Krodo
Krodo – bóg wymieniony przez Konrada Bothego w Kronice Sasów, gdzie podaje, że Sasi czcili boga o imieniu Krodo[1]. W starych zapiskach imię to jest zapisane jako Hrodo, Chrodo, Krodo lub w zlatynizowanej formie: Crodone. Bothe opisuje też jakoby Juliusz Cezar podczas podboju Germanii, nakazał zbudować kilka twierdz zwieńczonymi posągami bóstw Rzymskich. W miejscu Harzburg, gdzie powstało później miasto Bad Harzburg w Dolnej Saksonii, miał stać posąg Saturna, którego ludy lokalne miały czcić jako Kroda[2].
Podczas wojen saskich w 780 roku król Franków, Karol Wielki, podczas okupacji terenów zamieszkiwanych przez Sasów miał zniszczyć ów posąg, aby następnie nawrócić pogańskich Sasów na chrześcijaństwo:
... Król Karol przybył na ziemię i nawrócił wschodnich Sasów. Wtem rzekł: Kto jest waszym Bogiem? Wtedy zwykły lud zawołał: Krodo, Krodo jest naszym Bogiem! W ten Król Karol powiedział: Krodo jest waszym Bogiem? To jest: diabelska ropucha! [ropucha to po saksońsku kroden – gra słów] Następnie słowo [„Krodo”] stało się złym słowem wśród Sasów. Potem Król Karol udał się do Harzburga i zniszczył idola Krodo i zbudował kościół w Salingenstede, w Osterwieck poświęcony Świętemu Szczepanowi.
Kronika wspomina także ikonografię Krodego. Idol miał się znajdować na słupie i być bosy. Posiadał on cztery atrybuty, które miały reprezentować cztery żywioły[2]:
- Woda – ryba pod stopami
- Ziemia – kosz kwiatów jako symbol wzrostu i czterech pór roku
- Ogień – rozeta lub koło jako symbol słońca
- Powietrze – rozwiany pas lub sznur
W 1597 r. Georg Fabricius w pośmiertnym Originum illustrissimae stirpis Saxonicae libri septem, przypisał Kroda Słowianom, który prawdopodobnie połączył informację od saskiego kronikarza i mnicha Widukinda z Korbei, że Sasi mieli zdobyć metalowy posąg Saturna od Słowian połabskich oraz informację Bothego, że Krodo był Saskim odpowiednikiem Saturna[3].
W Katedrze Św. Szymona i św. Judy (zbudowanej w 1047 roku), która była częścią Palatium w Goslarze, znaleziono ołtarz, który w roku ok. 1600 został nazwany Ołtarzem Kroda. Ołtarz ten powstał najprawdopodobniej w XI wieku i jest w całości wykonany z brązu. Ołtarz znajduje się obecnie w muzeum w Goslar.
Jeszcze w XIX wieku przez niemieckich badaczy był uważany za naczelne bóstwo Słowian[4]. Jako że Kronika Sasów jest jedynym źródłem poświadczającym istnienie Kroda, dzisiejsi badacze mitologii kwestionują jego istnienie[3][5].
Galeria edytuj
-
„Crodo” w L'Antiquité expliquée et représentée en figures autorstwa Bernard de Montfaucon, 1722. -
„Crodo” zilustrowany w Mitologii słowiańskiej autorstwa Andrieja Kajsarowa, 1804. -
„Crodo” jako pierwszy w ilustracji bóstw saskosłowiańskich, 1834. -
Dzisiejszy posąg Kroda w Bad Harzburg. -
Brązowy ołtarz nazwany Ołtarzem Kroda.
.jpg)
.png)
Przypisy edytuj
- ↑ Christian Heinrich Delius, Untersuchungen über die Geschichte der Harzburg und den vermeinten Götzen Krodo, 1826 [dostęp 2019-06-27].
- ↑ a b Hanuš 1842 ↓, s. 90, 115-116, 119, 293,.
- ↑ a b Strzelczyk 1998 ↓, s. 100-101.
- ↑ Hanuš 1842 ↓, s. 116; „...Krodo, dem Slawen-Gotte, dem grossen Gotte...”, tłum.: „...Krodo, Bóg Słowian, wielki Bóg...”.
- ↑ Brückner 1985 ↓, s. 198.
Bibliografia edytuj
- Ignacy J. Hanuš: Die wissenschaft des slawischen mythus im weitesten :den altpreussischlithauischen mythus mitumfassenden sinne. Nach quellen bear., sammt der literatur der slawisch-preussischlithauischen archäologie und mythologie. 1842. [dostęp 2019-06-30]. (niem.).
- Jerzy Strzelczyk: Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 1998. ISBN 83-7120-688-7.
- Aleksander Brückner: Mitologia słowiańska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985. ISBN 83-01-06245-2.