Mrówkojadek
rodzaj ssaka
Mrówkojadek[13] (Cyclopes) – rodzaj ssaków z rodziny mrówkojadkowatych (Cyclopedidae).
| Cyclopes | |||||
| J.E. Gray, 1821[1] | |||||
 Przedstawiciel rodzaju – mrówkojadek jedwabisty (C. didactylus) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj |
mrówkojadek | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Myrmecophaga didactyla Linnaeus, 1758 | |||||
| |||||
| Gatunki | |||||
| |||||
Zasięg występowania
edytujMorfologia
edytujDługość ciała (bez ogona) 185–215 mm, długość ogona 170–295 mm, długość ucha 10–18 mm, długość tylnej stopy 30–50 mm; masa ciała 155–300 g[16][17].
Systematyka
edytujRodzaj zdefiniował w 1821 roku angielski zoolog John Edward Gray na łamach The London Medical Repository[1]. Na gatunek typowy Gray wyznaczył (oznaczenie monotypowe) mrówkojadka jedwabistego (C. didactylus).
Etymologia
edytuj- Cyclopes: gr. κυκλωψ kuklōps, κυκλωπος kuklōpos „okrągłooki”, od κυκλος kuklos „okrąg”[18].
- Didactyles (Didactyla): gr. δι- di- „podwójny”, od δις dis „dwa razy”, od δυο duo „dwa”; δακτυλος daktulos „palec”[19]. Gatunek typowy: Cuvier nie określił typu nomenklatorycznego; Liais w nowej definicji jak typ podał Myrmecophaga didactyla Linnaeus, 1758.
- Myrmydon (Myrmidon): gr. μυρμηδων murmēdōn „mnóstwo mrówek”[20]. Gatunek typowy: Myrmecophaga didactyla Linnaeus, 1758.
- Myrmecolichnus: gr. μυρμηξ murmēx, μυρμηκος murmēkos „mrówka”; λιχνος likhnos „łakomy, żarłoczny”[20]. Gatunek typowy: Myrmecolichnus didactylus Reichenbach, 1836 (= Myrmecophaga didactyla Linnaeus, 1758).
- Eurypterna: gr. ευρυς eurus „szeroki”; πτερνα pterna „pięta”[21]. Gatunek typowy: Myrmecophaga didactyla Linnaeus, 1758.
- Cyclothurus (Cycloturus, ): gr. κυκλωτος kuklōtos „zaokrąglony”, od κυκλος kuklos „okrąg”; ουρα oura „ogon”[22]. Gatunek typowy: Myrmecophaga didactyla Linnaeus, 1758.
- Mamcyclothurus: modyfikacja zaproponowana przez meksykańskiego przyrodnika Alfonso Luisa Herrerę w 1899 roku polegająca na dodaniu do nazwy rodzaju przedrostka Mam (od Mammalia)[23].
Podział systematyczny
edytujWe wcześniejszych ujęciach systematycznych do rodzaju należał jeden gatunek – C. didactylus[15][24]; jednak podczas rewizji taksonomicznej rodzaju Cyclopes przeprowadzonej w 2018 roku wyodrębniono z C. didactylus trzy gatunki (dorsalis, ida i catellus) oraz opisano trzy nowe[25]. W takim ujęciu do rodzaju należą następujące gatunki[26][17][14][13]:
- Cyclopes dorsalis (J.E. Gray, 1865)
- Cyclopes didactylus (Linnaeus, 1758) – mrówkojadek jedwabisty
- Cyclopes ida O. Thomas, 1900
- Cyclopes thomasi Miranda, Casali, Perini, F.A. Machado & F.R. Santos, 2018
- Cyclopes rufus Miranda, Casali, Perini, F.A. Machado & F.R. Santos, 2018
- Cyclopes xinguensis Miranda, Casali, Perini, F.A. Machado & F.R. Santos, 2018
- Cyclopes catellus O. Thomas, 1928
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 305, 1821. (ang.).
- ↑ J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 343, 1825. (ang.).
- ↑ F. Cuvier: Dictionnaire des sciences naturelles, dans lequel on traite méthodiquement des différens êtres de la nature, considérés soit en eux-mêmes, d’après l’état actuel de nos connoissances, soit relativement à l’utilité qu’en peuvent retirer la médecine, l’agriculture, le commerce et les artes. Suivi d’une biographie des plus célèbres naturalistes. Ouvrage destiné aux médecins, aux agriculteurs, aux commerçans, aux artistes, aux manufacturiers, et à tous ceux qui ont intérêt à connoître les productions de la nature, leurs caractèresgénériques et spécifiques, leur lieu natal, leurs propriétés et leurs usages. T. 59. Paris; Strasbourg: F. G. Levrault; Le Normant, 1829, s. 501. (fr.).
- ↑ J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 36. (niem.).
- ↑ Ch.-L. Bonaparte: Saggio di una distribuzione metodica degli animali vertebrati. Roma: Antonio Boulzaler, 1831, s. 133. (wł.).
- ↑ H.G.L. Reichenbach: Das Königlich Sächsische Naturhistorische Museum in Dresden Das Universum der Natur. Ein Leitfaden zur Beschauung der Schatze desselben. Leipzig: Verlag der Wagner’schen Buchhandlung, 1836, s. 51. (niem.).
- ↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. xxxi, 112. (niem.).
- ↑ R.-P. Lesson: Nouveau tableau du règne animal: mammifères. Paris: A. Bertrand, 1842, s. 152. (fr.).
- ↑ P.L. Sclater. Report on Additions to the Society’s Menagerie in May 1871. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1871, s. 546, 1871. (ang.).
- ↑ E. Liais: Climats, géologie, faune et géographie botanique du Brésil. Paris: Garnier Frères, 1872, s. 356. (fr.).
- ↑ W.H. Flower & R. Lydekker: An introduction to the study of mammals living and extinct. London: A. and C. Black, 1891, s. 193. (ang.).
- ↑ A.L. Herrera: Sinonimia vulgar y cientifica de los principales vertebrados mexicanos. Mexico: Officina Tipografica de la Secretan’a de Foment, 1899, s. 19. (hiszp.).
- ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 26. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 126. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Cyclopes. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-01].
- ↑ F.R. Miranda: Family Cyclopedidae (Silky Anteaters). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 100–102. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 82. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 207.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 229.
- ↑ a b Palmer 1904 ↓, s. 443.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 280.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 208.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 25.
- ↑ A.L. Gardner: Suborder Vermilingua Illiger, 1811. W: A.L. Gardner (red.): Mammals of South America. Cz. 1: Marsupials, Xenarthrans, Shrews, and Bats. Chicago: University of Chicago Press, 2005, s. 169. ISBN 978-0-226-28240-4. (ang.).
- ↑ F.R. Miranda, D.M. Casali, F.A. Perini, F.A. Machado & F.R. Santos. Taxonomic review of the genus Cyclopes Gray, 1821 (Xenarthra: Pilosa), with the revalidation and description of new species. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 183 (3), s. 687–721, 2018. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlx079. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-28]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).