Menachem Mendel Morgenstern

Menachem Mendel Morgenstern z Kocka (jid. Kocker Rebe) (ur. w 1787 w Biłgoraju, zm. 27 stycznia 1859 w Kocku) – cadyk z Kocka, twórca tzw. chasydyzmu kockiego (lata 1834–1859), uczeń Jaakowa Icchaka ben Aszera z Przysuchy i Symchy Binema z Przysuchy.

Menachem Mendel Morgenstern

Data i miejsce urodzenia	1787 Biłgoraj
Data i miejsce śmierci	27 stycznia 1859 Kock
Zawód, zajęcie	cadyk

Grób rodziny Menachema Mendela (któremu jest poświęcona trzecia macewa od lewej) w Kocku

Urodził się w rodzinie przeciwników chasydyzmu. Ojciec zapewnił mu edukację religijną, w wieku 13 lat miał znać cały Talmud.

Menachem Mendel Morgenstern osiedlił się w Kocku w 1829 roku i założył tam ośrodek życia chasydzkiego. Wsławił się głoszeniem nauk, według których istniało tylko jedno objawienie Boże i jedna wola Boża. Zadaniem każdego chasyda jest dążenie do jej poznania. Podkreślał wagę spontaniczności w życiu religijnym, odrzucając zewnętrzną religijność uregulowaną rytuałem. Sensu życia upatrywał w służeniu Bogu całą duszą. W 1839 roku doznał iluminacji, po której zaczął głosić, że człowiek stanowi cząstkę Boga, w związku z czym nie może być sądzony za swe postępowanie. Zamknął się wówczas w bet ha-midraszu przyległym do kockiej synagogi, gdzie przebywał aż do śmierci (w nabożeństwach synagogalnych uczestniczył przez specjalne okienko, innym podawano mu posiłki).

Był protoplastą dynastii Morgensternów (dynastia chasydzka Kock), która istniała do wybuchu II wojny światowej.

Postać cadyka w literaturze

Historia cadyka Menachema Mendla Morgensterna została opisana w reportażu „Narożny dom z wieżyczką” Hanny Krall (w tomie „Hipnoza” z 1989 roku). Tekst, utrzymany w poetyce metafizycznej, przedstawia jego motywowaną religijnie decyzję o zamknięciu się w drewnianej izbie na dwadzieścia lat, oddanie się modlitwie i rozmyślaniom, a także cudowne zdarzenia, które miały miejsce w tym czasie. Reporterka pisze również o tym, jak wśród współczesnych mieszkańców Kocka funkcjonuje pamięć o postaci cadyka i lokalnej społeczności żydowskiej zamordowanej podczas Holocaustu.

Hannę Krall z pewnością zainspirował piękny, tyczący cadyka z Kocka, ustęp książki Ilii Erenburga „Burzliwe życie Lejzorka Rojtszwańca” (wydanej po raz pierwszy w Polsce w 1928 r.).

Linki zewnętrzne

• Dia–pozytyw: Menachem Mendel Morgenstern z Kocka. [dostęp 2013-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-11)].