Liceum Ogólnokształcące im. Bartłomieja Nowodworskiego w Tucholi
Liceum Ogólnokształcące im. Bartłomieja Nowodworskiego w Tucholi powstało w 1937 roku i działa do dzisiaj. Obecnie mieści się w budynku wybudowanym w roku 1996 przy ulicy Pocztowej. Wcześniej mieścił się w budynku dawnego Liceum Pedagogicznego, który obecnie jest siedzibą Zespołu Szkół Leśnych oraz Zespołu Szkół Licealnych i Agrotechnicznych. Popularnie nazywany jest "Nowodworkiem".
| Liceum Ogólnokształcące | |
 Zdjęcie Nowodworka od frontu | |
| Semper in altum (Zawsze wyżej) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Pocztowa 8a, Tuchola |
| Data założenia |
1937 |
| Patron | |
| Dyrektor |
dr Waldemar Ptak |
| Wicedyrektorzy |
Joanna Drozdż |
Położenie na mapie Tucholi  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tucholskiego  | |
Położenie na mapie gminy Tuchola  | |
 53°35′15,202″N 17°51′56,970″E/53,587556 17,865825
| |
| Strona internetowa | |
Szkoła kształci uczniów z terenu powiatu tucholskiego, ale nie tylko. Obecnie można wybierać jeden z czterech profilów: ekomedycznego, politechnicznego z elementami e-sportu, humanistyczno-prawnego oraz filologiczno-artystycznego.
I Zjazd Absolwentów Liceum Ogólnokształcącego odbył się 18 czerwca 1977 roku. Z tej okazji uczniowie Szkoły oraz mieszkańcy Tucholi ufundowali sztandar. Tego dnia również nadano Szkole imię Bartłomieja Nowodworskiego, „kawalera zakonu maltańskiego, którego społeczeństwo Tucholi uznało za najwybitniejszego syna, jakiego na przestrzeni wieków wydało”. W 2007 roku, podczas IV Zjazdu Absolwentów, zaprezentowano nowy sztandar, wykonany według projektu z lat 70. XX w.
Od roku szkolnego 2001/2002 do roku szkolnego 2018/2019 szkoła wchodziła w skład Zespołu Szkół Ogólnokształcących (razem z Gimnazjum Powiatowym). Od roku szkolnego 2019/2020 Liceum ponownie funkcjonuje samodzielnie.
W 2022 roku Liceum obchodziło 85. rocznicę istnienia. Jest tym samym najstarszą szkołą średnią w powiecie tucholskim.
Patron edytuj
Bartłomiej Nowodworski urodził się prawdopodobnie w roku 1552. Początkowo uczył się w Tucholi w miejscowej szkole parafialnej, następnie w Chełmnie. Wcześnie stracił rodziców.
Ten bohater, rycerz, kawaler maltański[1], a przede wszystkim człowiek mający bardzo barwne i ciekawe życie, pierwsze doświadczenia wojskowe zdobywał walcząc z Tatarami na Ukrainie, w chorągwi Michała Zasławskiego. Po jego śmierci Nowodworski udał się do Siedmiogrodu pod sztandary Stefana Batorego i po jego wyborze na króla polskiego wrócił z nim do kraju. Zjednał sobie przychylność władcy, z którym wziął udział w wyprawie moskiewskiej. W 1582 roku jako goniec królewski jeździł do Konstantynopola z instrukcjami dla przebywającego tam posła Hieronima Filipowskiego[2].
Nie zdołał jednak zrobić kariery na dworze Stefana Batorego, gdyż w pojedynku uśmiercił dworzanina królewskiego – Biedrzyckiego. Sytuacja ta zmusiła Nowodworskiego do opuszczenia kraju i wyjazdu do Francji. Podczas pobytu w tym kraju, trwającego siedemnaście lat, brał udział w walkach z hugenotami. Również tam zrozumiał znaczenie wykształcenia i kształtowanego w oparciu o nie poczucie odpowiedzialności za kraj. Zdobywał doświadczenie wojskowe, głównie w zakresie nowych technik oblężniczych.
Kolejnym etapem w życiu Nowodworskiego, po zakończeniu wojen religijnych we Francji, była walka w szeregach kawalerów maltańskich przeciw Turkom i piratom berberyjskim. Walczył pod Lepanto. Na Maltę udał się z listami polecającymi od króla Henryka IV. Jego atutem była znajomość świata muzułmańskiego, którą zyskał w czasie pobytu w Siedmiogrodzie i w Konstantynopolu. Kawalerem maltańskim został w 1605 roku. Zbiegło się to w czasie z amnestią od króla Zygmunta III, co dawało mu możliwość powrotu do kraju. Wstawił się za nim poznany na Malcie rycerz maltański Piotr Kochanowski (bratanek poety Jana). Do kraju wrócił w roku 1607, zaś po przyjęciu na dwór królewski otrzymał stanowisko kapitana przybocznej gwardii Zygmunta III Wazy, tzw. harcerzy.
Swoje wcześniejsze doświadczenia mógł wykorzystać w czasie wojny polsko-moskiewskiej, która wybuchła w 1609 roku. Zasłynął w czasie wyprawy smoleńskiej w tym samym roku, w akcji niszczenia bramy miasta petardami prochowymi. Nie udało się jednak wówczas zdobyć miasta. W czasie kolejnego oblężenia przygotowywał się do podłożenia miny w otworze miejskiego kanału przy baszcie Kryłoszewskiej w pobliżu Dniepru; ostatecznie uzyskał od króla pozwolenie na przeprowadzenie tej akcji. Eksplozja z 13 czerwca 1611 roku spowodowała wyrwę w murze, przez którą gwardia królewska pod dowództwem Nowodworskiego dostała się do miasta.
Zdobycie Smoleńska nie było ostatnią wyprawą wojenną, w której uczestniczył Nowodworski. W 1612 roku brał udział w odsieczy skierowanej na ratunek Polakom oblężonym w Moskwie. Chciał po kapitulacji kontynuować odsiecz. Przystąpił również do kolejnej wyprawy na wschód – wyprawy królewicza Władysława w 1617 roku, podczas której został ranny w ramię.
W czasie pobytu we Francji nabył obycia towarzyskiego, potrafił pięknie przemawiać. Przyjaźnił się z poetą Danielem Naborowskim, z którym prowadził korespondencję. Zależało mu, aby kształcić za granicą w sztuce wojennej młodzież szlachecką, która później mogłaby stanowić kadrę dowódczą wojsk polskich.
4 marca 1617 roku założył fundację, która zapewniała uposażenie
 |
Część zawartości tej strony może naruszać prawa autorskie.
Tekst źródłowy prawdopodobnie pochodzi z:
|
dla trzech profesorów Kolegium Nowodworskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz stypendia dla czterech studentów z powiatu tucholskiego – trzech szlachciców i jednego nieherbowego. Wybierał ich i polecał proboszcz tucholski – za czasów Nowodworskiego był nim Jan Doręgowski – zaś kandydaci „musieli być wiernymi synami Kościoła Katolickiego”. W razie braku tucholan mogli korzystać z tego przywileju inni studenci, jednak zobowiązani byli zrezygnować, gdy pojawili się kandydaci z Tucholi.
Chciał także wskrzesić zwyczaj śpiewania Bogurodzicy przed bitwą. Łożył na druk dzieł naukowych, na szkołę w Tucholi i na szkołę świętej Anny w Krakowie, później noszącą jego imię. Fundator zastrzegł, żeby uniwersytet krakowski wysyłał do Tucholi jako nauczycieli magistrów sztuk wyzwolonych i doktorów filozofii. Założenie szkoły parafialno-farnej ustalone było z proboszczem tucholskim. Uczniowie mieli co niedzielę po sumie śpiewać Bogurodzicę, a szkoła miała co najmniej dwa razy w roku organizować przedstawienia. Szkoła parafialna w Tucholi istniała do pierwszej ćwierci XVIII wieku, kiedy to dom szkolny popadł w ruinę. W 1767 roku nie było już żadnego śladu szkoły.
Bartłomiej Nowodworski zmarł w 1625 roku, pochowany został w kościele Świętego Jana w Warszawie.
Absolwenci edytuj
- Pierwsza matura odbyła się w 1939 roku.
- Pierwsza klasa powojenna zakończyła naukę maturą w 1948 roku (zobacz zdjęcie obok oraz oryginał bez napisów), ale ze względu na wojenną zawieruchę, maturę zdawali również abiturienci z innych lat. Absolwentem z 1948 roku jest Franciszek Szatkowski, inżynier mostowiec.
- Absolwentką z roku 1951 jest Zyta Edyta Połom-Brzoza, aktorka, laureatka Złotek Maski.
- Liceum Ogólnokształcące w Tucholi ukończył m.in. obecny europoseł PO – Tadeusz Zwiefka (matura 1973).
- Wielu nauczycieli Nowodworka to absolwenci szkoły.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Bartłomiej Nowodworski – chrześcijański rycerz idealny [online], www.wilanow-palac.pl [dostęp 2024-03-26].
- ↑ Pieśń o wybuchowym rycerzu. Kto wysadził mury Smoleńska? [online], Focus.pl, 11 listopada 2011 [dostęp 2024-03-26] (pol.).