Konopielka (powieść)

Konopielka – powieść Edwarda Redlińskiego z 1973 roku. Powieść jest zaliczana do nurtu chłopskiego w literaturze polskiej.

Konopielka

Autor	Edward Redliński
Typ utworu	powieść obyczajowa
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Polska
Język	polski
Data wydania	1973
Wydawca	Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza

Treść

Akcja toczy się we wsi Taplary na Podlasiu (w okolicy Suraża), otoczonej lasami i bagnami, niedostępnej i tworzącej własny świat zamknięty na wpływy z zewnątrz. Mieszkańcy żyją zgodnie z rytmem natury, są nieufni wobec obcych i niechętni wobec wszystkiego co nowe. Pewnego dnia do wsi wraz z przedstawicielami lokalnych władz przybywa młoda „uczycielka”. Zostaje ona przydzielona na kwaterę w domu Kaziuka Bartoszewicza, jednego z gospodarzy, a zarazem narratora powieści. Wraz z nią przybywa nowoczesność w postaci prądu, radia itp. Wszystkie te zmiany mieszkańcy, żyjący dotąd w symbiozie z naturą, przyjmują niechętnie, podobnie jak narrator Kaziuk. Wkrótce jednak Kaziuk zaczyna okazywać coraz większe zainteresowanie jej słowami, a przyczyną tego jest rosnąca erotyczna fascynacja, jaką nieświadomie odczuwa wobec tej kobiety. Paradoksalnie starania nauczycielki pozostałyby jałowe, gdyby nie owa namiętność. Po wyjeździe nauczycielki to Kaziuk staje się rzecznikiem postępu i nowoczesności – to on jako pierwszy podczas żniw wychodzi na pole z kosą, a nie z sierpem, jak nakazywał obyczaj. Na oczach gromady pęka stare, a rodzi się nowa kultura.

Opinie o utworze

Powieść Redlińskiego krytykowano, zarzucając jej parodiowanie literatury nurtu wiejskiego, a nawet naigrawanie się z chłopskiego losu. Niektórzy dopatrywali się w niej parodii Siłaczki Żeromskiego. Inni widzieli mistrzowsko ukazany obraz społeczności lokalnej. Takie wsie jak Taplary w latach siedemdziesiątych XX wieku, w czasach mechanizacji rolnictwa, były rzadkością. Autor, ukazując świat w krzywym zwierciadle, tworzy obraz idealny kultury chłopskiej, aby pokazać jej nieuchronny koniec i poddanie się kuszącej cywilizacji miejskiej.

Ekranizacje

Na podstawie powieści w 1981 roku powstał film o tym samym tytule w reżyserii Witolda Leszczyńskiego.