Kwark t

cząstka elementarna
(Przekierowano z Kwark szczytowy)

Kwark t (ang. top, true), kwark wysoki, kwark prawdziwy (w literaturze popularnonaukowej)[1], inaczej zwany szczytowym lub wierzchnimkwark należący do trzeciej generacji cząstek elementarnych. Jest najcięższym znanym kwarkiem. Jego masa jest na tyle duża, że pojedynczy kwark t potrafi się rozpaść (aby było to możliwe masa kwarka musi być większa niż bozonu W)[2].

Kwark szczytowy
ilustracja
Klasyfikacja

fermion, kwark

Generacja

3

Symbol

t

Antycząstka

kwark antyszczytowy

Odkryta

1995

Ładunek

e

Masa

173,2 ± 0,9 GeV/c²

Spin

Generacja

3

Został odkryty 2 marca 1995 roku w Fermilabie w Stanach Zjednoczonych[3].

Kwark t uczestniczy przede wszystkim w oddziaływaniach silnych, ale może się rozpadać tylko za pośrednictwem oddziaływania słabego. Rozpada się prawie wyłącznie na bozon W i kwark denny w związku z własnościami macierzy CKM. Model standardowy przewiduje, że jego czas życia wynosi około 1×10−25 sekund, czyli mniej więcej 20 razy mniej niż skala czasu dla oddziaływań silnych (czas ten jest o wiele krótszy niż dla słabych rozpadów innych fermionów modelu standardowego, gdyż nie biorą w nim udziału cząstki wirtualne), i dlatego nie tworzy hadronów, dając fizykom unikatową możliwość badania „nagich” kwarków. Mimo to zarezerwowano symbole ηt, ht, θ i χt dla stanów kwarkonium t oraz T dla mezonu z nagą prawdą (zobacz Mezony#Nazewnictwo).

Parametry kwarku t

edytuj
  • masa: 173,2 ± 0,9 GeV/c²[4]
  • ładunek elektryczny: +2/3 e
  • izospin: 0 (trzecia składowa)
  • spin: 1/2
  • prawda: 1

Przypisy

edytuj
  1. Polska nazwa wg PTF: Bernard Jancewicz: Angielsko-polski słownik nowych terminów fizycznych. Polskie Towarzystwo Fizyczne, 2011-02-15. [dostęp 2013-06-25]. (pol.).
  2. Donald H. Perkins: Wstęp do fizyki wysokich energii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 133. ISBN 83-01-14246-4. OCLC 749914042.
  3. Abachi, S. et al.. Observation of the Top Quark. „Physical Review Letters”. 14 (74), s. 2632-2637, kwiecień 1995. 
  4. Summary of Tevatron Top Mass Results – July 2011. [dostęp 2011-12-15]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj