Kościół św. Jadwigi w Zabrzu
Kościół św. Jadwigi Śląskiej w Zabrzu – drewniany kościół katolicki, wybudowany w latach 1928–1929 w Zabrzu (dzielnica Poremba), wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.
 nr rej. A/225/08 z dnia 8 czerwca 2008[1]
| |||||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||||
 Świątynia w 2018 roku | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Adres |
ul. Wolności 504 | ||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
22 października[2] | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Zabrza  | |||||||||||||||||
 50°17′52,7″N 18°49′48,5″E/50,297972 18,830139
| |||||||||||||||||
Historia
edytujNa skutek migracji ludności dzielnica Zabrza, Poremba, była zamieszkiwana przez przeszło 5 tys. katolickich wiernych po I wojnie światowej[2]. Z tej przyczyny postanowiono wybudować tamże nowy kościół; inicjatorem przedsięwzięcia był proboszcz parafii św. Franciszka w Zabrzu, ks. Józef Bennek[3], do jego realizacji przystąpiono dopiero w latach 20. XX wieku, parafia św. Franciszka 13 kwietnia 1926 roku nabyła działkę od Groegera[3] pod budowę nowej świątyni[2]. Fundatorami były następujące podmioty: Kuria Biskupia we Wrocławiu, Państwowy Zespół Kopalń oraz Górnośląski Zakład Koksowniczy[2].
Kierownikiem budowy i projektantem świątyni był Karl Kattentidt[3], budowniczy rejencyjny, natomiast radca budowlany Beck wykonał dokumentację techniczną[2][3]. Zdecydowano się na drewno jako główny budulec z uwagi na ryzyko wystąpienia szkód górniczych[2][3]. Prace budowlane zostały rozpoczęte 16 maja 1928 roku[3], a 8 lipca 1928 roku ks. Józef Bennek wmurował kamień węgielny w krypcie pod prezbiterium[2][3]. Świątynia powstała w latach 1928–1929[2], mimo że pozwolenie na budowę otrzymano dopiero w 1929 roku[2][3]. Całkowity koszt budowy wyniósł 360 tys. marek[3].
25 sierpnia 1929 roku ks. Józef Bennek dokonał benedykcji nowego kościoła[2][3]. 23 lutego 1930 świątynia zyskała status lokalii podległej parafii św. Franciszka[2]. 30 sierpnia 1932 roku biskup sufragan Walenty Wojciech dokonał konsekracji świątyni[2]. 4 sierpnia 1937 kard. Adolf Bertram wydał dekret podnoszący dotychczasową lokalię do rangi kuracji, który wszedł w życie 1 października tegoż roku[2]. Po II wojnie światowej kuracja została uznana przez władze kościelne bez dekretu za samodzielną jednostkę[2][3] – parafię św. Jadwigi w Zabrzu.
W latach 1994–2001 kościół był remontowany, zamontowano wówczas 18 nowych witraży oraz nabyto obrazy przedstawiające Matkę Boską Nieustającej Pomocy oraz Jezusa Miłosiernego[3].
8 czerwca 2008 roku kościół został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego; znajduje się również na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego.
Architektura
edytuj
Budowla drewniana posadowiona na płycie żelbetowej o masie 57 ton[2], na planie owalnego dwunastoboku[2] z czterema ośmiobocznymi wieżami narożnymi w stylu modernizmu z elementami ekspresjonizmu[2]. Kryty wysokim dachem wielospadowym wykończonym dachówką ceramiczną, hełmy wież kryte blachą miedzianą.
We wnętrzu umieszczono sześć ołtarzy[2]. Ołtarz główny w postaci tryptyku wykonał Franz Schink, rzeźbiarz z Bytomia[2]. Na belce tęczowej umieszczono Grupę Ukrzyżowania[2]. w postaci rzeźb. Na stropie zamontowano kasetony, na niektórych otynkowanych ścianach naniesiono malowidła Na emporze organy z 1833 roku zbudowane przez firmę Gebrüder Walter, które umieszczono w kościele w 1930 roku, wcześniej znajdowały się w Lutyni niedaleko Wrocławia[2].
W latach 2005–2006 ze względu na szkody spowodowane mrozami, ks. proboszcz Jerzy Pająk zadecydował o zmianie dachówek na dolnej części dachu kościoła.
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Cztery wieże ku niebu. [w:] Gość Gliwicki [on-line]. Instytut Gość Media., 2017. [dostęp 2018-08-19].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Zabrze, Świętej Jadwigi (Dekanat Zabrze). Kuria Diecezjalna w Gliwicach. [dostęp 2018-08-19].