Kościół Świętego Stanisława w Czortkowie

Kościół Świętego Stanisława[1] (także: kościół Dominikański; ukr. Костел святого Станіслава) – zabytkowa świątynia rzymskokatolicka w mieście Czortkowie, siedzibie rejonu czortkowskiego w obwodzie tarnopolskim na Ukrainie.

kościół Świętego Stanisława
Костел святого Станіслава
Ilustracja
Państwo

 Ukraina

Obwód

 tarnopolski

Miejscowość

Czortków

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

św. Stanisława biskupa i męczennika

Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego
Mapa konturowa obwodu tarnopolskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „kościół Świętego Stanisława”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „kościół Świętego Stanisława”
Ziemia49°01′09,33″N 25°47′46,55″E/49,019258 25,796264

Historia

edytuj
 
Stary kościół ok. 1865 r.
Galeria: kościół św. Stanisława
 
Czortków. Kościół pw. św. Stanisława
 
Czortków. Kościół pw. św. Stanisława
 
Czortków. Kościół pw. św. Stanisława

22 lutego 1610 roku wojewoda ruski i właściciel miasta Stanisław Golski sprowadził do Czortkowa oo. dominikanów i ufundował dla nich kościół oraz klasztor. Pierwszy kościół wybudowano wraz z klasztorem oo. dominikanów w roku 1619. Fundator po śmierci został pochowany w krypcie kościoła. Świątynię odwiedzali polscy królowie, m.in. Jan II Kazimierz (w 1663) oraz Jan III Sobieski (w 1673 roku).

Kościół z XVIII wieku okazał się zbyt mały dla parafian, więc na przełomie XIX / XX wieku zdecydowano w jego miejscu (po rozebraniu starego) wybudować nowy (obecny) kościół. Budowę ukończono w 1918 roku, w stylu gotyku nadwiślańskiego, według projektu polskiego architekta Jana Sas-Zubrzyckiego. Autorami figur świętych byli Czesław Stowp i Damian Stankiewicz.

W 1941 roku Sowieci uciekając na wschód podpalili kościół i klasztor, rujnując budowlę.

Po zakończeniu II wojny światowej i wyjeździe Polaków z tutejszych ziem władza sowiecka zamknęła kościół i urządziła w nim magazyn nawozów sztucznych, a znajdujące się w nim cenne organy drezdeńskie zostały zniszczone (później władze Drezna chciały te organy odkupić, ale było za późno). Ojcom dominikanom kościół został oddany w stanie ruiny w roku 1989. Pierwszym proboszczem (po II wojnie światowej) został pochodzący z Czortkowa o. Reginald Wiśniewski.

W kościele do końca II wojny światowej znajdował się uważany za cudowny obraz Matki Boskiej Czortkowskiej (Różańcowej) podarowany dominikanom w XVII wieku przez króla Jana Kazimierza. Od zniszczenia uchronili go byli polscy parafianie, którzy przymusowo wysiedleni przewieźli obraz w nowe granice Polski, a w latach 80. XX wieku złożyli w warszawskim kościele pw. św. Jacka, gdzie znajduje się po dziś dzień. Obecnie w czortkowskim kościele znajduje się koronowana kopia obrazu.

W 2019 roku na wysokiej 40-metrowej wieży kościoła ukraiński naukowiec i historyk Wołodymyr Dobrianski odkrył detonator pocisku odłamkowego. Domniemana trajektoria jego lotu pozwoliła ustalić, że podczas ofensywy czortkowskiej (7–28 czerwca 1919 r.) w lasach na zachód od wsi Szmańkowce stacjonowały pułki (64 armaty) pod dowództwem atamana Cyryla Karasa[2][3].

Przypisy

edytuj
  1. Polski egzonim przyjęty na 121. posiedzeniu KSNG.
  2. Wołodymyr Dobrianski, «Чортківська офензива» та домініканський костел святого Станіслава у Чорткові: дослідження свідчень 100-річної давнини // Бережани та Бережанщина в період «Чортківської офензиви»: події, особистості, пам’ять, Бережани, 2019, 39–48 s.
  3. Wołodymyr Dobrianski, Чортківський костел святого Станіслава і домініканський монастир: становлення та Перша світова війна // Землі Опілля в історико-культурному розвитку України. Доля історико-архітектурної спадщини західноукраїнських земель у часи Першої світової війни та революційних подій 1917–1921 рр. Тези доповідей і повідомлень VI Всеукраїнської наукової конференції. 18.10.2018 r. / Надія Волинець, Володимир Парацій, Бережани, 2018, 25–27 s.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj