Wikipedia

Malowane cerkwie w regionie Trodos

Malowane kościoły w regionie Trodos – kościoły z okresu bizantyjskiego w regionie Trodos na Cyprze, charakteryzujące się wnętrzami bogato zdobionymi freskami.

Malowane kościoły w regionie Trodos[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
ilustracja
Państwo

 Cypr

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

II, III, IV

Numer ref.

351

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1985
na 9. sesji

Dokonane zmiany

2001

Położenie na mapie Cypru
Mapa konturowa Cypru, po lewej znajduje się punkt z opisem „Agios Nikolaos tis Stegis w Kakopetria”
Ziemia34°59′23,6″N 32°54′08,5″E/34,989889 32,902361
  1. ↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO
  2. ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

W 1985 roku 9 kościołów zostało wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W 2001 roku wpis rozszerzono o kościół Agia Sotira tou Soteros w miejscowości Palechori.

Opis

edytuj

Chrześcijaństwo na Cyprze zaczęło rozwijać się od czasu przybycia św. Pawła na wyspę. Prawdopodobnie apostoł w czasie swojej pierwszej podróży misyjnej z Barnabą i Herakliuszem dotarł w góry Trodos. Wtedy w regionie powstały pierwsze świątynie chrześcijańskie.

W regionie Trodos znajduje się duża liczba kościołów i klasztorów z okresu Cesarstwa Bizantyńskiego, które podbiło Cypr w 965 roku[1]. Świątynie o prostych bryłach, kryte są dwuspadowym dachem[1]. Ich wnętrza są bogato dekorowane freskami[1]. Jedne z najważniejszych cykli malowideł to XII-wieczne freski w świątyni Panagia Phorbiotissa w Nikitari oraz w świątyni Panagia tou Arakou we wsi Lagudera stanowiące doskonały przykład sztuki monumentalnej z okresu Komnenów[1]. Wysokiej jakości freski z XII i XIV wieku zachowały się m.in. w Panagia tou Moutoulla[1]. Późnobizantyjskie malowidła – w stylu rozwijającym się po upadku cesarstwa – znajdują się m.in. w świątyni Archangelos Michail (1474) oraz w kościele Timios Stavros tou Agiasmati (1494)[1].

W 1985 roku 9 kościołów zostało wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO[2]. W 2001 roku wpis rozszerzono o kościół Agia Sotira tou Soteros w miejscowości Palechori[3]. W 2002 roku kościół Panagia Chrysokourdaliotissa w Spilii został wpisany na cypryjską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Cypr zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa[2].

W regionie znajduje się wiele innych kościołów i zespołów klasztornych, w tym klasztor Kykkos, które nie zostały wpisane na listę UNESCO[4].

Kościoły wpisane na listę UNESCO

edytuj

Poniższa tabela przedstawia kościoły w regionie Trodos wpisane na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Wezwanie świątyni – transliteracja nazwy greckiej;
Położenie – miejscowość; współrzędne geograficzne;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. Wezwanie świątyni Widok z zewnątrz Wnętrze Położenie Opis
351-001 Agios Nikolaos tis Stegis     Kakopetria
34°58′38,2″N 32°53′22,4″E/34,977278 32,889556 		Kościół zbudowany w XI wieku, ok. 5 km na północ od wsi Kakopetria, jedyny zachowany budynek dawnego zespołu klasztornego[5]. Jego wnętrze zdobią freski z okresu od XI do XVII wieku[5].
351-002 Agios Ioannis Lampadistis     Kalopanagiotis
34°59′32,4″N 32°49′48,9″E/34,992333 32,830250 		Zespół klasztorny wybudowany w XI wieku we wsi Kalopanagiotis słynącej ze źródeł siarkowych[6]. Obejmuje dwie cerkwie i kaplicę ozdobione freskami z okresu od XIII do XV wieku[6].
351-003 Panagia tis Asinou
(Panagia Phorviotissa) 		    Nikitari
35°02′46,8″N 32°58′24,4″E/35,046333 32,973444 		Świątynia w pobliżu miejscowości Nikitari wzniesiona na początku XII w.[7] Jej nazwa wywodzi się od greckiego miasta Asine, założonego w XI w. p.n.e. na południe od współczesnej wioski[7]. Świątynia została zbudowana na planie prostokąta z niszami po obu stronach[7]; przykryta dwuspadowym dachem krytym płaskimi dachówkami[7]. We wnętrzu zachowała się większość oryginalnych fresków[7]. Pierwotnie była kaplicą rodową bizantyjskiego stratega Nikeforosa Magistrosa (zm. 1115). W kolejnych latach była w posiadaniu pobliskiego klasztoru w Forbii[7]. Spośród malowideł wyróżnia się przedstawienie Chrystusa chodzącego po wodzie w otoczeniu aniołów[7].
351-004 Panagia tou Arakou     Lagudera
34°57′55,8″N 33°00′25,6″E/34,965500 33,007111 		Świątynię wzniesiono przed 1191 rokiem na skraju wsi Lagoudera[8]. W jej wnętrzu zachowały się freski o jaskrawych kolorach[8]. W kopule umieszczono malowidło przedstawiające majestatyczną postać Chrystusa Pantokratora[8].
351-005 Panagia tou Moutoulla   Mutulas
34°58′57,5″N 32°49′27,3″E/34,982639 32,824250 		Niewielka świątynia z 1280 roku[9]. Jeden z najwcześniejszych przykładów kaplic bizantyjskich krytych drewnianym dachem[9]. Wnętrze świątyni ozdabiają freski pochodzące z czasu budowy[9].
351-006 Archangelos Michail     Pedulas
34°58′03,7″N 32°49′53,3″E/34,967694 32,831472 		Świątynia wzniesiona w stylu późnobizantyjskim w 1474 roku[10].
351-007 Timios Stavros     Pelendri
34°53′34,9″N 32°57′58,8″E/34,893028 32,966333 		Świątynia z przełomu XIII i XIV wieku, z wnętrzem zdobionym freskami[11].
351-008 | Panagia tis Podithou     Galata
35°00′13,1″N 32°53′46,0″E/35,003639 32,896111 		Świątynia z 1502 roku, część dawnego kompleksu klasztornego[12]. Jej wnętrza zdobią freski stanowiące połączenie stylu włoskiego i bizantyjskiego[12].
Panagia Theotokos     Galata
35°00′10,7″N 32°53′49,5″E/35,002972 32,897083
351-009 Timios Stavros tou Agiasmati     Platanistasa
34°58′44,7″N 33°02′49,1″E/34,979083 33,046972 		Świątynia ok. 3 km od wsi Platanistasa, wzniesiona w XV w., której wnętrza zdobi najlepiej zachowany cykl fresków z drugiej połowy XV wieku na Cyprze[13].
351-010 Metamorfosis tou Sotiros
(Agia Sotira) 		    Palechori
34°55′18,5″N 33°05′40,9″E/34,921806 33,094694 		Świątynia wzniesiona w XVI wieku, której wnętrza zdobią freski z okresu budowy[14].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f UNESCO: Advisory Body Evaluation (ICOMOS) 1985. [dostęp 2018-06-23]. (ang.).
  2. ↑ a b UNESCO: Painted Churches in the Troodos Region. [dostęp 2018-06-23]. (ang.).
  3. ↑ UNESCO: Decision : CONF 208 X.B Painted Churches in the Troodos Region [Extension to include the Church of Ayia Sotira, Palaichori (Cyprus)]. [dostęp 2018-06-23]. (ang.).
  4. ↑ A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  5. ↑ a b A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 54 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  6. ↑ a b A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 292–320 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  7. ↑ a b c d e f g A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 114–140 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  8. ↑ a b c A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 157–185 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  9. ↑ a b c A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 323–330 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  10. ↑ A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 331–343 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  11. ↑ A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 223–232 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  12. ↑ a b A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 98–105 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  13. ↑ A. Stylianou, J.A. Stylianou, The Painted Churches of Cyprus. Treasures of Byzantine Art, Nicosia 1997, s. 186–218 [dostęp 2018-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-15] (ang.).
  14. ↑ UNESCO: Advisory Body Evaluation (ICOMOS) 2001. [dostęp 2018-06-23]. (ang.).

Zobacz też

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Malowane_cerkwie_w_regionie_Trodos&oldid=65756684”