Korzeń proteoidowy
Korzeń proteoidowy – specyficzna forma korzenia wykształcanego przez rośliny w celu zwiększenia powierzchni chłonnej. Korzeń tego typu charakteryzuje się dużą liczbą drobnych korzeni bocznych z licznymi włośnikami. Wyglądem przypomina szczotkę[1]. Nazwa została zaproponowana przez Helen Purnell w roku 1960 i pochodzi od nazwy rodziny roślin, u których po raz pierwszy wykryto tę formę korzeni. Duża powierzchnia chłonna zapewnia roślinom z korzeniami proteoidowymi odpowiednie zaopatrzenie w związki mineralne na ubogich glebach. Naturalnie rośliny takie występują na terenach położonych wokół Morza Śródziemnego, w Afryce Południowej oraz Australii[2]. Gatunki u których wykryto korzenie proteoidowe zwykle nie tworzą mikoryzy[3].
Występowanie edytuj
Strukturę po raz pierwszy opisał Adolf Engler w roku 1894 u roślin z rodziny Proteaceae rosnących w Ogrodzie Botanicznym w Lipsku. Dalsze badania potwierdziły powszechność występowania korzeni proteidowych u tej rodziny. Stwierdzono je u 44 gatunków należących do wszystkich rodzajów w rodzinie Proteaceae z wyjątkiem Persoonia[4]. Z dalszych badań wiadomo, że korzenie proteoidowe występują wśród przedstawicieli 27 rodzajów należących do Proteaceae oraz u blisko 30 gatunków należących do rodzin: Betulaceae, Casuarinaceae, Elaeagnaceae, Fabaceae, Moraceae i Myricaceae[2]. W obrębie rodziny bobowatych zdolność tworzenia korzeni proteidowych wykazano między innymi u gatunków roślin uprawnych z rodzaju łubin: Lupinus hispanicus, L. luteus i L. mutabilis. Zmiany morfologiczne można indukować w warunkach laboratoryjnych podając roślinom syntetyczną auksynę – IBA. Jednak korzenie uformowane pod wpływem IBA nie wydzielają zwiększonych ilości kwasów karboksylowych do podłoża[5].
Funkcje edytuj
W warunkach naturalnych tworzenie korzeni proteoidowych jest indukowane przez niedobór fosforu. Korzenie takie poza zwiększoną powierzchnią chłonną charakteryzują się zmodyfikowanym metabolizmem węgla. Z komórek do podłoża wydzielane są znaczne ilości kwasów karboksylowych, które zmieniając pH gleby doprowadzają do powstania form fosforu łatwiej przyswajalnych[1]. Prawdopodobnie korzenie proteoidowe ułatwiają również pozyskiwanie azotu. W komórkach takich korzeni wykryto obecność transporterów aminokwasów (HaAAT4-1) oraz transporterów peptydów (HaPepT1), co sugeruje że rośliny z tą formą korzeni są zdolne pobierania azotu organicznego[6].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Iwona CIereszko. Czy można usprawnić pobieranie fosforanów przez rośliny ?. „Kosmos”. 4 (269) (54), s. 391-400, 2005.
- ↑ a b M. Watt. Proteoid Roots. Physiology and Development. „Plant Physiology”. 121 (2), s. 317–323, 1999. DOI: 10.1104/pp.121.2.317. ISSN 1532-2548. (ang.).
- ↑ Bartosz Adamczyk, Mirosław Godlewski. Różnorodność strategii pozyskiwania azotu przez rośliny. „Kosmos”. 1-2 (186-287) (59), s. 211-222, 2010.
- ↑ HM Purnell. Studies of the family Proteaceae. I. Anatomy and morphology of the roots of some Victorian species. „Australian Journal of Botany”. 8 (1), s. 38, 1960. DOI: 10.1071/BT9600038. ISSN 0067-1924. (ang.).
- ↑ P.J. Hocking, S. Jeffery. Cluster-root production and organic anion exudation in a group of old-world lupins and a new-world lupin. „Plant and Soil”. 258 (1), s. 135–150, 2004. DOI: 10.1023/B:PLSO.0000016544.18563.86. ISSN 0032-079X. (ang.).
- ↑ S. Schmidt, G. R. Stewart. Glycine metabolism by plant roots and its occurrence in Australian plant communities. „Australian Journal of Plant Physiology”. 26 (3), s. 253, 1999. DOI: 10.1071/PP98116. ISSN 0310-7841. (ang.).