Maria Misińska
Maria Misińska (ur. 26 marca 1908 r. w Rozdole, zm. 31 marca 1982 r. w Łodzi) – etnografka, kustoszka w Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi, adiunkt w Pracowni Etnografii Polskiej Instytutu Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk (IHKM PAN).
| Data i miejsce urodzenia |
26 marca 1908 r. |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
31 marca 1982 r. |
| Zawód, zajęcie |
etnografka |
Życie prywatne i edukacja edytuj
Maria Janina Misińska urodziła się w Rozdole, miasteczku nad Dniestrem, gdzie ukończyła cztery klasy szkoły powszechnej. Jej ojciec Jerzy Jan Misiński był nauczycielem, a matka Alodia Franciszka z Jungowskich pochodziła ze sfer ziemiańskich. Po czterech latach edukacji młodej M. Misińskiej, rodzina przeniosła się w rodzinne strony matki, czyli w okolice Łodzi[1]. W latach 1922–1929 uczęszczała do Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego im. Stanisława Staszica w Zgierzu, tam zdała maturę. Po dwóch latach przerwy spowodowanej chorobą, w 1931 r. rozpoczęła naukę na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego (UW). Tytuł magistra filozofii w zakresie antropologii, etnografii z etnologią i prehistorii otrzymała w 1936 r. pisząc, pod kierunkiem prof. dr Stanisława Poniatowskiego, pracę Geneza bębna i dzwonu (The origin of bell and drum)[a]. W 1961 r. na podstawie dysertacji Spław drewna na rzekach polskich w drugiej połowie XIX w. i w wieku XX, której promotorką była prof. Kazimiera Zawistowicz-Adamska, uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie etnografii na Uniwersytecie Łódzkim (UŁ)[2].
W latach 1936–46 była w związku małżeńskim z etnografem Stanisławem Dworakowskim, badaczem zajmującym się północno-wschodnim Mazowszem, z którym rozwiodła się powracając do panieńskiego nazwiska. Mieli syna Jerzego Antoniego[3].
M. Misińska została pochowana w Łodzi na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej[4].
Działalność zawodowo-naukowa edytuj
W 1935 r., w trakcie studiów, M. Misińska rozpoczęła pracę asystentki w Zakładzie Etnografii Instytutu Nauk Antropologicznych i Etnologicznych Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. 1 września 1939 r. została mianowana do objęcia stanowiska asystentki w Katedrze Etnologii i Etnografii Ogólnej UW, jednak na skutek wybuchu wojny do rozpoczęcia pracy nie doszło[1]. Okres okupacji spędziła w Warszawie, a po wojnie w 1945 r. zamieszkała na stałe w Łodzi. Na początku pracowała jako nauczycielka geografii w XI Gimnazjum i Liceum (1945–1946) i w Państwowej Szkole Techniczno-Przemysłowej (1946–1950), natomiast potem jako bibliotekarka w Bibliotece im. Ludwika Waryńskiego (1950–1951), by w 1952 r. objąć stanowisko etnografki w Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym (1952–1962)[5]. Prowadziła Dział Tkactwa Ludowego, pełniąc na początku funkcję zastępcy kierownika, potem kierowniczki zespołu etnograficznego. Od 1954 r. pracowała na kontrakcie również w Pracowni Etnograficznej IHKM PAN, a w latach 1962–1969 na etacie adiunktki, prowadząc m.in. ćwiczenia z muzealnictwa dla studentów etnografii UŁ[5].
W 1954 r. nawiązała współpracę z ośrodkiem naukowo-badawczym przy Zakładzie Etnografii na UŁ, którego kierowniczką była prof. Kazimiera Zawistowicz-Adamska.
Badaczka przeważnie prowadziła badania indywidualne oparte na własnych koncepcjach, jednak na początku swojej działalności brała udział w zespołowych[6]. Pierwsze jej badania terenowe dotyczyły wiejskich rzemiosł w Czarnocinie (1952–1954). Na potrzeby Polskiego Atlasu Etnograficznego przeprowadzała wywiady we wsiach w Wielkopolsce i na Kujawach (1954); była członkinią zespołu badawczego zajmującego się tkactwem w Klonowej, Załęczu Wielkim oraz w rawskim; realizowała badania dotyczące m.in. rybołówstwa na Pilicy (1957–1958), spławu drewna w Polsce (1957–1960), emigracji amerykańskiej i migracji zarobkowych na Podhalu (1962–1965), nad przemianami kulturowymi i społecznymi na Podhalu po drugiej wojnie światowej (1966–1969). W obrębie jej zainteresowań były też studia nad współdziałaniem na wsi[6][5].
Uczestniczyła w pracach Komisji Karpackiej, działającej w ramach Międzynarodowej Komisji do Badania Kultury Ludowej w Karpatach i na Bałkanach. Jako adiunktka Łódzkiej Pracowni Etnograficznej Zakładu Etnografii Polski IHKM PAN odbyła kilka zagranicznych podróży do Czechosłowacji (1963), Rumunii (1964–1965) i Bułgarii (1965–1966), których celem było nawiązanie współpracy w zakresie badań karpackich[7].
Była członkinią łódzkiego oddziału Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (1954–1969)[6].
Ważniejsze publikacje edytuj
M. Misińska była redaktorką czasopisma „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Etnograficzna” (1964–1968). Opublikowała łącznie 25 prac (artykuły, rozprawy, sprawozdania, recenzje) przeważnie w „Pracach i Materiałach Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Etnograficzna”, „Łódzkich Studiach Etnograficznych” oraz „Etnografii Polskiej”[5]. Będąc już na emeryturze w 1971 r. na zlecenie IHKM PAN opracowała syntezę stanu i problematyki badań etnograficznych dotyczących Podhala. Jej publikacje opierają się głównie na przekazach terenowych[8].
Dworakowska Maria, The origin of bell and drum. Warszawa, 1938.
Rybołówstwo na Pilicy. „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Etnograficzna”,1958, nr 2, s. 7–22.
Spław drewna na Pilicy. „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Etnograficzna”,1958, nr 2, s. 25–42.
Spław drewna w Karpatach i na Podkarpaciu w drugiej połowie XIX w. i w wieku XX. „Etnografia Polska”, 1961, nr 5, s. 232–259.
Tradycyjny spław drewna nad Odrą w drugiej połowie XIX I w XX wieku. [w:] Stare i Nowe Siołkowice. Cz. 2. Red. M. Gładysz. Wrocław, 1966, s. 261–282.
Dawne i współczesne formy współdziałania i pomocy wzajemnej we wsi Waksmundzie na Podhalu. „Łódzkie Studia Etnograficzne”, 1967, t. 9, s. 139–155.
Muzea etnograficzne w Bułgarii, „Etnografia Polska”, 1967, nr 11, s. 488–494.
Przemiany współczesne w dziedzinie tradycyjnej kultury na Podhalu. „Łódzkie Studia Etnograficzne”, 1968, t. 10, s. 71–80.
Tkactwo w Rzeczycy [W:] Studia i materiały do historii kultury wsi polskiej w XIX i XX w. Red. K. Zawistowicz-Adamska. Wrocław, 1958, s. 75–118.
Uwagi edytuj
- ↑ Wydana po angielsku pod nazwiskiem Dworakowska
Przypisy edytuj
- ↑ a b Maria Biernacka, Maria Misińska (Dworakowska) – biogram, [w:] Ewa Fryś-Pietraszkowa (red.), Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice, biografie, t. 1, 2002, s. 207.
- ↑ Jan Piotr Dekowski, Maria Misińska – biogram, „Łódzkie Studia Etnograficzne”, 1975, s. 40.
- ↑ Jan Piotr Dekowski, Doktor Maria Misińska (1908–1982), „Łódzkie Studia Etnograficzne”, 1986, s. 147.
- ↑ Maria Biernacka, Maria Misińska (Dworakowska), [w:] Ewa Fryś-Pietraszkowa (red.), Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice, biografie, t. 1, 2002, s. 208.
- ↑ a b c d Jan Piotr Dekowski, Maria Misińska – biogram, „Łódzkie Studia Etnograficzne”, 1975, s. 41.
- ↑ a b c Jan Piotr Dekowski, Doktor Maria Misińska (1908 – 1982), „Łódzkie Studia Etnograficzne”, 1986, s. 148.
- ↑ Maria Biernacka, Maria Misińska (Dworakowska) – biogram, [w:] Ewa Fryś – Pietraszkowa (red.), Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice, biografie, t. 1, 2002, s. 208.
- ↑ Jan Piotr Dekowski, Doktor Maria Misińska (1908–1982), „Łódzkie Studia Etnograficzne”, 1986, s. 148.
Bibliografia edytuj
- Biernacka Maria, Maria Misińska (Dworakowska). [W:] Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice, biografie. T. 1. Red. E. Fryś-Pietraszkowa, Kraków, 2002, s. 207–208.
- Dekowski Jan Piotr, Doktor Maria Misińska (1908–1982). „Łódzkie Studia Etnograficzne”, 1986, t. 26, s. 147–148.
- Dekowski Jan Piotr, Maria Misińska. „Łódzkie Studia Etnograficzne”, 1975, t. 17, s. 40–42, 76–77.