Marian Turkowski
Marian Turkowski (ur. 28 lipca 1894 w Iwkowej w pow. brzeskim, zm. 13 grudnia 1948 w Warszawie) – generał brygady Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| ||
 generał brygady
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 28 lipca 1894 Iwkowa | |
| Data i miejsce śmierci | 13 grudnia 1948 Warszawa | |
| Przebieg służby | ||
| Lata służby | 1914–1948 | |
| Siły zbrojne | Legiony Polskie (1914–1916) II Korpus Polski w Rosji (1917–1918) Armia II Rzeczypospolitej (1918–1945) Ludowe Wojsko Polskie (1945–1948) | |
| Jednostki | 79 pp, 27 DP, 3 DP Leg., CWPiech, 7 DP MON | |
| Stanowiska | dowódca pułku piechoty dowódca piechoty dywizyjnej dowódca dywizji piechoty komendant centrum wyszkolenia piechoty szef departamentu | |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa (bitwa pod Kostiuchnówką, bitwa pod Kaniowem), wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa (kampania wrześniowa: bitwa pod Iłżą) | |
| Odznaczenia | ||
         
| ||
Spis treści
ŻyciorysEdytuj
Po ukończeniu gimnazjum w Bochni, rozpoczął naukę na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Żołnierz 2, potem 3 pułku piechoty. W 1916 został ranny podczas bitwy pod Kostiuchnówką, dostał się do niewoli rosyjskiej. W 1917 został zwolniony z niewoli i wstąpił do II Korpusu Polskiego w Rosji. Porucznik z 1917. W 1918 walczył w bitwie pod Kaniowem.
W listopadzie 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego. Od stycznia 1919 w Białostockim Pułku Strzelców (przemianowanym 12 października 1921 na 79 pułk piechoty) – od dowódcy kompanii do zastępcy dowódcy pułku. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, jako dowódca 79 pułku piechoty. Dostał się do niewoli litewskiej. Zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919.
W okresie międzywojennym kolejno: dowódca 79 pułku piechoty w Słonimiu (do czerwca 1933), dowódca piechoty dywizyjnej 27 Dywizji Piechoty w Kowlu (od czerwca 1933), komendant Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie (1935–1938) i dowódca 3 Dywizji Piechoty Legionów w Zamościu (od 5 maja 1938). W 1938 dowodził akcją niszczenia cerkwi prawosławnych na Lubelszczyźnie. Zburzono wówczas 127 świątyń, w tym 91 cerkwi, 10 kaplic i 26 domów modlitwy.
W 1936 został wiceprezesem Stowarzyszenie Bochniaków (prezesem został płk Tadeusz Jakubowski, drugim wiceprezesem ppłk Leopold Okulicki)[1].
W kampanii wrześniowej dowodził 3 DP Leg. w składzie Grupy Operacyjnej gen. Skwarczyńskiego. W trakcie bitwy pod Iłżą 8 września ranny, dostał się do niewoli niemieckiej. Po wyjściu ze szpitala trafił do Oflagu VII A Murnau.
Po uwolnieniu z niewoli w 1945 wrócił do kraju. Został przyjęty do Wojska Polskiego i wyznaczony na stanowisko szefa Departamentu Piechoty i Kawalerii w Ministerstwie Obrony Narodowej. Później został dowódcą 7 Dywizji Piechoty. W 1946 został awansowany na stopień generała brygady. 30 września 1948, z powodu stanu zdrowia, został przeniesiony w stan spoczynku. Zmarł 13 grudnia 1948 w Warszawie. Pochowany na Cmentarzu Komunalnym Powązki.
AwanseEdytuj
- chorąży – 18 stycznia 1915
- podporucznik – 25 czerwca 1915
- porucznik – 1917
- kapitan – 1919
- major – zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919
- podpułkownik – 9 września 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 85. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- pułkownik – 1 stycznia 1929 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 i 21. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- generał brygady – 1946
Ordery i odznaczeniaEdytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1922)[2]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy
- Krzyż Niepodległości (1931)[3]
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie (po raz 1, 2 i 3 w 1921)[4][5]
- Złoty Krzyż Zasługi – dwukrotnie (po raz drugi w 1933)[6][7]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Medal międzysojuszniczy „Médaille Interalliée” (zezwolenie Naczelnika Państwa w 1921)[8]
- Komandor Królewskiego Orderu Miecza (Szwecja)[9]
PrzypisyEdytuj
- ↑ Historia Stowarzyszenia. bochniacy.pl. [dostęp 1 marca 2015].
- ↑ Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 2, s. 102
- ↑ 12 maja 1931 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości” M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2033 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 40, poz. 1854, s. 1553)
- ↑ „Na wniosek gen. br. Hallera Józefa za męstwo i odwagę wykazane w bitwie Kaniowskiej w składzie b. II Korpusu Wschodniego w dniu 11.5.18 r.”, Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2098 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 42, s. 1671)
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139.
- ↑ Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 13, s. 291, 11 listopada 1933.
- ↑ Decyzja Naczelnika Państwa z 12 grudnia 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 268)
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 39, Nr 2 z 11 listopada 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych.
BibliografiaEdytuj
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917, s. 13.
- Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 307, 343.
- P. Borecki, Łuna nad cerkwiami. Wiosną i latem 1938 r. władze II Rzeczypospolitej przeprowadziły planową akcję burzenia prawosławnych świątyń, "Przegląd", nr 36 (298) z 11 września 2005, s. 47–49;
- D. Matelski, Grabież i restytucja polskich dóbr kultury od czasów nowożytnych do współczesnych, t. I, Kraków 2006, s. 288.
- Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 831-832. ISBN 83-211-1096-7.