Mociewicze
Mociewicze (biał. Моцевічы, Mociewiczy; ros. Мотевичи, Motiewiczi) – wieś na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie lidzkim, w sielsowiecie Bielica, nad Niemnem.
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
231318 |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
 53°32′48″N 25°06′34″E/53,546667 25,109444
| |
Znajduje tu się rzymskokatolicka parafia Matki Bożej Częstochowskiej w Mociewiczach, powstała w 1992[2].
Historia edytuj
W XIX i w początkach XX w. położone były w Rosji, w guberni wileńskiej, w powiecie lidzkim.
W dwudziestoleciu międzywojennym leżały w Polsce, w województwie nowogródzkim, w powiecie szczuczyńskim[3] (od 29 maja 1929, wcześniej w powiecie lidzkim), do 11 kwietnia 1929 w gminie Bielica, następnie w gminie Żołudek[4][5]. W 1921 miejscowość liczyła 512 mieszkańców, zamieszkałych w 90 budynkach, w tym 426 Polaków i 86 osób innej narodowości[a]. 390 mieszkańców było wyznania rzymskokatolickiego i 122 prawosławnego[5].
Mieszkaniec Mociewiczów Józef Szafarewicz znalazł się na Białoruskiej Liście Katyńskiej.
Po II wojnie światowej w granicach Związku Sowieckiego. Od 1991 w niepodległej Białorusi.
Potyczka w Mociewiczach edytuj
19 listopada 1943 wieś została zajęta przez sowiecką partyzantkę, która zamierzała przeprawić się tu przez Niemen. Komuniści obrabowali mieszkańców wsi i podpalili kilka budynków. Dokonywano również mordów na osobach podejrzanych o współpracę z polskimi partyzantami. Na ratunek mieszkańcom Mociewiczów przybył oddział Armii Krajowej ppor. Czesława Zajączkowskiego „Ragnera”. Według raportu AK Polacy rozbili ok. 1500-osobowy oddział sowiecki, z których ok. 200 osób zostało zabitych, rannych lub utopiło się podczas ucieczki przez Niemen. Polskie straty wyniosły 2 zabitych i kilku rannych oraz 1 partyzanta, którego wzięto w niewolę.
Dowódcy sowieccy w swoich raportach pisali o jedno- lub dwugodzinnej walce, po której zmuszono białopolaków do ucieczki. Dane o stratach nie są spójne wahając się pomiędzy 21 a 51 zabitych i 4-6 wziętych do niewoli Polaków, przy 4 zabitych i 4 rannych komunistach.
Komuniści po bitwie przeprawili się przez Niemen. Obecnie wśród historyków dane o stratach, podawane zarówno przez AK jak i Sowietów, budzą wątpliwości, brak jest jednak źródeł pozwalających ustalić rzeczywiste dane. Uznaje się jednak, że straty strony komunistycznej musiały być znaczne. Pośrednio świadczy o tym przemilczenie potyczki przez sowiecką historiografię, mającą tendencje do nieopisywania wydarzeń niepomyślnych dla Sowietów[6].
Uwagi edytuj
- ↑ Innej niż polska, białoruska, niemiecka i żydowska. Wśród osób innych narodowości zamieszkujących gminę Bielica było 518 Litwinów, 19 Rosjan, 4 Estończyków i 2 Łotyszy. Skorowidz nie wyszczególnia narodowości osób z grupy inne z podziałem na miejscowości
Przypisy edytuj
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Моцевічы — парафія Маці Божай Чанстахоўскай. catholic.by. [dostęp 2022-11-28]. (biał.).
- ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 33, poz. 307
- ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 22, poz. 225
- ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom VII – Województwo Nowogródzkie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923.
- ↑ W SPRAWIE WALK NOWOGRÓDZKICH ODDZIAŁÓW AK Z PARTYZANTAMI RADZIECKIMI W MOCIEWICZACH I BUCIŁACH 19 LISTOPADA 1943 R.. Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku. [dostęp 2022-11-28]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Mociewicze, pow. lidzki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 560.
- Mapa WIG Bielica. [dostęp 2022-11-28]. (pol.).
