Kościół św. Andrzeja w Düsseldorfie

Kościół św. Andrzeja
St. Andreas
	; Widok z północnego wschodu
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Nadrenia Północna-Westfalia
Miejscowość	Düsseldorf
Adres	Andreasstraße 10, 40213 Düsseldorf
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki (łaciński)
Archidiecezja	Kolonii
Wezwanie	św. Andrzeja
Wspomnienie liturgiczne	30 listopada
Historia
Data rozpoczęcia budowy	5 lipca 1622
Data zakończenia budowy	1629
Data zniszczenia	1943
Data odbudowy	przed 1960
Dane świątyni
Styl	barokowy
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Liczba naw	3
Organy; • liczba głosów; • liczba manuałów	; 42; 3
Dzwonnica; • nazwa dzwonu	zwarty; Katharina, Joseph, Franziskus Xaver, Andreas, Ignatius,; Christ König
	Położenie na mapie Düsseldorfu Kościół św. Andrzeja
	Położenie na mapie Niemiec Kościół św. Andrzeja
	Położenie na mapie Nadrenii Północnej-Westfalii Kościół św. Andrzeja
	51°13′39″N 6°46′30″E/51,227500 6,775000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Kościół św. Andrzeja (niem. St. Andreas) – rzymskokatolicka świątynia znajdująca się w niemieckim mieście Düsseldorf, w dzielnicy Altstadt. Dawny kościół jezuitów, od 1972 kościół klasztorny zakonu dominikanów.

Historia

Jezuitów sprowadził do Düsseldorfu w 1619 roku palatyn Wolfgang Wilhelm Wittelsbach. Mimo trwającej wojny trzydziestoletniej^[1] 5 lipca 1622 wmurowano kamień węgielny pod budowę^[2], a w 1629 konsekrowano ukończoną świątynię. W 1717 rozbudowano prezbiterium oraz wzniesiono mauzoleum rodu Wittelsbachów projektu Simona Sarta^[1]. Budynek należał do jezuitów aż do kasaty zakonu w 1773^[3], zachował funkcję kościoła dworskiego, a w roku 1842 został kościołem parafialnym. W 1933, w ramach sprzeciwu wobec władz nazistowskich, w kościele zaczęto organizować codzienną adorację, która odbywa się do dziś. Podczas II wojny światowej zniszczone zostało prezbiterium, które odrestaurowano po zakończeniu wojny. Od 1972 należy do zakonu dominikanów^[1].

Architektura

Kościół wzniesiono na rogu Andreasstrasse i Hunsrückenstrasse^[1], ma cechy późnego niemieckiego renesansu i wczesnego baroku^[2]. Klasztor mieści się w powojennym budynku dawnej plebanii, znajdującym się naprzeciw fasady. Od zachodu do kościoła przylegają dawne budynki klasztoru jezuitów, pełniące współcześnie funkcję hotelową. Fasada kościoła jest surowa i monumentalna, ozdobiona pilastrami uporządkowanymi w tzw. wielki porządek. Pierwotnie elewację zdobiły figury świętych, które usunięto z powodów technicznych w XVIII wieku. Wnętrze świątyni podzielone jest na trzy nawy, w nawach bocznych znajdują się empory. Budynek przykryty jest bogato zdobionymi sklepieniami krzyżowo-żebrowymi. Korpus nawowy ma długość pięciu przęseł, a zakończone trójboczną absydą prezbiterium – dwóch przęseł. Za absydą znajduje się dwunastoboczne mauzoleum rodu palatyńskiego, a od wschodu dostawiona zakrystia^[1].

Wyposażenie

Oryginalny ołtarz główny został zniszczony w 1943 roku przez bombardowanie, na jego miejscu ustawiono ołtarz z czarnego marmuru, wykonany w 1960 przez Ewalda Matarégo. W 2008 ozdobiono go srebrnymi figurami Matki Bożej i czterech świętych jezuickich, przechowywanymi dotychczas w skarbcu klasztornym. Na tylnej ścianie absydy wisi gobelin z przedstawieniem Drzewa Życia. We wnętrzu przechowywany jest również obraz św. Andrzeja pochodzący ze zniszczonego ołtarza głównego, zabezpieczony przed wybuchem wojny. Wykonał go w 1908 roku Heinrich Lauenstein, zastąpił on oryginalny obraz zniszczony przez kopcące się świece. Dwa ołtarze boczne wykonał w latach 1836–1837 Ernst Deger, poświęcone są Chrystusowi oraz Matce Bożej. Barokowy obraz Chrystusa Ukrzyżowanego przypisywany jest Johannesowi Spilbergowi. Przy ścianach naw bocznych stoją 22 drewniane, częściowo złocone figury świętych^[1].

Organy wykonał w roku 1782 Peter Kemper z Bonn. Pierwotnie były napędzane miechami, w 1900 zamontowano elektryczną dmuchawę. Większość piszczałek została zniszczona podczas II wojny światowej. W 1953 w zachowanej szafie organowej zainstalowano nowy instrument z warsztatu Edmunda Fabritiusa z Kaiserswerth. W 1970 zastąpiono je 42-głosowymi organami z warsztatu Rudolf von Beckerath Orgelbau z Hamburga. Składają się z 3480 piszczałek, największa ma długość 5,4 metra, a najkrótsza – 2,2 cm^[4]. W 2003 instrument przeszedł generalny remont^[5].

Na wieżach kościoła zawieszonych jest łącznie sześć brązowych dzwonów^[6]:


Imię	Waga	Średnica	Ton	Rok odlania	Ludwisarnia
Katharina	170 kg	66,2 cm	d"	1643	Bracia Hemony’owie, Utrecht
Joseph	350 kg	80 cm	h'	1954	Petit & Gebr. Edelbrock, Gescher
Franziskus Xaverius	500 kg	91 cm	a'
Andreas	700 kg	102 cm	g'
Ignatius	1200 kg	123,6 cm	e'
Christ König	1800 kg	140 cm	d'

Mauzoleum Wittelsbachów

Dwunastoboczne mauzoleum wzniesiono w 1717 roku na północ od absydy. Wzniósł je palatyn Karol III Filip Wittelsbach po śmierci swojego brata, Jana Wilhelma, którego blaszany, częściowo złocony sarkofag ustawiono w najbardziej eksponowanym miejscu budowli. Złożono tu szczątki również poprzednich przedstawicieli rodziny Wittelsbachów. Wieńczy ją kopuła z latarnią, doświetlona jest przez okrągłe okna. Budynek został zniszczony podczas II wojny światowej i odrestaurowany w 1958 roku^[1].