Bruksela

stolica Belgii

Bruksela (fr. Bruxelles, niderl. Brussel, niem. Brüssel) – stolica Belgii, miasto położone w środkowej części kraju nad rzeką Zenne. Aglomeracja brukselska (w sensie geograficznym) prócz obszaru Regionu Stołecznego Brukseli obejmuje także pewną liczbę gmin flamandzkich.

Bruksela
Bruxelles
Brussel
Brüssel
Ilustracja
Widok na centrum miasta z ratuszem
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Belgia

Region

Region Stołeczny Brukseli

Burmistrz

Philippe Close

Powierzchnia

32,61 km²

Wysokość

70 m n.p.m.

Populacja (2020)
• liczba ludności
• gęstość


185 103
5676,2 os./km²

Nr kierunkowy

02

Kod pocztowy

1000, 1020, 1040, 1120, 1130; dodatkowo – specjalne kody pocztowe: Komisja Europejska: 1049; Rada UE: 1048; Parlament Europejski: 1047

Położenie na mapie Brukseli
Mapa konturowa Brukseli, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bruksela”
Położenie na mapie Belgii
Mapa konturowa Belgii, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Bruksela”
Ziemia50°50′N 4°21′E/50,833333 4,350000
Strona internetowa

Bruksela jest siedzibą króla i parlamentu belgijskiego, a ponadto jest siedzibą instytucji Unii Europejskiej, NATO i Euroatomu. Ważny ośrodek handlowy, bankowo-finansowy i kulturalno-naukowy kraju. Siedziba dwóch królewskich akademii umiejętności (walońskiej i flamandzkiej), Królewskiej Akademii Sztuki (zał. 1711), Biblioteki Królewskiej (zał. 1837); dwóch uniwersytetów (ULB i VUB), konserwatorium i instytutów naukowo-badawczych, teatrów, 30 muzeów.

Historia edytuj

Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z 966, wtedy była to osada obronna. Później Bruksela była stolicą krainy historycznej Brabancji.

Od XIII w. miasto rozwijało się jako znaczący i prężny ośrodek tkactwa oraz ważny przystanek na szlaku handlowym z Brugii do Kolonii. Powstało wówczas dzisiejsze centrum miasta z rynkiem (Grand Place).

W 1695 miasto poważnie ucierpiało w wyniku najazdu króla Francji, Ludwika XIV.

Austriacki minister pełnomocny w 1769 założył w Brukseli Towarzystwo Literackie (Literarische Gesellschaft), które było zaczątkiem przyszłej Belgijskiej Akademii Nauk.

 
Wielki Plac w Brukseli

W 1830 Bruksela została stolicą niepodległej Belgii. Rok później król Leopold I nakazał wyburzenie murów obronnych i rozbudowę miasta. Rozwój ten kontynuował jego następca, Leopold II.

W latach 60. XIX w. burmistrz Jules Anspach zapoczątkował wielką „sanację” i przebudowę miasta. Dokonano wyburzeń zabudowy wzdłuż rzeki Zenne, jej kanalizacji; przebito (na wzór „bulwarów” Haussmanna) szeroką ulicę między dworcami Midi i Nord, zbudowano Giełdę, stworzono nową dzielnicę wokół Notre-Dame-aux-Neiges, przedłużono avenue Louise, rue de la Régence i rue Belliard, stworzono Parc du Cinquantenaire. Stworzono nowy system dystrybucji wody i gazu. Starania drugiego kolejnego burmistrza, Karela Bulsa, pozwoliły jednak na ocalenie znacznej części historycznych zabudowań.

W czasie II wojny światowej Bruksela ucierpiała w wyniku bombardowań z lat 1940 oraz 1943-1944.

Po wojnie miasto stało się centrum zjednoczonej Europy; od 1958 mieści się tutaj siedziba EWG, późniejszej Wspólnoty Europejskiej. W 1967 została tu również przeniesiona z Paryża kwatera główna NATO.

Do XIX wieku Bruksela była miastem, w którym dominującą rolę odgrywały dialekty języka flamandzkiego. Po uzyskaniu przez Belgię niepodległości, językiem urzędowym był język francuski, a napływ urzędników oraz klasy wyższej do nowej stolicy spowodował stopniową frankofonizację Brukseli. Dziś w Brukseli obowiązują dwa języki urzędowe: język francuski i język niderlandzki, jednak ludność stolicy posługuje się głównie językiem francuskim. Flamandzki jest używany tylko przez kilka procent populacji. W wyniku masowej imigracji po II wojnie światowej w stolicy Belgii mieszka również wiele osób posługujących się m.in. językami arabskim i tureckim oraz duża liczba pracowników instytucji międzynarodowych, tj. Unii Europejskiej, którzy używają na co dzień języka angielskiego.

W 2000 roku Bruksela została wybrana Europejską Stolicą Kultury[1].

W marcu 2016 w Brukseli miały miejsce zamachy bombowe przeprowadzone przez terrorystów z tzw. Państwa Islamskiego, w których zginęły 34 osoby.

Zabytki i turystyka edytuj

 
Pałac Królewski
 
Hôtel Tassel Victora Horty, wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO
  • Wielki Plac (Grand-Place) będący historycznym centrum miasta z kamienicami z XVIII w.
  • Ratusz (Hôtel de Ville) w stylu gotyckim ukończony w 1459
  • Dom Króla (Maison du Roi) z XIX w., w którym obecnie znajduje się Muzeum Miejskie (między innymi z ceramiką i wyrobami ze srebra)
  • Pasaż św. Huberta (Galeries St-Hubert) z 1847 ze sklepami, galeriami, kafejkami i restauracjami. 8 kwietnia 2008 zgłoszony na listę światowego dziedzictwa UNESCO
  • Pałac Królewski z XIX w.
  • Pałac Narodów (Palais de la Nation) – siedziba parlamentu
  • Park Brukselski z XVIII w.
  • Katedra św. Michała i św. Guduli (fr. Cathédrale Saints-Michel-et-Gudule) z XIII-XVI w., słynie z witraży
  • Kościół Notre-Dame du Sablon, zbudowany w stylu gotyku brabanckiego; znajduje się na placu Grand Sablon
  • Czarna Wieża (Tour Noire), którą jest pozostałością średniowiecznych fortyfikacji miejskich
  • Porte de Hal, średniowieczna brama miejska
  • Manneken Pis, jeden z symboli miasta, czyli figurka siusiającego chłopca z 1619. Żeńskim odpowiednikiem chłopca jest Jeanneke Pis, figurka z 1987
  • Hotel Ravenstein z XV w. w stylu burgundzkim
  • Parc du Cinquantenaire z 1880 z łukiem triumfalnym, Królewskim Muzeum Sił Zbrojnych i Historii Militarnej, Muzeum Sztuki i Historii oraz Muzeum Motoryzacji
  • Muzeum Instrumentów Muzycznych w budynku z 1899 w stylu secesyjnym
  • Kościół św. Jana Baptysty zakonu beginek z 1676 w stylu baroku flamandzkiego
  • Kamienice architekta Victora Horty w stylu secesyjnym
  • Kościół Świętych Jana i Etienne aux Minimes (Église Saints-Jean-et-Étienne-aux-Minimes)
  • Kościół św. Jana Chrzciciela (Église Saint-Jean-Baptiste-au-Béguinage) z 1657

W Brukseli znajdują się liczne przykłady architektury secesyjnej.

 
Katedra św. Michała i św. Guduli

Muzea edytuj

Atomium edytuj

Osobny artykuł: Atomium.

Zbudowany z okazji Expo 1958, 103-metrowej wysokości model kryształu żelaza (powiększonego 150 miliardów razy). Składa się z 9 stalowych sfer o średnicy 18 m i łączących je 20 korytarzy, każdy o długości ok. 40 m. Na szczyt budowli można wjechać windą. Z okien najwyższej sfery widać panoramę Brukseli, a także Mini Europę – kompozycję miniaturowych obiektów z niektórych miast w Europie, która znajduje się w pobliskim Bruparku. W innych znajdują się wystawy dotyczące mody, mebli i stylu życia lat 50. ubiegłego stulecia.

Konstruktorem budowli jest André Waterkeyn. Znajduje się ona w Laeken, będącym częścią miasta.

Dzielnica Europejska edytuj

 
Plac Luksemburski, widoczny Espace Léopold – kompleks budynków Parlamentu Europejskiego
 
Budynek Berlaymont, siedziba Komisji Europejskiej

„Dzielnica Europejska” jest nieformalnym obszarem odpowiadającym w przybliżeniu głównemu wschodniemu obszarowi część dzielnicy Léopold, w dzielnicy Luksemburg i dzielnicy Schuman.

Parlament Europejski jest zlokalizowany w pobliżu Place du Luxembourg, przy Espace Léopold. Komisja Europejska, mieszcząca się w tzw. budynku „Berlaymont”, zlokalizowana jest w dzielnicy Schuman, niedaleko ronda o tej samej nazwie i parku Cinquantenaire. Znajduje się tu także Rada Europejska i Pałac Résidence.

Ta „dzielnica” obsługiwana jest przez dwie stacje, Bruksela-Schuman i Bruksela-Luksemburg, która znajduje się pod ziemią i dawniej nazywała się Quartier Léopold. Przecinają ją także dwie linie brukselskiego metra, linia 1 i linia 5.

Gospodarka edytuj

Duży ośrodek przemysłowy; m.in. włókiennictwa (wyrób koronek), montażu samochodów (Citroën, Renault, Audi), piwowarstwa, hutnictwa metali nieżelaznych, elektroniki. Wielki ośrodek finansowo-handlowy (giełda, banki międzynarodowe).

Transport edytuj

 
Metro w Brukseli

Węzeł kolejowy i drogowy oraz port śródlądowy, połączony kanałem z Antwerpią, cztery linie metra oraz dwie linie premetra (podziemny tramwaj).

Na podstawie zbieranych od 2006 danych producent urządzeń nawigacyjnych, firma TomTom w 2010 opublikowała informację, że wśród 59 miast Europy Bruksela posiada największy udział głównych dróg (37,7%), na których prędkość poruszania bywa mniejsza niż 70% ograniczenia prędkości[2][3].

Sport edytuj

Na terenie miasta znajduje się Stadion Króla Baudouina I, wybudowany na miejscu wcześniejszego stadionu Heysel, na którym doszło do znanych zamieszek w 1985.

W latach 2011–2013 rozgrywany był na kortach Royal Primerose Tennis Club kobiecy turniej tenisowy Brussels Open.

Język edytuj

 
Dwujęzyczne francuskie i holenderskie znaki drogowe w Brukseli

Miasto Bruksela wraz z całym regionem stołecznym posiada oficjalnie status obszaru dwujęzycznego, gdzie działają dwie wspólnoty językowe: flamandzka i francuska. Równoprawne języki urzędowe to francuski, którym posługuje się większość ludności (85-90%) oraz niderlandzki (10-15% ludności). Zasada dwujęzyczności jest ściśle przestrzegana m.in. w odniesieniu do nazw ulic, znaków drogowych, wszelkich oficjalnych obwieszczeń itp. Każda z grup językowych posiada odrębne szkoły, uczelnie, biblioteki, teatry.

Ludzie związani z Brukselą edytuj

Miasta partnerskie edytuj

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. Makau jest specjalnym regionem administracyjnym ChRL.

Przypisy edytuj

  1. Annu Höttönen, A tour through Europe: Brussels 2000, Oulu2026, 12 marca 2021 [dostęp 2024-02-15] (ang.).
  2. Which is Europe’s most congested city? – Car and Car-Buying News – What Car?
  3. Stockholm car traffic not so slow – Stockholm News. stockholmnews.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-09)]..
  4. a b c d e f g h i j n, Brussels, European Forum for Urban Security, 21 stycznia 2012 [dostęp 2024-02-18] (ang.).
  5. Office of the Secretary: Protocol and International Affairs, archive.wikiwix.com [dostęp 2024-02-18].
  6. Kyiv and Brussels become sister cities, Ukrainska Pravda [dostęp 2024-02-18] (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj