienia i magazynu. W latach 1924–1929 wymieniono pierwotny dach gontowy na blaszany. W 1956 roku rozpoczęto gruntowny remont klasztoru adaptując go na potrzeby Muzeum Regionalnego w Pińczowie[2], Pińczowskiego Samorządowego Centrum Kultury[3] oraz kina Belweder[4]. W 1962 roku podjęto prace związane z odtworzeniem detali architektonicznych.
Architektura edytuj
Klasztor zbudowany jest na planie prostokąta z prostokątnym wirydarzem pośrodku, w swojej obecnej formie wczesnobarokowy z zachowanymi znacznymi fragmentami murów gotyckich z połowy XV w. W krużgankach zachowały się na ścianach ślady ozdobnej kamieniarki z okresu gotyku i renesansu; pomieszczenia posiadają sklepienia kolebkowo - krzyżowe. Pod głównym gzymsem obiega cały budynek sgraffitowy fryz z połowy XVII w. Do klasztoru prowadzi portal zwieńczony tympanonem z kartuszem kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. Na północnej ścianie dziedzińca znajduje się zegar słoneczny z 1723 roku.
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-05-22].
- ↑ http://www.museo.pl/content/view/939/413/ Muzeum Regionalne w Pińczowie
- ↑ http://www.psck.pl/ Pińczowskie Samorządowe Centrum Kultury
- ↑ https://archive.ph/20141201090632/http://pinczow.com/kino/ Kino Belweder
Bibliografia edytuj
- Katalog zabytków sztuki w Polsce, tom 3, Województwo kieleckie, zeszyt 9, Powiat pińczowski, Warszawa 1961.
- A. Dziubiński, Przechadzka po Pińczowie, Pińczów 1999.
- Jan Wiśniewski, Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w pińczowskim, skalbmierskim i wiślickim, Mariówka 1927.