Kopalnia w Falun, Dawna kopalnia miedzi w Falun (szw. Falu koppargruva) – szwedzka kopalnia o historycznym znaczeniu, zamknięta w 1992.

Strefa Górnicza Wielkiej Góry Miedzianej w Falun
Mining Area of the Great Copper Mountain in Falun[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Państwo

 Szwecja

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

II, III, V

Numer ref.

1027

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

2001
na 25. sesji

Położenie na mapie Dalarny
Mapa konturowa Dalarny, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Strefa Górnicza Wielkiej Góry Miedzianej w Falun''Mining Area of the Great Copper Mountain in Falun''”
Położenie na mapie Szwecji
Mapa konturowa Szwecji, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Strefa Górnicza Wielkiej Góry Miedzianej w Falun''Mining Area of the Great Copper Mountain in Falun''”
Ziemia60°35′56″N 15°36′44″E/60,598889 15,612222

Rozwój

edytuj

Wydobycie miedzi w Falun zaczęło się prawdopodobnie w IX wieku, natomiast okres od XIII wieku jest udokumentowany. Największy rozwój kopalni przypada na wiek XVII, kiedy to kopalnia dostarczała 2/3 światowego wydobycia miedzi. Pozyskiwana tam była nie tylko miedź, ale także złoto (był to największy wówczas wydobywca w Szwecji) i srebro (drugie miejsce w Szwecji).

Ponieważ jednak wydobycie odbywało się często w niezaplanowany sposób, nierzadko dochodziło do zawałów. W 1687 zapadła się większa część kopalni. Szczęśliwie miało to miejsce w środku lata, podczas jednego z największych świąt w Szwecji, przez co nikt nie ucierpiał. Teren wydobywczy kopalni (Stora Stöten) ma dzisiaj głębokość 95 m i szerokość 350 m.

W XVIII wieku kopalnia straciła na znaczeniu, chociaż pozostała aż po XIX wiek ważnym producentem miedzi. Prace wydobywcze nadal miały miejsce w XX wieku, jednak pozyskiwana ruda składała się w 30% z siarki, w 5,5% z cynku, w 2% z ołowiu, a tylko w 0,4% z miedzi ze śladowymi ilościami złota i srebra.

Dziś jest tam muzeum, a od 2001 roku kopalnia pod nazwą Strefa Górnicza Wielkiej Góry Miedzianej w Falun jest na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Produktem ubocznym kopalni jest czerwony pigment o nazwie czerwień faluńska, który stał się „szwedzką farbą narodową” i nadal jest wytwarzany.

Literackie opracowania

edytuj

Kopalnie stały się tematem dla niektórych niemieckojęzycznych autorów: