Konwój PQ-18

Konwój PQ-18
	II wojna światowa, bitwa o Atlantyk
	; Wybuch statku transportowego
Czas	2–19 września 1942
Miejsce	Ocean Arktyczny
Przyczyna	chęć powstrzymania alianckich dostaw wojennych dla ZSRR przez Niemców
Wynik	zwycięstwo aliantów
Strony konfliktu
Stany Zjednoczone; ZSRR; Wielka Brytania	III Rzesza
Dowódcy
John C. Tovey; Stuart Bonham Carter; Robert Burnett; Bruce Fraser	Erich Raeder; Karl Dönitz
Siły
42 statki,; 65 okrętów eskorty	12 U-Bootów,; 225 samolotów
Straty
13 statków	40 samolotów,; 3 U-Booty
	Położenie na mapie Arktyki miejsce bitwy
	75°N 40°E/75,000000 40,000000

PQ-18 – konwój arktyczny z okresu II wojny światowej transportujący zaopatrzenie wojenne dla ZSRR z Wielkiej Brytanii. W obronie konwoju siły eskorty stoczyły walkę z niemieckim lotnictwem oraz U-Bootami.

Tło

Po ciężkich stratach poniesionych przez poprzedni konwój arktyczny PQ-17 na przełomie czerwca i lipca 1942 roku admiralicja brytyjska zadecydowała o wstrzymaniu następnego konwoju do września. Duży wpływ na podjęcie takiej decyzji miało skierowanie dużej liczby okrętów Royal Navy na Morze Śródziemne w celu wsparcia eskorty konwoju maltańskiego (Operacja Pedestal). Jednocześnie by zapobiec ryzyku, na jakie narażone były statki handlowe, konwój otrzymał eskortę silniejszą niż jakikolwiek jego poprzednik na tej trasie^[1].

Konwój i jego eskorta

W skład konwoju wchodziło 39 transportowców, 2 zbiornikowce oraz statek ratowniczy^[2]. Komodorem konwoju był E.K. Boddam Whethem. Eskortę konwoju stanowiło osiem zespołów okrętów, w skład których wchodziło łącznie 65 jednostek^[3]. Bezpośrednią eskortą konwoju, w skład której wchodził między innymi lotniskowiec eskortowy HMS „Avenger”, dowodził kontradmirał Robert Burnett. Krążowniki: HMS „Norfolk”, HMS „Suffolk” i HMS „London” pod dowództwem wiceadmirała Stuarta Bonhama Cartera. Grupę osłony operacyjnej stanowiły pancerniki HMS „Anson” i HMS „Duke of York”, jeden lekki krążownik i pięć niszczycieli pod dowództwem wiceadmirała Bruce'a Frasera.

Przebieg operacji

Konwój PQ-18 podczas ataku

Konwój rozpoczął swój rejs 2 września, sześć dni później został on wykryty przez niemieckie samoloty rozpoznawcze^[4]. 12 września doszło do pierwszego starcia z okrętami Kriegsmarine: niszczyciel HMS Faulknor (1934) zatopił płynącego przed konwojem U-Boota U-88.

Następnego dnia w wyniku ataków dwóch okrętów podwodnych (U-405 i U-589) zatopione zostały dwa statki. Popołudniowy atak Luftwaffe spowodował stratę ośmiu statków konwoju, podczas gdy Niemcy utracili jedynie 5 samolotów. Przyczyną wysokich strat była nieobecność osłony lotniczej myśliwców pokładowych lotniskowca HMS "Avenger", zajętych pogonią za samolotami rozpoznawczymi. Dopiero zmiana taktyki i pozostawienie samolotów w rezerwie do walki z bombowcami, pomogło odeprzeć kolejny w tym dniu atak lotniczy bez strat własnych^[5]. 14 września konwój utracił dwa statki: jeden zatopiony przez U-Boota, jeden przez samoloty. Po stronie niemieckiej straty objęły jeden okręt podwodny (U-589) i 25 samolotów.
15 września, pomimo licznych ataków, eskorta zapobiegła kolejnym zatopieniom.
16 września został zatopiony przez niszczyciele eskorty trzeci U-Boot - U-457. Tego samego dnia siły kontradmirała Burnetta opuściły konwój, pozostawiając przy nim jedynie bezpośrednią eskortę oraz 5 radzieckich niszczycieli.
17 września konwój poniósł ostatnią stratę - jeden ze statków został zatopiony przez samoloty niemieckie. Niemiecki atak na statki zacumowane w Murmańsku nie wyrządził strat.

Podsumowanie

Za cenę 40 samolotów i trzech okrętów podwodnych Niemcy zatopili 13 statków. Dostarczone do ZSRR zaopatrzenie zostało uznane przez Józefa Stalina za znaczną pomoc dla wysiłku wojennego Sowietów^[6].

Zobacz też

Konwoje morskie podczas II wojny światowej

Przypisy

↑ Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu, Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1976 s.261
↑ Tadeusz Konecki: Skandynawia w drugiej wojnie światowej : od neutralności i pacyfizmu do militaryzmu i wyścigu zbrojeń. Warszawa: Książka i Wiedza, 2003, s. 305. ISBN 83-05-13270-6. inne źródła (Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu i Jerzy Pertek: Bitwy konwojowe na arktycznej trasie) podają, że w konwoju płynęło od 40 do 46 statków
↑ Jerzy Pertek: Bitwy konwojowe na arktycznej trasie. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1982, s. 135.
↑ Tadeusz Konecki: Skandynawia w drugiej wojnie światowej : od neutralności i pacyfizmu do militaryzmu i wyścigu zbrojeń. Warszawa: Książka i Wiedza, 2003, s. 305. ISBN 83-05-13270-6.
↑ Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu, Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1976 s.262
↑ Tadeusz Konecki: Skandynawia w drugiej wojnie światowej : od neutralności i pacyfizmu do militaryzmu i wyścigu zbrojeń. Warszawa: Książka i Wiedza, 2003, s. 306. ISBN 83-05-13270-6.

Bibliografia

Tadeusz Konecki: Skandynawia w drugiej wojnie światowej : od neutralności i pacyfizmu do militaryzmu i wyścigu zbrojeń. Warszawa: Książka i Wiedza, 2003. ISBN 83-05-13270-6.
Jerzy Pertek: Bitwy konwojowe na arktycznej trasie Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1982
Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu, Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1976

Linki zewnętrzne

ConvoyWeb - Russian Convoys. [dostęp 2010-09-29].

[1] Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu, Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1976 s.261

[2] Tadeusz Konecki: Skandynawia w drugiej wojnie światowej : od neutralności i pacyfizmu do militaryzmu i wyścigu zbrojeń. Warszawa: Książka i Wiedza, 2003, s. 305. ISBN 83-05-13270-6. inne źródła (Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu i Jerzy Pertek: Bitwy konwojowe na arktycznej trasie) podają, że w konwoju płynęło od 40 do 46 statków

[3] Jerzy Pertek: Bitwy konwojowe na arktycznej trasie. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1982, s. 135.

[4] Tadeusz Konecki: Skandynawia w drugiej wojnie światowej : od neutralności i pacyfizmu do militaryzmu i wyścigu zbrojeń. Warszawa: Książka i Wiedza, 2003, s. 305. ISBN 83-05-13270-6.

[5] Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu, Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1976 s.262

[6] Tadeusz Konecki: Skandynawia w drugiej wojnie światowej : od neutralności i pacyfizmu do militaryzmu i wyścigu zbrojeń. Warszawa: Książka i Wiedza, 2003, s. 306. ISBN 83-05-13270-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]