Strzelcy podhalańscy
Strzelcy podhalańscy, potocznie podhalańczycy – tradycyjna nazwa na określenie polskich oddziałów piechoty górskiej. Charakterystycznym elementem umundurowania żołnierzy tej jednostki są długie peleryny i kłobuki[1].
W latach 1918–1939 w Wojsku Polskim było sześć pułków strzelców podhalańskich:

- 1 Pułk Strzelców Podhalańskich,
- 2 Pułk Strzelców Podhalańskich,
- 3 Pułk Strzelców Podhalańskich,
- 4 Pułk Strzelców Podhalańskich,
- 5 Pułk Strzelców Podhalańskich,
- 6 Pułk Strzelców Podhalańskich,
które wchodziły w skład dwóch dywizji piechoty górskich (21 i 22).
W czasie II wojny światowej sformowano:
- Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich (1940)
- Batalion Strzelców Podhalańskich (1940)
- pułki Strzelców Podhalańskich AK (1943–1945)
Po wojnie dziedzictwo tradycji oddziałów podhalańskich kontynuował 5 Pułk Strzelców Podhalańskich im. gen. Andrzeja Galicy, a od 1993 roku - 21 Brygada Strzelców Podhalańskich.
Symbole
edytuj21 czerwca 1919 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził następujące odznaki dla pułków strzelców podhalańskich:
- kapelusz góralski, niski, okrągły, barwy ochronnej, opasany u oficerów podwójnym sznurkiem srebrnym oksydowanym, a u żołnierzy sznurem szarym wełnianym, z lewej strony za sznurek zatknięte piórko ciemne - orle lub jastrzębie, na przodzie kapelusza przepisowy orzełek srebrny oksydowany, u oficerów pod orzełkiem przepisowa gwiazdka oficerska,
- odznaka o wymiarach 45 x 30 mm w kształcie swastyki z gałązką jedliny noszona na kołnierzach, dla żołnierzy tłoczona z białej oksydowanej blachy, dla oficerów haftowana białymi oksydowanymi nićmi[2].
-
Odznaka pułków strzelców podhalańskich
-
Odznaka pamiątkowa 2 Pułku Strzelców Podhalańskich
-
Odznaka pamiątkowa 5 Pułku Strzelców Podhalańskich
-
Odznaka pamiątkowa 6 Pułku Strzelców Podhalańskich
Obecnie symbolem strzelców podhalańskich jest szarotka alpejska, umieszczana na mankietach, kołnierzach, rękawach umundurowania żołnierza. Motyw stylizowanej swastyki zachował się na odznakach pamiątkowych i sztandarach[3]. Swastyki podhalańskiej (prasłowiański symbol pomyślności i powodzenia w walce, znany wśród górali jako „niespodziany krzyżyk”[4]) nie należy mylić ze swastyką nazistowską. To dwa zupełnie różne symbole, o odmiennym znaczeniu i jedynie bardzo odległym, wspólnym rodowodzie.
-
Szarotka alpejska - współczesna korpusówka podhalańczyków
-
Współcześnie używany kapelusz podhalański - wersja oficerska
-
Odznaka pamiątkowa współczesnej 21 Brygady Strzelców Podhalańskich
Przypisy
edytuj- ↑ Mała Encyklopedia Wojskowa, tom III (R – Ż), Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1971, s. 223-224.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 71 z 28 czerwca 1919 roku, poz. 2317.
- ↑ „Rocznik Przemyski – Historia Wojskowości”, t. 49, z. 1, Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu, Przemyśl 2013, s. 197.
- ↑ Decyzja Nr 134/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 18 kwietnia 2011 r. w sprawie wprowadzenia odznaki pamiątkowej oraz oznaki rozpoznawczej 21. Brygady Strzelców Podhalańskich im. gen. bryg. Mieczysława Boruty-Spiechowicza (Dz. Urz. MON z 2011 r., nr 9, poz. 110).