Marian Turkowski
Marian Turkowski (ur. 28 lipca 1894 w Iwkowej w pow. brzeskim, zm. 13 grudnia 1948 w Warszawie) – generał brygady Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
![]() | |
Data i miejsce urodzenia |
28 lipca 1894 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
13 grudnia 1948 |
Przebieg służby | |
Lata służby | |
Siły zbrojne |
|
Formacja |
|
Jednostki | |
Stanowiska |
dowódca pułku piechoty |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa (bitwa pod Kostiuchnówką, bitwa pod Kaniowem), |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
ŻyciorysEdytuj
Po ukończeniu gimnazjum w Bochni, rozpoczął naukę na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Żołnierz 2, potem 3 pułku piechoty. W 1916 został ranny podczas bitwy pod Kostiuchnówką, dostał się do niewoli rosyjskiej. W 1917 został zwolniony z niewoli i wstąpił do II Korpusu Polskiego w Rosji. Porucznik z 1917. W 1918 walczył w bitwie pod Kaniowem.
W listopadzie 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego. Od stycznia 1919 w Białostockim Pułku Strzelców (przemianowanym 12 października 1921 na 79 pułk piechoty) – od dowódcy kompanii do zastępcy dowódcy pułku. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, jako dowódca Białostockiego Pułku Strzelców. Dostał się do niewoli litewskiej. Zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919.
W okresie międzywojennym kolejno: dowódca 79 pułku piechoty w Słonimiu (do czerwca 1933), dowódca piechoty dywizyjnej 27 Dywizji Piechoty w Kowlu (od czerwca 1933), komendant Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie (1935–1938) i dowódca 3 Dywizji Piechoty Legionów w Zamościu (od 5 maja 1938). W 1938 dowodził akcją niszczenia cerkwi prawosławnych na Lubelszczyźnie. Zburzono wówczas 127 świątyń, w tym 91 cerkwi, 10 kaplic i 26 domów modlitwy.
W 1936 został wiceprezesem Stowarzyszenie Bochniaków (prezesem został płk Tadeusz Jakubowski, drugim wiceprezesem ppłk Leopold Okulicki)[1].
W kampanii wrześniowej dowodził 3 DP Leg. w składzie Grupy Operacyjnej gen. Skwarczyńskiego. W trakcie bitwy pod Iłżą 8 września ranny, dostał się do niewoli niemieckiej. Po wyjściu ze szpitala trafił do Oflagu VII A Murnau.
Po uwolnieniu z niewoli w 1945 wrócił do kraju. Został przyjęty do Wojska Polskiego i wyznaczony na stanowisko szefa Departamentu Piechoty i Kawalerii w Ministerstwie Obrony Narodowej. Później został dowódcą 7 Dywizji Piechoty. W 1946 został awansowany na stopień generała brygady. 30 września 1948, z powodu stanu zdrowia, został przeniesiony w stan spoczynku. Zmarł 13 grudnia 1948 w Warszawie. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkiach (kwatera A 22-Tuje-5)[2].
AwanseEdytuj
- chorąży – 18 stycznia 1915
- podporucznik – 25 czerwca 1915
- porucznik – 1917
- kapitan – 1919
- major – zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919
- podpułkownik – 9 września 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 85. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- pułkownik – 1 stycznia 1929 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 i 21. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- generał brygady – 1946
Ordery i odznaczeniaEdytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1922)[3]
- Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)[4]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1931)[5]
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz 1, 2 i 3 w 1921)[6][7]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie, po raz drugi 13 maja 1933[8])
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Komandor Królewskiego Orderu Miecza (Szwecja)[9]
- Medal międzysojuszniczy „Médaille Interalliée” (zezwolenie Naczelnika Państwa w 1921)[10]
PrzypisyEdytuj
- ↑ Historia Stowarzyszenia. bochniacy.pl. [dostęp 2015-03-01].
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze, www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2020-05-11] .
- ↑ Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 2, s. 102
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 345 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2033 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 40, poz. 1854, s. 1553)
- ↑ „Na wniosek gen. br. Hallera Józefa za męstwo i odwagę wykazane w bitwie Kaniowskiej w składzie b. II Korpusu Wschodniego w dniu 11.5.18 r.”, Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2098 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 42, s. 1671)
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 39, Nr 2 z 11 listopada 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych.
- ↑ Decyzja Naczelnika Państwa z 12 grudnia 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 268)
BibliografiaEdytuj
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917, s. 13.
- Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 307, 343.
- P. Borecki, Łuna nad cerkwiami. Wiosną i latem 1938 r. władze II Rzeczypospolitej przeprowadziły planową akcję burzenia prawosławnych świątyń, „Przegląd”, nr 36 (298) z 11 września 2005, s. 47–49.
- D. Matelski, Grabież i restytucja polskich dóbr kultury od czasów nowożytnych do współczesnych, t. I, Kraków 2006, s. 288.
- Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 831–832. ISBN 83-211-1096-7.