Lucjusz Cecyliusz Metellus Denter
Lucius Caecilius Metellus Denter (ur. ok. 290 p.n.e., zm. 221 p.n.e.) – rzymski konsul, który w roku 252 p.n.e. odniósł zwycięstwo nad Kartagińczykami w bitwie pod Panormos.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| pontifex maximus | |
| Okres |
od 243 p.n.e. |
| Poprzednik | |
Życiorys edytuj
Członek wpływowego plebejskiego rodu rzymskiego Cecyliuszy, syn Lucjusza Cecyliusza Metellusa Dentera, konsula w 284 p.n.e. Dwukrotny[1] Konsul w 251[2] i 247 p.n.e.[2]; dowódca jazdy[1] (magister equitum) w 249 p.n.e.[2], Pontifex Maximus w latach 243–221 p.n.e., dyktator[1] w 224 p.n.e.[2]
Jeden z dowódców rzymskich w czasie I wojny punickiej. Jako prokonsul w 250 p.n.e. odniósł zwycięstwo nad Kartagińczykami dowodzonymi przez Hazdrubala syna Hannona w bitwie pod Panormus (dzisiejsze Palermo). Dzięki umiejętnie zastosowanej taktyce[3] korpus słoni został zepchnięty na własne szeregi kartagińskie, co zdecydowało o porażce Kartagińczyków[4]. Po bitwie wszystkie te słonie na polecenie Metellusa zostały schwytane. Ponieważ Cecyliuszowi Metellusowi brakowało okrętów, by przewieźć na nich słonie, połączył ze sobą beczki, pokrył je podłogą z desek i tak przetransportował zwierzęta przez Cieśninę Sycylijską[5]. Słonie zostały później pokazane mieszkańcom Rzymu w czasie triumfu przyznanego Metellusowi za to zwycięstwo[1][6]. Na specjalnych podestach zaprezentowano wtedy 142 słonie, potem zagnano je do cyrku i tam zabito[7]. Od tej pory wizerunek słonia stał się w rodzinie Cecyliuszy Metellów jakby herbem. Często umieszczany na monetach bitych w czasie, gdy członkowie tej rodziny sprawowali nadzór nad mennicą.
W 243 p.n.e. został wybrany na najwyższego kapłana[1][8][9](Pontifex Maximus) i sprawował ten urząd 22 lata[10]. W 242 p.n.e. jako najwyższy kapłan nie pozwolił konsulowi Aulusowi Postumiuszowi opuść Rzym i wyruszyć na Sycylię na wojnę, gdyż ten był jednocześnie kapłanem Marsa (flamen martialis) i jako taki zobowiązany do czynności kultowych[9][11][12][13]. W 241 p.n.e. w czasie pożaru świątyni Westy rzucił się w środek płomieni[14] i uratował Palladion[9] tracąc przy tym wzrok; lud rzymski przyznał mu za ten czyn przywilej dojeżdżania na rydwanie do siedziby senatu na jego obrady[15][6]. W 224 p.n.e. powołany został na dyktatora dla zwołania Komicji centurialnych i przeprowadzenia wyborów[2]. Cyceron pisze, że do schyłku życia cieszył się takim wigorem, że nie tęsknił za młodością[10].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Pliniusz ↓, Historia Naturalna;VII;139.
- ↑ a b c d e Fasti ↓.
- ↑ Frontyn ↓, Strategemata;II;5,4.
- ↑ Polibiusz ↓, Dzieje;I,40.
- ↑ Frontyn ↓, Strategemata;I;7,1.
- ↑ a b Dionizjusz ↓, Starożytności rzymskie;II,66,4.
- ↑ Pliniusz ↓, Historia Naturalna;VIII;16.
- ↑ Waleriusz ↓, Factorum et dictorum memorabilium;VIII;13.2.
- ↑ a b c Liwiusz ↓, Dzieje Rzymu; Periocha XIX.
- ↑ a b Cyceron,Sen ↓, O starości;30.
- ↑ Liwiusz_XXXVII ↓, Dzieje Rzymu; Ksiega XXXVII,51.
- ↑ Tacyt ↓, Roczniki;Księga Trzecia,71.
- ↑ Val.Max. ↓, Factorvm et dictorvm memorabilivm liber I;1,2.
- ↑ Cyceron, Scaur. ↓, Pro Scauro;48.
- ↑ Pliniusz ↓, Historia Naturalna;VII;141.
Bibliografia edytuj
- Gajusz Pliniusz Sekundus: K. PLINIUSZA STARSZEGO HISTORYI NATURALNEJ KSIĄG XXXVII. T. III. Poznań: W Księgarni i Drukarni J. Łukaszewicza, MDCCCXXXXV.
- Marek Tulliusz Cycero: Pisma filozoficzne Marka Tulliusza Cycerona przełożone przez E. Rykaczewskiego. T. II.
- VALERIVS MAXIMVS: FACTORVM ET DICTORVM MEMORABILIVM LIBRI NOVEM. [dostęp 2019-02-05]. (łac.).
- Waleriusz Maksymus: Memorable deeds and sayings: one thousand tales from ancient Rome. [dostęp 2019-02-09]. (ang.).
- Tytus Liwiusz: Dzieje Rzymu od założenia Miasta. T. Księgi VI-X, Streszczenia ksiąg XI-XX. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1971.
- Tytus Liwiusz: Dzieje Rzymu od założenia Miasta. T. Księgi XXXV-XL. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1981.
- Tacyt: Dzieła. Warszawa: Czytelnik, 2004. ISBN 83-07-02993-7.
- Fasti Capitolini. [dostęp 2019-02-195]. (łac.).
- Cyceron: For Aemilius Scaurus. [dostęp 2019-02-19]. (ang.).
- Polibiusz: Dzieje. T. 1. Wrocław - Warszawa: Ossolineum/DeAgostini, 2005.
- Dionizjusz z Halikarnasu: ROMAN ANTIQUITIES (Starożytności rzymskie). [dostęp 2019-02-19]. (ang.).
- Frontyn: PODSTĘPY WOJENNE. Wrocław: Instytut Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych Uniwersytetu Wrocławskiego, 2016. ISBN 978-83-940893-7-5.