Magdalena Świerczek-Gryboś
Magdalena Świerczek-Gryboś (ur. 4 sierpnia 1990 w Olkuszu) – polska pisarka fantastyki, poetka, redaktorka. Badaczka twórczości Stanisława Lema.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
4 sierpnia 1990 |
|---|---|
| Język |
polski |
| Dziedzina sztuki |
Literatura, fantastyka |
Życiorys
edytujW latach szkolnych osiągała pierwsze sukcesy w konkursach poetyckich[1]. Tworzyć fantastykę uczyła się na portalu fantastyka.pl podległym redakcji czasopisma „Nowa Fantastyka”. Szczególne zainteresowanie gatunkiem wzięło się u niej ze spuścizny intelektualnej ojca i zamiłowania do alternatywnych światów[2].
Skończyła kilka kierunków i specjalizacji na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie, w tym filozofię i etykę. Opiekun pracy magisterskiej z etyki, profesor Tadeusz Gadacz, zainteresował ją postacią Stanisława Lema. Poświęciła twórczości fantastycznonaukowej Lema – jej wymiarom etycznym i filozoficznym – pracę magisterską, część wystąpień na konferencjach naukowych, artykułów i własnej twórczości. Po obronie pracy zaproponowano jej studia doktoranckie z filozofii, na których zajmowała się fantastyką i mniej znanymi nurtami feminizmu[3][4]. Po trzech latach, niezainteresowana karierą akademicką, zrezygnowała z doktoratu (jak sama przyznała na okładce powieści Dzieci Burzy) „na rzecz redagowania fantastyki”[2]. Od kilku lat związana jest jako redaktorka z Grupą Wydawniczą Fantazmaty[5], współpracuje z licznymi wydawcami (m.in. SQN[6], czasopismem Urania[7], Empikiem).
W 2021 roku zdiagnozowana jako osoba z Zespołem Aspergera. Diagnozą podzieliła się publicznie i zaczęła pisać o swoich doświadczeniach oraz objawach dotyczących kobiet[8], które mogą różnić się od tych charakterystycznych dla mężczyzn[9][10].
Od 2022 roku mieszka w Gdańsku.
Twórczość
edytujW 2019 roku opublikowano jej dwie powieści: Openminder[11] oraz Dzieci Burzy.
Openminder to socjologiczna SF z motywami postapo i cyberpunku. Opowiada o świecie w 2076 roku podzielonym ideologicznie na Wschód i Zachód, w którym obywatele Zachodu zostali zaszczepieni przeciwko złu. Akcja w większości dzieje się na terenie zniszczonego wojną i skażonego Krakowa. Tytułowi openminderzy to „wojownicy umysłu”, nowy rodzaj żołnierzy pilotujących mechy w częściowo wirtualnej rzeczywistości. Redaktor Michał Cetnarowski w posłowiu określił Openmindera mianem „patchwork science fiction” i stwierdził, że jest to powieść „po komiksowemu przerysowana, bezczelna jak teledysk, a jednocześnie pisana na poważnie i zaangażowana”, a Świerczek-Gryboś to jedna z pierwszych autorek w Polsce, które piszą w podobny sposób[12].
Dzieci Burzy to powieść science-fantasy ukazująca losy multiwersum (w którym nasz świat stanowi tylko jeden wymiar) znajdującego się na skraju zagłady. W plebiscycie Granice.pl została uznana za najlepszą książkę na zimę 2019 z gatunku fantastyki[13].
W 2020 roku pojawiła się kolejna powieść autorki, Trupokupcy[14], pod redakcją Ewy Białołęckiej. To historia o świecie odmienionym przez nierozważną walkę z ociepleniem klimatu, w następstwie czego z głębi ziemi budzą się stare duchy. Akcja toczy się głównie na śląskiej wsi. Utwór łączy postapo, mity słowiańskie, steampunk i rural fantasy.
W 2021 roku premierę miały Puste diabły, powieść obyczajowa z domieszką kryminału i realizmu magicznego, czytana przez Anetę Todorczuk. Młoda pisarka – niedopasowana społecznie dawna narkomanka, dręczona przez przeszłe demony – próbuje odnaleźć swoje miejsce w nękanej suszą, popandemicznej Polsce[15].
Lew i stalker z grzywą (2022) to pierwszy samodzielny zbiór opowiadań autorki, zapowiadający powieść Nieświat. Uniwersum nieświata ukazuje perypetie bohaterów na Ziemi pożeranej przez kosmicznego pasożyta, odradzającym się Marsie i starej stacji kosmicznej. Bohaterowie to osoby w każdym wieku, również neuroróżnorodne; zbiór dedykowany jest młodzieży i dorosłym. Autorka zrzekła się dochodów z książki na rzecz fundacji ekologicznej[16].
W 2023 roku pojawiły się Wszystkie kolory łabędzi, czytane przez Małgorzatę Kozłowską. Ten obyczaj z wątkiem kryminalnym „to historia o zaszczuciu, traumie i poszukiwaniu własnej tożsamości. O niebinarności, toksycznych wzorcach i pułapkach dorastania”[17].
Na przełomie 2023/2024 roku premierę miał wspomniany wyżej Nieświat.
W 2019 roku jeden z jej wierszy uhonorował trzy koncerty jubileuszowe z okazji czterdziestolecia Zespołu Pieśni i Tańca „Wolbromiacy”, odznaczonego Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[18].
Nominacje
W 2020 roku Świerczek-Gryboś została nominowana do nagród Nowej Fantastyki w kategorii Nagroda im. Macieja Parowskiego (dawniej Reflektor)[19], a jej dwie powieści nominowano do Nagrody Fandomu Polskiego im. Janusza A. Zajdla[20]. W 2021 roku ponownie nominowano ją do Nagrody im. Macieja Parowskiego[21].
W 2023 roku do Nagrody Zajdla nominowano jej opowiadanie[22].
Publikacje
edytujKsiążki
- Openminder[11] t. 1, SQN 2019 (nominowana do Nagrody Zajdla)
- Dzieci Burzy[13], t. 1, Alegoria 2019 (nominowana do Nagrody Zajdla)
- Trupokupcy, SQN 2020[14]
- Puste diabły, Virtualo (Empik) 2021[23] (audiobook wydany przez Bibliotekę Akustyczną[24])
- Lew i stalker z grzywą, SQN 2022
- Wszystkie kolory łabędzi, EmpikGo 2023[17]
- Nieświat, SQN 2023/2024
Opowiadania opublikowane drukiem
- Wszystkie śmierci Apolinarego, Nowa Fantastyka 3/2018[15]
- Mózgu, pracuj, Fantom nr 7 2018[15]
- Nie bój się zniknąć, Magazyn Świąteczny Gazety Wyborczej (projekt Jutronauci) 17-18.11.2018[25][15]
- Larwy (modlitwa do Klary), Sny Umarłych, polski rocznik weird fiction 2019[15]
- Wielki Dzięcioł, Dziwne opowieści. Antologia weird fiction 2021[15]
- Mleko przekwitłych matek, Niezwyciężone. Antologia opowiadań science fiction, EmpikGo 2021[15]
- Zapach matki, Sny Umarłych, polski rocznik weird fiction 2021[15]
- Dokąd idą świstunki?, Tarnowskie Góry. Miejskie opowieści, Almaz 2022[15]
- Zepsucie, Gruzy. Antologia Postapo, Planeta Czytelnika 2023[15]
- A dom cieknie, Tarnowskie Góry Niesamowite, Almaz 2023[26]
- Otchłanie, Młody Technik 4/2024[27]
Opowiadania w e-zinach i e-antologiach i inne
- Głos światów albo kołysanka satelitów, Antologia X na dziesięciolecie Creatio Fantastica 2017
- Lot motyla, Fantazmaty 2 2018
- Muerte Blanca, nanoFantazje 1.0 (Fantazmaty) 2018
- Niemożliwe, Antologia Fantastycznie nieobliczalni wyd. SQN 2018
- Bardzo trudne samobójstwo, Esensja 2019
- Dratewka projektujący Wszechświaty, Antologia W głębi snów, Zapomniane Sny 2020[28]
- Baran, gwiazda podwójna i morze w cynowej wannie, duet z Magdaleną Kucenty, Zbrodnia doskonała (Fantazmaty) 2020
- Ten wstrętny bóg kaszalotów, Biały Kruk 2020
- Kości dla trupokupca, Esensja 2021
- Brzydka baśń albo trupokupiec z prezentami, Antologia charytatywna Szepty wyd. SQN 2022
- Być martwym jest srebrem, nie istnieć – złotem, Biały Kruk, Wydanie Specjalne Słowo przeciw wojnie, 1/2022 (Nominowane do Nagrody Zajdla, wyróżnione w konkursie Pigmalion Fantastyki[29])
- Śnieg na plaży, Antologia charytatywna Czego dusza zapragnie, wyd. SQN 2023
- Czarnobyl cię kocha, biorobocie, Fantazmaty 3 2023
- Puste rękawy, Antologia charytatywna Zakazane szlaki, Zapomniane Sny 2024[30]
Działalność literacka
edytujPisarka jest organizatorką ogólnopolskich konkursów literackich. Odpowiada za konkurs „Jestem legendą”, którego zwieńczeniem jest jedna z najobszerniejszych antologii fantastycznych w Polsce Ja, legenda[31] (Fantazmaty), za antologię Nowoświaty na Rok Lema[6] (SQN), współodpowiada za Niezwyciężone. Antologia opowiadań science fiction[32] (EmpikGo), jak również zainicjowała Wolbromską Jesień Poetycką. W swojej działalności podkreśla wagę wspierania debiutantów, a także wagę researchu naukowego jako niezbędnego elementu tworzenia literatury science fiction. Jest prezesem zarządu Polskiej Fundacji Fantastyki Naukowej[33], była komisarzem pierwszej edycji konkursu PFFN na opowiadanie fantastycznonaukowe[34], jest jedną z redaktorek pierwszej antologii PFFN Ku gwiazdom. Antologia polskiej fantastyki naukowej 2021[35] i współorganizatorką Kongresu Futurologicznego 2021 i 2023[36].
Podczas obchodów stulecia urodzin Stanisława Lema pisarka była jedną z osób inaugurujących festiwal Bomba Megabitowa w Centrum Kongresowym ICE w Krakowie[37]. Koordynowała również blok programowy „Fantastyka i Futurologia” na Międzynarodowych Targach Książki w Krakowie, z pokazem najlepszego w Europie łazika marsjańskiego Kalman[38].
W 2024 wykładała techniki pisania opowiadań na kierunku Kreatywne pisanie na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego[39][40].
Przypisy
edytuj- ↑ M. Świerczek-Gryboś, Dzika Książka, blog [online], rubryka Osiągnięcia.
- ↑ a b [Wywiad] Magdalena Świerczek-Gryboś – autorka m.in. „Dzieci Burzy” i „Openminder” [online], SajFaj [dostęp 2020-02-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-01] (pol.).
- ↑ Magdalena Świerczek, The Dilemmas of Christian Feminism, „The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II”, 7 (2), 2017, DOI: 10.15633/pch.2187, ISSN 2391-6559 [dostęp 2021-08-05] (ang.).
- ↑ Magdalena Świerczek, Czy język ma wpływ na dyskryminację kobiet? Feminizm analityczny Jennifer Hornsby i Marthy Nussbaum, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Humanistyczne”, 15 (4), 2016, s. 45–55, ISSN 2299-1638 [dostęp 2021-08-05].
- ↑ Dawid Wiktorski, Ekipa [online], Fantazmaty [dostęp 2020-02-01] (pol.).
- ↑ a b Nowoświaty [online], Oficjalnia strona Wydawnictwa SQN [dostęp 2021-07-16] (pol.).
- ↑ Kontakt | Urania – Postępy Astronomii [online], urania.edu.pl [dostęp 2021-07-16].
- ↑ Naz ma AS i uważa, że to cool story (artykuł) [online], Cool Story Naz – dobre książki i dobra redakcja [dostęp 2021-03-28] (pol.).
- ↑ Autyzm u dziewczynek i kobiet – objawy i diagnoza [online], Polski Autyzm, 5 stycznia 2021 [dostęp 2021-03-28] (pol.).
- ↑ Być zaburzonym nastolatkiem to jest ostra jazda bez trzymanki [online], onet.pl [dostęp 2022-11-08] (pol.).
- ↑ a b Openminder. Tom 1. Koty – SQN Imaginatio [online] [dostęp 2020-02-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-01] (pol.).
- ↑ M. Świerczek-Gryboś, Openminder, M. Cetnarowski (red.), Sine Qua Non, s. 9.
- ↑ a b Sławomir Krempa, Oto najlepsze książki na zimę 2019! [online], Granice.pl [dostęp 2020-02-01] (pol.).
- ↑ a b SQN Originals: Trupokupcy [online], Wydawnictwo: Sine Qua Non, 1 lipca 2020 [dostęp 2020-11-26].
- ↑ a b c d e f g h i j Dobre książki i dobra redakcja: strona autorska Magdaleny Świerczek-Gryboś (Naz) [online], Cool Story Naz – dobre książki i dobra redakcja [dostęp 2021-07-16] (pol.).
- ↑ SQN Originals: Lew i stalker z grzywą [online], Oficjalna strona Wydawnictwa SQN [dostęp 2022-08-12] (pol.).
- ↑ a b Wszystkie kolory łabędzi [online], www.empik.com [dostęp 2023-09-11] (pol.).
- ↑ Wielkie wyróżnienie dla ZPiT „Wolbromiacy” [online], wiesci.info.pl [dostęp 2020-02-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-01].
- ↑ Nagrody Nowej Fantastyki 2020 – nominacje – Książki – POLTERGEIST [online], polter.pl [dostęp 2020-06-21] (pol.).
- ↑ Nominacje do Nagrody Zajdla 2010−2019 [online], zajdel.art.pl [dostęp 2020-06-21].
- ↑ A.Mason, Nominacje do Nagrody „Nowej Fantastyki” 2021 [online], Fahrenheit [dostęp 2021-03-28] (pol.).
- ↑ Ogłoszono nominacje do Nagród Imienia Janusza A. Zajdla 2022 – Książki – POLTERGEIST [online], polter.pl, 18 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-18] (pol.).
- ↑ Magdalena Świerczek-Gryboś, Puste diabły, Tamara Książczak-Przybysz (red.), Warszawa: Virtualo (Empik), 2021, ISBN 978-83-272-6877-8.
- ↑ Puste diabły [online], Virtualo.pl [dostęp 2021-07-29] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2023-12-13].
- ↑ Tarnowskie Góry Antologia – Wydawnictwo Almaz [online], Tarnowskie Góry Antologia [dostęp 2023-09-11] (pol.).
- ↑ Młody Technik 04/2024 - spis treści [online], mlodytechnik.pl [dostęp 2024-05-23].
- ↑ Zapomniane Sny: W głębi snów [online], Zapomniane Sny, 27 marca 2020 [dostęp 2020-11-26].
- ↑ PIGMALION FANTASTYKI – WYNIKI KONKURSU – MOKSiR [online] [dostęp 2023-06-18] (pol.).
- ↑ Zakazane szlaki [online], zapomnianesny.pl [dostęp 2024-07-23] [zarchiwizowane z adresu 2024-05-23] (pol.).
- ↑ Dawid Wiktorski, Antologie [online], Fantazmaty [dostęp 2020-02-01] (pol.).
- ↑ W „Niezwyciężone. Antologia opowiadań science fiction” znajduje się opowiadanie autorki, ponadto zredagowała pozostałe opowiadania i wspólnie z Katarzyną Franus napisała wstęp. Za: „Niezwyciężone”, EmpikGo 2021, stopka redakcyjna, wstęp, ISBN 978-83-272-9884-3.
- ↑ Organy Fundacji – Polska Fundacja Fantastyki Naukowej [online] [dostęp 2021-01-21] (pol.).
- ↑ Konkurs 2020 – Polska Fundacja Fantastyki Naukowej [online] [dostęp 2021-07-16] (pol.).
- ↑ Ku gwiazdom. Antologia Polskiej Fantastyki Naukowej 2021 [online], Wydawnictwo IX, 23 sierpnia 2021 [dostęp 2021-09-29] (pol.).
- ↑ Kongres Futurologiczny 2021 [online] [dostęp 2021-09-29] (pol.).
- ↑ PFFN, Post z dnia 18 września 2021 [online], Facebook [dostęp 2021-10-05] (pol.).
- ↑ Cool Story Naz, kadr z nagrania bloku programowego Fantastyka i Futurologia [online], facebook.com, 30 października 2022 [dostęp 2022-11-08].
- ↑ Techniki pisania opowiadań - Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiegoi w Warszawie [online], ects.uksw.edu.pl [dostęp 2024-06-30].
- ↑ Kreatywne pisanie UKSW, Zajęcia z pisania krótkich form [online], Facebook, 24 stycznia 2024.