Manswet Kozel
Manswet Kozel (Mansuet Kozel) – austro-węgierski urzędnik czeskiej narodowości, pierwszy naczelnik nowo powstałego powiatu krościeńskiego i starosta Krościenka nad Dunajcem w latach 1855–1863.
| naczelnik powiatu krościeńskiego, starosta Krościenka nad Dunajcem | |
| Okres |
od 1855 |
|---|---|
| Następca | |
Życiorys
edytujZostawszy naczelnikiem powiatu Kozel sprowadził do Krościenka wielu urzędników czeskich i austriackich, według Szematyzmu Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim z 1861 roku obcych w Krościenku było 138 na ogólną liczbę mieszkańców 1247[1]. Był posądzany o nadgorliwość i donosicielstwo. Józef Szalay skarżył się: na denuncjacje nikczemnego naczelnika powiatu krościeńskiego Mansweta Kozla, że do Szczawnicy [Józef Szalay] zgromadza co roku publiczność polską nie w celu kuracji, gdyż wody tutejsze są pośledniej wartości, jak raczej w zamiarach politycznych, aby się spotykać dla knowania spisków przeciw Rządowi[1].
Mimo tak złej opinii Kozel przyczynił się do rozwoju Krościenka i podniesienia poziomu jego infrastruktury, bezpieczeństwa oraz higieny panującej w miasteczku. Starał się m.in. o środki finansowe na remonty lokalnych dróg. Nadzorował rządowy program popularyzujący sadzenie drzew owocowych, wcześniej praktycznie tutaj nieznanych. Zdecydowanie walczył o poprawę bardzo niskiego wówczas stanu bezpieczeństwa przeciwpożarowego poprzez wymóg przebudowy tak zwanych kurnych chat w ten sposób, aby remontować istniejące i budować nowe domy jedynie z murowanym kominem wychodzącym ponad dach oraz aby poszycie dachów było gontowe a nie słomiane. Na początku jego kadencji, w 1856 roku w Krościenku na 263 wszystkich domów, tylko 55 miało kominy wymurowane ponad dach, czyli 21%. Kozel wydał polecenie, że: Kominy trzeba na minimum łokieć ponad dach wyprowadzić i wymurować do 26 XI 1857 r. Kto nie skończy, dotkliwą karą pieniężną ukarany zostanie. Starania te nie zostały zakończone sukcesem, w wyniku oporu mieszkańców, ale nastąpił lekki spadek liczby kurnych chat[2].
Za czasów jego rządów w Krościenku adiunktem był Anton Schmitt, aktuariuszem – Jan Lepschy (ojciec Leonarda Lepszego), natomiast na stanowiskach kancelistów pracowali: Józef Komalski i (od 1857 roku) Jan Rucki[1][3][4].
Manswet Kozel został przeniesiony do Złoczowa[1]. Jego następcą na stanowisku starosty i ostatnim (w latach 1864–1867) naczelnikiem Krościenka został Polak Mikołaj Kieryczyński[1][5].
Życie rodzinne
edytujManswet Kozel był katolikiem, synem lekarza[1]. Ożenił się z Berthą z domu Menger (lub Monger). Mieli dwóch synów ochrzczonych w kościele Wszystkich Świętych w Krościenku: Mansueta Jana (urodzonego 25 sierpnia 1856 roku) i Teodora Michała (urodzonego 17 grudnia 1858 roku)[1][6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Bronisław Krzan, Klejnot zagubiony w górach. Na 700-lecie Krościenka n/D, Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, 1988, s. 141–142, ISBN 83-85017-41-0.
- ↑ Krzysztof Koper, Wojna o kominy ..., „Ze Stolicy Pienin”, 4 (10), 2023, s. 15–16, ISSN 2720-2410.
- ↑ Provinzial-Handbuch des Krakauer Verwaltungs-Gebietes für das Jahr 1856, Kraków: Carl Budweiser, 1856, s. 80–81 [dostęp 2021-09-26] (niem.).
- ↑ Provinzial-Handbuch des Krakauer Verwaltungs-Gebietes für das Jahr 1856, Kraków: Carl Budweiser & Komp., 1857, s. 78–79 [dostęp 2021-09-26] (niem.).
- ↑ Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für des Jahr 1866, Lwów: Aerarial-Staats Druckerei, 1866, s. 105 [dostęp 2021-09-26] (niem.).
- ↑ Spis aktów chrztów osób o nazwisku Kozel w Krościenku nad Dunajcem [online], geneteka.genealodzy.pl [dostęp 2021-10-02].