Marian Lipski
Marian Lipski[1] (ur. 25 maja 1895 w Czucheli, na Wołyniu, zm. 11–13 maja[2] 1940 w Katyniu) – kapitan administracji (piechoty) Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, ofiara zbrodni katyńskiej[3].
| |
 kapitan administracji (piechoty)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
25 maja 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
11–13 maja 1940 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
kierownik referatu |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys
edytujSyn Wincentego i Jadwigi z Popławskich[4]. Absolwent gimnazjum w Żytomierzu i szkoły wojskowej w Odessie. Żołnierz Armii Imperium Rosyjskiego i II Korpusu Polskiego w Rosji. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. 25 listopada 1920 został zatwierdzony w stopniu porucznika piechoty „z grupy byłych Korpusów Wschodnich i ramii rosyjskiej”[5]. W latach 1923–1924 słuchacz Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie. W 1923 służył w stopniu porucznika w 84 pułku piechoty[6]. W następnym roku został przeniesiony w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 125 lokatą do 68 pułku piechoty[7]. W kwietniu 1932 został przeniesiony do 23 pułku piechoty we Włodzimierzu Wołyńskim[8]. W 1935 został przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Włodzimierz Wołyński[9]. W 1939 był kierownikiem II referatu uzupełnień w KRU Włodzimierz Wołyński[10]. Jego jednostką macierzystą był 23 pułk piechoty.
Publikował artykuły w specjalistycznej prasie wojskowej[11].
Podczas kampanii wrześniowej wzięty do niewoli przez Sowietów. Według stanu z 20 października 1939 był jeńcem juchnowskiego obozu NKWD (zgodnie z kartą rejestracyjną obozu w Juchnowie). W listopadzie 1939 został wysłany do Kozielska i według stanów z 21 kwietnia i 3 maja 1940 był jeńcem obozu w Kozielsku. Między 10 a 11 maja 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD[2] – lista wywózkowa 036/4 poz. 69 nr akt 776[12], z 16 kwietnia 1940[2][13]. Zgodnie z raportem naczelnika obozu kozielskiego do UPW (Zarząd NKWD ZSRR do spraw Jeńców Wojennych) – 21 kwietnia Lipski znajdował się w obozie. W raporcie z 3 maja 1940 jest wymieniony jako pozostawiony w obozie na mocy rozkazu UPW 25/3273. Został zamordowany między 11 a 13 maja 1940 przez NKWD w lesie katyńskim[2]. Nie został zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943. Krewni do 1958 poszukiwali informacji przez Biuro Informacji i Badań Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie.
Życie prywatne
edytujŻonaty z Anną z Gierdów, z którą miał dwóch synów. Rodzina mieszkała w kolonii oficerskiej we Włodzimierzu. Jeden z synów zginął 14 lub 15 sierpnia 1944 w powstaniu warszawskim[14].
Upamiętnienie
edytuj5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[15]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Dąb Pamięci nr 2748 posadzony przez Rekolekcyjny Dom Chleba, Osla 112, certyfikat 1486/4726/ WE/2018[16]
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Walecznych[7]
- Medal Niepodległości (9 listopada 1933)[17][10]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[18]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[18]
- Krzyż Kampanii Wrześniowej – pośmiertnie 1 stycznia 1986[19]
- Odznaka pamiątkowa Związku Kaniowczyków[18]
- Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)[18]
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ W ewidencji Wojska Polskiego figuruował jako „Marian II Lipski” w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko.
- ↑ a b c d УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, s. 462.
- ↑ Jędrzej Tucholski, Mord w Katyniu, 1991, s. 156.
- ↑ Kiński i inni, Katyń, Księga Cmentarna, 2000, s. 350.
- ↑ „Dziennik Personalny” (R.1, Nr 48), 15 grudnia 1920, s. 1356.
- ↑ Rocznik Oficerski, MSWojsk, 1923, s. 367.
- ↑ a b Rocznik Oficerski, MSWojsk, 1924, s. 284, 366.
- ↑ „Dziennik Personalny” (R.13, nr 6), MSWojsk, 23 marca 1932, s. 230.
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 350.
- ↑ a b Rybka R., Stepan K., Rocznik Oficerski 1939, Kraków 2006, s. 293, 861.
- ↑ „Polska Zbrojna” (R.12, nr 102), 12 kwietnia 1933, s. 5.
- ↑ Jędrzej Tucholski, Mord w Katyniu, 1991, s. 696.
- ↑ Na liście wywózkowej Rosjanie wstawili błędną datę urodzenia - 1896
- ↑ Archiwum Historii Mówionej - Zygmunt Lipski [online], www.1944.pl [dostęp 2019-03-01] (ang.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Bohaterowie – Strona 284 – Katyń… ocalić od zapomnienia [online] [dostęp 2019-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-01] (pol.).
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ a b c d Na podstawie fotografii Muzeum Katyńskie - Mediateka
- ↑ Zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych Nr 1/86 w sprawie nadania odznaki pamiątkowej „Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939”. „Dziennik Ustaw RP”. 2, s. 30, 1986-04-10. Londyn: Minister Sprawiedliwości..
Bibliografia
edytuj- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
- УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, ISBN 978-5-78700-123-5.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.