Charles-Lucien Bonaparte
Charles-Lucien Bonaparte, pol. Karol Lucjan Bonaparte (ur. 24 maja 1803 w Paryżu, zm. 29 kwietnia 1857 tamże) – francuski zoolog i ornitolog, książę Canino i Musignano, syn Luciena Bonaparte. Pisał po angielsku, włosku i francusku.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
24 maja 1803 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
29 kwietnia 1857 |
| Zawód, zajęcie | |
Życiorys
edytujUrodził się 24 maja 1803 w Paryżu jako najstarszy syn Luciena Bonaparte, brata Napoleona[1].
Napoleon, pragnąc by jego rodzeństwo, szczególnie bracia, zawierało małżeństwa z osobami ze starych rodów panujących, nie uznał małżeństwa Luciena z Aleksandryną de Bleschamp i rodzina musiała się schronić przed jego niełaską w Rzymie pod opiekuńcze skrzydła papieża Piusa VII. Tam, w Italii, w czasie wędrówek w okolicach zamku rodzinnego w Canino koło Viterbo przyszły uczony zaczął interesować się przyrodą i szczególnie ornitologią.
29 czerwca 1822 Charles-Lucien poślubił w Brukseli kuzynkę Zénaïde Bonaparte (1801–1854), jedną z dwóch córek najstarszego z rodzeństwa Bonapartów Józefa, byłego króla Neapolu i Hiszpanii. Młoda para udała się do Stanów Zjednoczonych, gdzie już przebywał Józef Bonaparte.
Od 1823 do 1826 był aktywnym członkiem Towarzystwa Naukowego w Filadelfii, w 1824 opublikował swój pierwszy artykuł z dziedziny ornitologii.
W latach 1825 do 1833 wydał w Filadelfii swą American Ornithology w czterech tomach, w 1826 dzieło Ornithology of North America. W tym samym roku powrócił z rodziną do Europy i osiedlił się w roku 1828 w Rzymie. W latach 1832–1841 opublikował swe dzieło o faunie włoskiej, Iconographia della Fauna Italica. Został w tych latach członkiem korespondentem Francuskiej Akademii Nauk (Institut de France), Królewskiej Akademii Nauk w Berlinie i uniwersytetu w szwedzkiej Uppsali.
Jako pierwszy dostrzegł możliwości, jakie przyniosła obniżka cen szkła i nowe rozwiązania konstrukcyjne w zakresie budowania oranżerii. W wybudowanej dużej szklarni uprawiał egzotyczne rośliny i zioła, a swoje zbiory sprzedawał aptekarzom[2].
Nazwisko Bonapartego nadano wielu nowo odkrytym ptakom, m.in. Nothocercus bonapartei, Coeligena bonapartei i Gymnobucco bonapartei. Ornitologia zawdzięcza mu opis 181 gatunków ptaków.
W roku 1840 zmarł ojciec Lucien i Charles-Lucien odziedziczył po nim papieski tytuł księcia Canino i Musignano oraz majątki, które wkrótce sprzedał włoskim książętom Torlonia, tracąc przy tym tytuły związane z tą ordynacją. Z Ameryki wyniósł poglądy demokratyczne; jako przekonany idealista wziął udział w powstaniu rzymskim przeciw władzy papieskiej w Państwie Kościelnym (1847–1849) i przyjął funkcję zastępcy prezydenta republikańskiego Zgromadzenia Ustawodawczego. Po interwencji wojsk francuskich i klęsce powstania udał się na emigrację do Lejdy i potem do Paryża. Od roku 1854 był dyrektorem paryskiego Ogrodu Botanicznego, Jardin des Plantes.
Po śmierci żony Karol Lucjan przyjął na parę lat przed śmiercią święcenia kapłańskie[potrzebny przypis].
Zmarł w Paryżu 29 kwietnia 1857[1].
Życie prywatne
edytujZ Zénaïde miał dwanaścioro dzieci, spośród których najbardziej wyróżnił się kardynał Lucien-Louis-Joseph-Napoléon Bonaparte.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Charles-Lucien Bonaparte, prince di Canino e di Musignano. Encyklopedia Britannica. [dostęp 2024-06-17]. (ang.).
- ↑ Stanisław Giełżyński Warzywa podwyższonego ryzyka, „Angora” nr 40, 2 października 2011 s. 53.
Bibliografia
edytuj- Nouvelle Biographie Générale, Tome 38, Paris 1862.
- Patricia T. Stroud: The Emperor of Nature – Charles Lucien Bonaparte and his World. 2000. ISBN 0-8122-3546-0.