Krzyż Wojenny (Norwegia)

Krzyż Wojenny (norw. Krigskorset, nynorsk Krigskrossen) – najwyższe odznaczenie wojskowe i jednocześnie najwyższe odznaczenie Królestwa Norwegii.

Krzyż Wojenny
Krigskorset
Awers
Awers odznaczenia oraz miniatura
Baretka
Baretka pierwszego nadania
Ustanowiono

23 maja 1941

Kruszec

brąz

Wydano

290 (w tym 26 nadań pośmiertnych oraz 7 zbiorowych)

Powyżej

brak

Poniżej

Medal Czynu Obywatelskiego

Historia

edytuj

Jednostopniowy krzyż został ustanowiony przez króla Haakona VII na uchodźstwie w Londynie 23 maja 1941 roku. Zgodnie z pierwotnym statutem mógł on zostać nadany osobie wojskowej lub cywilnej, zarówno Norwegowi, jak cudzoziemcowi za wyjątkowe zasługi w czasie wojny, takie jak osobiste męstwo czy skuteczne dowodzenie jednostkami wszystkich rodzajów broni, zaś w szczególności za wybitną działalność dla sprawy i niepodległości Norwegii w czasie wojny. Wkrótce przed powrotem króla i rządu do ojczyzny, 18 maja 1945 zmieniono statuty, ustanawiając Krzyż Wolności Haakona VII, przeznaczony przede wszystkim dla osób cywilnych i ograniczając nadania Krzyża Wojennego (odtąd zawsze z okuciem w kształcie miecza na wstążce) do zasług wyłącznie wojennych.

Krzyż Wojenny jest najwyższym odznaczeniem w hierarchii orderów i odznaczeń Królestwa Norwegii. Może zostać nadany tej samej osobie wielokrotnie.

Od 1941 do chwili obecnej (wrzesień 2020) krzyż nadano ogółem 290 razy (w tym dla 7 sztandarów pułków francuskich walczących pod Narwikiem oraz 26 nadań pośmiertnych).

Krzyż Wojenny otrzymało 13 obywateli polskich.

Od 2011 roku krzyż jest nadawany za czyny męstwa i waleczności podczas pełnienia misji pokojowych i stabilizacyjnych z udziałem Norweskich Sił Zbrojnych. Do 2020 roku nadano 8 krzyży (w tym 1 pośmiertnie) za misję w Afganistanie oraz 1 za misję w Bośni i Hercegowinie.

Insygnia

edytuj

Oznaką odznaczenia jest wykonany w brązie nieemaliowany krzyż trójlistny. W medalionie środkowym awersu znajduje się zwieńczona koroną tarcza herbowa z norweskim lwem, rewers jest gładki, bez napisów. Krzyż jest zawieszony na kółku w kształcie wieńca dębowego. Odznaczenie noszone jest po lewej stronie piersi, na wstążce w norweskich barwach narodowych: czerwonej z niebieskim paskiem pośrodku, oblamowanym białymi prążkami. Każde nadanie oznacza się brązowym okuciem w kształcie miecza, umieszczonym na wstążce oraz baretce.

Odznaczeni

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Krzyżem Wojennym (Norwegia).

Odznaczeni wielokrotnie

edytuj

Polacy odznaczeni Krzyżem Wojennym

edytuj

Wszyscy odznaczeni poza gen. Sikorskim otrzymali krzyż w roku 1942. Gen. Sikorskiemu przyznano go pośmiertnie w roku 1943. W nawiasach podano numery nadań.

Bibliografia

edytuj
  • Paul Hieronymussen, Orders, Medals and Decorations of Britain and Europe in Colour, London 1978