Misecznica grabowa
Misecznica grabowa (Lecanora carpinea (L.) Vain.) – gatunek grzybów z rodziny misecznicowatych (Lecanoraceae)[1]. Ze względu na symbiozę z glonami zaliczany jest do porostów[2].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
misecznica grabowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Lecanora carpinea (L.) Vain. Meddn Soc. Fauna Flora fenn. 14: 23 (1888) | |
.JPG)
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lecanora, Lecanoraceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisany został w 1753 r. przez Karola Linneusza jako Lichen carpinus (porost grabowy). W 1888 r. Edvard August Vainio przeniósł go do rodzaju Lecanora, nadana przez niego nazwa jest uznana przez Index Fungorum[1].
Niektóre synonimy nazwy naukowej[3]:
- Courtoisia angulosa (Schreb.) L. Marchand 1830
- Lecanora albella subsp. angulosa (Schreb.) Cromb.
- Lecanora albella var. angulosa (Schreb.) Flot. 1849
- Lecanora angulosa (Schreb.) Ach. 1810
- Lecanora subfusca var. angulosa (Schreb.) Link 1833
- Lichen angulosus Schreb. 1771
- Lichen carpineus L. 1753
- Parmelia angulosa (Schreb.) Ach. 1803
- Patellaria angulosa (Schreb.) Hoffm. 1796
- Scutellaria angulosa (Schreb.) Baumg. 1790
- Scutellaria carpinea (L.) Baumg. 1790
- Verrucaria angulosa (Schreb.) Hoffm. 1796
Nazwa polska według opracowania W. Fałtynowicza[2].
Charakterystyka edytuj
Plecha heteromeryczna, skorupiasta, cienka, gładka, słabo pomarszczona lub brodawkowata. Może być jednolita, lub popękana, często posiada jaśniejsze przedplesze. Powierzchnia o barwie białawej, szarej lub jasno szarozielonkawej. Urwistki nie występują[4][5].
Reakcje barwne: K + żółty, C + pomarańczowy do pomarańczowo-czerwony, P- lub P + jasnożółty[5].
Owocniki skupione lub rozproszone, zazwyczaj dość liczne. Są to okrągłe, lub nieregularnie tępo-kanciaste apotecja lekanorowe o średnicy 0,5-1 (1,5) mm. Mają płaskie lub nieco wypukłe tarczki o barwie bladocielistej, jasnobrunatnej lub ciemnobrunatnej. Charakterystyczną cechą jest ich białawe lub niebieskawe oprószenie. Brzeżki apotecjów gładkie lub karbowane, cienkie lub dość grube, trwałe, o jasnoszarej barwie[4]. Hypotecjum bezbarwne, bez kropli oleju, hymenium bezbarwne. Rdzeń ma grubość 35–80 μm, występują w nim glony protokokkoidalne i liczne, drobne kryształki, które pod wpływem KOH rozpuszczają się[5].
Powstające w apotecjach askospory są jednokomórkowe, bezbarwne, elipsoidalne, proste i mają rozmiar (9-) 12-14 (-14,5) × (5.5-) 6-7.5 (-8,5) μm, a ich ściana ma grubość poniżej 1 μm. Pyknidy nie występują. W jednym worku powstaje po 8 askospor[5].
Kwasy porostowe: atranorin, chloroatranorin, eugenidol, sordidol[5].
Najbardziej podobna jest misecznica jaśniejsza (Lecanora chlarotera), która również rośnie na drzewach liściastych i ma białą lub białoszarą plechę. Odróżnia się większymi apotecjami, które nie są oprószone, jak u misecznicy grabowej[5].
Występowanie i siedlisko edytuj
Występuje głównie na półkuli północnej. W Ameryce Północnej i Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, podano też jego występowanie na Syberii i w Maroku. Na półkuli południowej opisano występowanie tego gatunku tylko w Nowej Zelandii[6]. W Polsce gatunek pospolity na terenie całego kraju[4].
Rośnie na korze drzew w miejscach świetlistych, głównie na drzewach przydrożnych i rosnących pojedynczo, rzadko w lasach[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ a b Wiesław Fałtynowicz: The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland.Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003. ISBN 83-89648-06-7.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2015-02-05]. (ang.).
- ↑ a b c d Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.
- ↑ a b c d e f Consortium of North American Lichen Herbaria. [dostęp 2014-08-02].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-02-05].