Wikipedia

Zamachy w Brukseli (2016)

Zamachy w Brukseli – seria trzech skoordynowanych terrorystycznych zamachów bombowych przeprowadzonych rankiem 22 marca 2016 w Belgii: dwa na lotnisku w Zaventem w Brukseli i jeden przy stacji metra Maelbeek/Maalbeek w Brukseli[10]. W atakach zginęły 32 osoby i trzech zamachowców samobójców[1][2] (dwóch podejrzanych jest na wolności), a ponad 316 osób zostało rannych[3]. Trzecia bomba została znaleziona podczas przeszukania lotniska i zdetonowana przez saperów[11][12]. Do zamachów przyznała się organizacja Państwo Islamskie[5][6].

Zamachy w Brukseli:
Ilustracja
Mapa zamachów
(1) 7:58 – Hala odlotów B na lotnisku Bruksela
(2) 9:11 – Stacja metra Maelbeek/Maalbeek
Państwo

 Belgia

Region stołeczny

 Region Stołeczny Brukseli

Data

22 marca 2016

Godzina

Lotnisko: 7:58
Metro: 9:11

Liczba zabitych

Lotnisko: 18 osób
Metro: 17 osób
Razem: 35 osób[1][2]

Liczba rannych

316 osób[3][4]

Typ ataku

samobójczy atak bombowy, masowe morderstwo

Sprawca

Państwo Islamskie[5][6]
Lotnisko:

  • Ibrahim El Bakraoui
    (nie żyje)    [7]
  • Najim Laachraoui (nie żyje)[7]
  • Mohamed Abrini[8]

Metro:

  • Khalid El Bakraoui (nie żyje)[7]
  • Osama Krayem[9]
Motyw

Terroryzm islamski

Położenie na mapie Brukseli
Mapa konturowa Brukseli, w prawym górnym rogu znajduje się punkt z opisem „lotnisko”, natomiast w centrum znajduje się punkt z opisem „stacja metra”
Położenie na mapie Belgii
Mapa konturowa Belgii, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „lotnisko”, poniżej na lewo znajduje się również punkt z opisem „stacja metra”
Multimedia w Wikimedia Commons
Wiadomości w Wikinews
Cytaty w Wikicytatach

Zamachy były najkrwawszym aktem terroryzmu w historii Belgii[13]. Belgijski rząd ogłosił trzy dni żałoby narodowej[14].

Tło zamachów

edytuj

Belgia jest aktywnym uczestnikiem trwającej interwencji zbrojnej przeciwko Państwu Islamskiemu podczas wojny domowej w Iraku[15]. 5 października 2014 roku belgijski F-16 zrzucił pierwszą bombę na cel IS, na wschód od Bagdadu[16]. Z kolei 12 listopada Irak ostrzegł członków koalicji, że lider IS rozkazał odwetowe ataki na kraje koalicji[potrzebny przypis].

Ponadto proporcjonalnie do populacji, Belgia ma również największą liczbę obywateli spośród krajów Europy Zachodniej, którzy wyjechali walczyć po stronie dżihadystów; w przybliżeniu 440 osób wyjechało do Syrii i Iraku od stycznia 2015 roku[17][18]. The Guardian podał szacunki, sugerujące, że Belgia dostarczyła do Syrii najwyższą liczbę bojowników na jednego mieszkańca spośród krajów europejskich. Według szacunków było to od 350 do 550 bojowników z łącznej liczby 11 mln mieszkańców, która obejmuje mniej niż 500 tys. muzułmanów[19]. Niektóre raporty twierdziły, że z powodu słabego aparatu bezpieczeństwa i konkurujących ze sobą agencji wywiadowczych, Belgia stała się „wylęgarnią ideologii dżihadu” i „centrum rekrutacyjnym dżihadystów”. W rzeczywistości, Belgia zmaga się z takimi samymi problemami, jak inne kraje europejskie w odniesieniu do terroryzmu dżihadu, a ataki miały miejsce w wyniku braku odpowiedniej polityki zamiast niepowodzeń wywiadu[10][17][20].

Komórki terrorystyczne w Brukseli

edytuj

Przed zamachami miało miejsce kilka islamistycznych ataków terrorystycznych poza granicami Belgii. Jednakże przeprowadzono na jej terenie pewną liczbę operacji antyterrorystycznych. W maju 2014 roku zamachowiec mający powiązania z wojną w Syrii zaatakował Muzeum Żydowskie w Brukseli, zabijając cztery osoby[21][22][23]. W styczniu 2015 roku przeprowadzono operacje antyterrorystyczne w Brukseli i Zaventem przeciwko grupie planującej drugą strzelaninę „Charlie Hebdo”; w wyniku operacji zginęło dwóch podejrzanych[24][25]. W sierpniu 2015 roku podejrzany o terroryzm mężczyzna zaczął strzelać i zaatakował nożem pasażerów w pociągu Thalys, podróżującego z Amsterdamu do Paryża przez Brukselę, zanim został obezwładniony przez pasażerów[26][27].

Sprawcy zaangażowani w ataki z 13 listopada 2015 roku w Paryżu mieli siedzibę w gminie Molenbeek-Saint-Jean, w wyniku czego Bruksela została zablokowana na pięć dni w celu umożliwienia policji poszukiwania podejrzanych. 18 marca 2016 roku Salah Abdeslam, podejrzany o branie udziału w zamachach w Paryżu, został schwytany podczas dwóch operacji antyterrorystycznych w Molenbeek, w czasie których zginął inny podejrzany, a dwóch zostało rannych. Przynajmniej jeden podejrzany nadal pozostaje na wolności[28][29][30]. Podczas przesłuchania, Abdeslam został przedstawiony ze zdjęciami rodzeństwa El Bakraoui, którzy będą później podejrzewani o przeprowadzanie zamachów w Brukseli trzy dni później[31]. Belgijscy śledczy uważali, że aresztowanie Abdeslama mogło przyspieszyć planowanie zamachów bombowych[32]. Według belgijskiego ministra spraw wewnętrznych Jana Jambona, władze wiedziały o przygotowaniach do działania ekstremistów w Europie, jednak stwierdził, że zlekceważono skalę ataku[33].

Zamachy

edytuj

Ataki na osi czasu

  • 7:55 – Trzej podejrzani napastnicy przybyli na lotnisko taksówką[34].
  • 7:58 – Na terenie odprawy na lotnisku miały miejsce dwa wybuchy, które dzieliło 9 sekund[35][36].
  • 8:00 – Rozpoczęcie działań ratowniczych oraz ewakuacji[37].
  • 8:20 – Zatrzymanie transportu kolejowego na lotnisko; rozpoczęcie zamykania dróg[37].
  • 8:40 – Lotnisko potwierdza eksplozję i wzywa ludzi, aby trzymali się z dala od obszaru wybuchu[37].
  • 9:04 – Belgia wprowadza najwyższy stopień zagrożenia terrorystycznego[38][39].
  • 9:11 – Wybuch na stacji metra Maelbeek/Maalbeek w Brukseli zabija co najmniej 20 osób[40].
  • 9:27 – Cały transport publiczny w mieście zostaje zawieszony[37].
  • 11:15 – Przejazdy kolejowe Eurostar pomiędzy Londynem i Brukselą zostają zawieszone do odwołania[41].
  • 11:50 – Belgijski prokurator federalny potwierdza, że eksplozje są atakami terrorystycznymi i rozpoczyna śledztwo[37].
  • 13:36 – Burmistrz Brukseli potwierdza, że na stacji metra zginęło ok. 20 osób, 106 zostało rannych, w tym 17 poważnie[41].
  • 13:57 – Straż pożarna podaje, że w ataku na lotnisko zginęło 14 osób, a ponad 90 zostało rannych[41].
  • Ok. 17:14 – Belgijska policja detonuje trzecią bombę na lotnisku w Brukseli[11].
  • Ok. 19:30 – Podczas operacji policji w Schaerbeek zostaje znaleziona bomba z gwoździami i flaga IS[42].

Wszystkie czasy w strefie CET (UTC+1).

W sumie przeprowadzono trzy zamachy: dwa na lotnisku, a jeden na stacji metra[37].

Port lotniczy Bruksela

edytuj

Ataki rozpoczęły się krótko przed godziną 8:00 czasu lokalnego, gdy w międzynarodowej hali odlotów portu lotniczego Bruksela w Zaventem doszło do dwóch wybuchów wywołanych przez zamachowców samobójców[39]. Jeden z wybuchów miał miejsce w pobliżu odprawy British Airways i Iberia, a drugi pomiędzy kawiarnią Starbucks i odprawą Brussels Airlines. Eksplozja spowodowała rozbicie okien oraz znaczne szkody wewnątrz budynku[potrzebny przypis].

Donoszono również, że padły strzały oraz słyszano krzyki w języku arabskim przed wystąpieniem eksplozji[39]. Pracownik lotniska powiedział, że „słyszał jak ktoś krzyczał po arabsku przed wybuchami”[43][44]. Natomiast podczas przeszukania lotniska odnaleziono trzecią bombę, która nie wybuchła w czasie zamachów; później została zdetonowana przez policję podczas kontrolowanej eksplozji[11][45]. Prokurator federalny Belgii potwierdził, że wybuchy bomb z gwoździami zostały przeprowadzone przez zamachowców-samobójców[46].

Po ataku rząd wprowadził na terenie Belgii najwyższy stopień zagrożenia terrorystycznego[38][39][47]. Natomiast port lotniczy został zamknięty, a wszystkie starty i lądowania odwołano (ok. 600 lotów) oraz zatrzymano transport kolejowy do lotniska[37][38][48]. Następnie podano, że lotnisko ze względu na śledztwo i zniszczenia zostanie zamknięte do 28 marca 2016[49]. Z kolei wszystkie loty powrotne zostały anulowane lub przekierowane na pobliskie lotniska, w tym Charleroi, Ostenda-Brugia i Schiphol[50].

Stacja metra Maelbeek/Maalbeek

edytuj
 
Napis i memoriał na zewnątrz stacji metra, 24 marca 2016.

Kolejna eksplozja miała miejsce około godziny później, na stacji metra Maelbeek/Maalbeek o 9:11 czasu lokalnego w drugim wagonie metra[37][51][52]. Pociąg jechał na linii 5 w kierunku centrum miasta i ruszał ze stacji Maelbeek/Maalbeek w kierunku Arts-Loi/Kunst-Wet, gdy wybuchła bomba[53][54][55][56]. Maszynista natychmiast zatrzymał pociąg i pomógł ewakuować pasażerów[57][58]. Wybuch miał miejsce niedaleko kompleksu siedziby Komisji Europejskiej w centrum Brukseli, 10 km od lotniska w Brukseli[59]. Następnie o godzinie 9:27 czasu lokalnego metro w stolicy zostało zamknięte[37][60].

Ofiary

edytuj
Zgony według obywatelstwa
Państwo Liczba zabitych Źródło
  Belgia 17 [1][2]
  Stany Zjednoczone 4 [61][62][63]
  Holandia 3 [62][64]
  Szwecja 2 [65][66]
  Chiny 1 [61]
  Francja 1 [62]
  Niemcy 1 [61]
  Indie 1 [67]
  Maroko 1 [68]
  Peru 1 [68][69]
  Polska 1 [70]
  Szwajcaria 1 [61]
  Wielka Brytania 1 [61]
Razem 35 [1][2]

W zamachach zginęło 35 osób, w tym trzech zamachowców-samobójców[1][2], a ponad 316 zostało rannych[3], 62 osoby były w stanie krytycznym[4]. Początkowo, według belgijskiej straży pożarnej na lotnisku zginęło 14 osób, a 81 zostało rannych[51][71]. Z kolei burmistrz stolicy Belgii Yvan Mayeur potwierdził, że na stacji metra zginęło 17 osób, a ponad 106 zostało rannych[71][72]. Cztery osoby w późniejszym czasie zmarły z ran w szpitalu[73]. Zamachy były najkrwawszym aktem terroryzmu w historii Belgii[13].

Identyfikacja ofiar przebiegała powoli, zwłaszcza ze względu na dużą liczbę zaangażowanych narodowości, które według Ministra Spraw Zagranicznych oszacowano na co najmniej 40[74]. 17 zmarłych osób było obywatelami Belgii, podczas gdy pozostałe 15 pochodziło z 12 krajów[75]. Jedną z ofiar śmiertelnych ataku w Zaventem był André Adam, były stały przedstawiciel belgijski przy ONZ oraz były ambasador w Stanach Zjednoczonych[76][77]. Wśród rannych znaleźli się również: słoweński dyplomata[78], były reprezentant Belgii w koszykówce Sébastien Bellin[79] oraz osoby różnych narodowości, w tym trzej Polacy[38] i co najmniej dziewięcioro obywateli Stanów Zjednoczonych[80].

Sprawcy

edytuj

Dwa zamachy samobójcze podczas ataków przeprowadzili dwaj bracia, Khalid i Ibrahim El Bakraoui[81][82]. Na filmie z monitoringu na lotnisku, Ibrahim był widziany z dwoma innymi mężczyznami[52][82]; jeden z nich został zidentyfikowany jako Najim Laachraoui[81][83], który również przeprowadził atak samobójczy na lotnisku[84]. Wszyscy trzej zidentyfikowani podejrzani byli powiązani z tą samą komórką terrorystyczną, która była odpowiedzialna za ataki w Paryżu w listopadzie 2015 roku[85].

Na nagraniu wideo ochrony lotniska, widoczni są trzej mężczyźni pchający swoje bagaże. Uważa się, że były w nich bomby, które wybuchły w hali odlotów. Z kolei taksówkarz, który wiózł ich na lotnisko powiedział, że próbował pomóc mężczyznom z ich bagażami, ale kazali mu odejść[86]. Zarówno Ibrahim, jak i Laachraoui wydają się nosić na lewych rękach rękawiczki, w których mogły być ukryte detonatory do materiałów wybuchowych[82][87].

W ciągu dziewięćdziesięciu minut po ataku na lotnisko, obszar wokół mieszkania w Schaerbeek, w północnym dystrykcie Brukseli, został otoczony kordonem policji. The New York Times podał, że taksówkarz „powiedział, że zaalarmował policję dopiero po zobaczeniu fotografii z podejrzanymi, która została opublikowana godziny później”[31]. Wewnątrz domu odkryto 15 kg nadtlenku acetonu, 151 litrów acetonu, prawie 30 litrów nadtlenku wodoru, zapalniki, a także walizki wypełnione gwoździami i śrubami oraz flagę Państwa Islamskiego[82][88]. Co najmniej jeden mieszkaniec donosił o nietypowych zapachach na policji, w wyniku czego policjant Philippe Swinnen sprawdzał budynek dwa razy w ciągu trzech miesięcy, ale nie wchodził do środka[31].

Znaleziono również laptopa Ibrahima el-Bakraoui w koszu na śmieci w pobliżu domu[82]. W pamięci laptopa był list pożegnalny, w którym napisano, że Ibrahim jest „zestresowany, (...) że czuje się zagrożony i że boi się, że skończy w celi”[88][89]. Na urządzeniu znaleziono również zdjęcia oraz plany siedziby belgijskiego premiera Charlesa Michela oraz informacje na temat wielu innych miejsc w Brukseli[90][91].

Khalid i Ibrahim El Bakraoui

edytuj

Bracia El Bakraoui urodzili się w Brukseli i wychowywali się w Laeken, północnej dzielnicy mieszkalnej stolicy Belgii[92]. Byli obywatelami Belgii marokańskiego pochodzenia[93]. Ich ojciec był emerytowanym rzeźnikiem i pobożnym muzułmaninem, który wyemigrował z Maroka, podczas gdy ich matka została opisana jako „konserwatystka i samotniczka”[92].

Obaj bracia byli znani władzom belgijskim. Jednak w przeciwieństwie do innych radykalnych zwolenników IS, którzy rozpoczynają jako drobni przestępcy, mężczyźni mieli na swoim koncie popełnienie cięższych przestępstw[94]. Amerykańskie Federalne Biuro Śledcze posiadało informacje na temat braci i wysłało je do władz Holandii 16 marca 2016 roku, prawie tydzień przed zamachami[potrzebny przypis]. Ibrahim zginął w jednym z zamachów samobójczych na brukselskim lotnisku, a Khalid zginął w samobójczym zamachu bombowym na stację metra. Obaj uniknęli schwytania podczas operacji antyterrorystycznej policji w Brukseli 15 marca 2016 roku[82].

Ibrahim El Bakraoui (ur. 9 października 1986 w Brukseli) był zaangażowany w próbę napadu na kantor wymiany walut w styczniu 2010 roku, gdzie postrzelił policjanta z karabinu Kałasznikowa. Burmistrz Brukseli Freddy Thielemans i burmistrz Molenbeek Philippe Moureaux opisali to jako „fait divers” i „normalne w dużym mieście”, wywołując kontrowersje[95]. Ibrahim został skazany na 10 lat więzienia, ale został zwolniony warunkowo w październiku 2014 roku. Otrzymał zakaz opuszczania kraju na okres dłuższy niż miesiąc[92]. Jednak nie przestrzegał warunków zwolnienia warunkowego i był ponownie poszukiwany przez władze[94][96]. Po zamachach prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan powiedział, że w czerwcu 2015 roku Ibrahim został deportowany z Turcji do Holandii z powodu podejrzenia, że chce walczyć w Syrii. Władze Belgii i Holandii zostały poinformowane o zatrzymaniu i deportacji, ale najwidoczniej zignorowały ostrzeżenia i Holandia wydała Ibrahima po nieudanej próbie ustalenia jego związku z terroryzmem[86][93]. FBI oświadczyło 16 marca 2016 roku, że śledziło Ibrahima i jego działalność przestępczą od września 2015 roku[potrzebny przypis].

Khalid El Bakraoui (ur. 12 stycznia 1989 w Brukseli) był jednym z trzech ludzi bezpośrednio zaangażowanych w napad na bank 27 października 2009 roku. Z dwoma wspólnikami porwali pracownicę banku, wymusili na niej jazdę do brukselskiego oddziału banku AXA i wyłączenie alarmu, a następnie ukradli 41 tysięcy euro. Dwa tygodnie później Khalid el-Bakraoui ukradł Audi S3 i został zatrzymany przez policję w brukselskim magazynie pełnym kradzionym samochodów. Nie przedstawiono mu żadnych zarzutów[92]. W 2011 roku Khalid został aresztowany za posiadanie kałasznikowów i skazany na 5 lat więzienia za kradzieże samochodów[82]. Został zwolniony warunkowo w 2013 lub 2014 roku po odbyciu większości swojego wyroku[82][92][94]. Po uwolnieniu został aresztowany po spotkaniu z byłym wspólnikiem w maju 2015 roku, który naruszył termin jego zwolnienia warunkowego. Jednak sędzia wypuścił go ze względu na spełnienie reszty warunków zwolnienia. Od października 2015 roku nie stawiał się na spotkaniach ws. zwolnienia warunkowego oraz opuścił swoje miejsce zamieszkania, w wyniku czego w lutym 2016 roku anulowano jego zwolnienie warunkowe[97]. W sierpniu 2015 roku Interpol wydał nakaz jego aresztowania[98]. We wrześniu 2015 roku pod pseudonimem Ibrahim Maaroufi wynajął mieszkanie w Charleroi, które zostało wykorzystane jako kryjówka przez niektórych sprawców ataków w Paryżu[99]. Następnie 11 grudnia 2015 wydano na Khalida dwa kolejne nakazy aresztowania: jeden międzynarodowy i jeden europejski[100], oba wydane przez paryskiego sędziego, prowadzącego śledztwo ws. ataków w Paryżu, ponieważ Khalid wynajął mieszkanie Charleroi, gdzie znaleziono odciski organizatora ataków Abdelhamida Abaaouda i zamachowca-samobójcy Bilala Hadfiego[101]. 16 marca 2016 roku FBI poinformowało władze holenderskie, że Khalid był poszukiwany za „terroryzm, ekstremizm i rekrutację”[102], ale 30 marca minister spraw wewnętrznych Holandii Ard van der Steur, napisał, że raport „pochodził z Wydziału Wywiadu Policji Nowego Jorku i został przekazany przez holenderską ambasadę w Waszyngtonie”[103].

Najim Laachraoui

edytuj

Najim Laachraoui (znany również pod własnym przybranym imieniem Soufiane Kayal, ur. 18 maja 1991 w Adżdir, Maroko)[104] został potwierdzony jako jeden z dwóch zamachowców-samobójców na lotnisku 23 marca[81][83][84][105]. Urodził się w Maroku, ale wychowywał się w dzielnicy Schaerbeek, gdzie studiował w miejscowej katolickiej szkole Świętej Rodziny. W latach 2009–2010 studiował inżynierię na Université Libre de Bruxelles, ale nie ukończył jej z dyplomem. Następnie studiował inżynierię elektromechaniczną na Université catholique de Louvain w latach 2010–2011 którą ukończył z tytułem baccalauréat[106][107].

Laachraoui wyjechał do Syrii we wrześniu 2013 roku, podczas jednej z pierwszych fal wyjazdów belgijskich dżihadystów. Jego pseudonim wojenny to Abu Idriss. Jego rodzina straciła z nim kontakt[83][105][107][108]. W wyniku tego burmistrz Schaerbeek oświadczył, że Laachraoui został usunięty z rejestru wyborców w 2015 roku oraz że jest „niezdolny do zrobienia więcej”[31]. We wrześniu 2015 roku wrócił do Europy razem z Salahem Abdeslamem, jednym z organizatorów zamachów w Paryżu w listopadzie 2015 roku. Podczas kontroli posłużył się fałszywymi dokumentami. W lutym 2016 roku belgijski sąd skazał go zaocznie za zaangażowanie w działalność Państwa Islamskiego oraz podejrzewano go o należenie do komórki terrorystycznej kierowanej przez Khalida Zerkaniego, który rekrutował bojowników w Syrii, w tym Abdelhamid Abaaoud, organizatora listopadowych ataków w Paryżu w 2015 roku. Udał się do sądu i oczekiwał na wyrok, który miał zostać ogłoszony w maju tegoż roku[105][108].

Najim Laachraoui posługując się pseudonimem Soufiane Kayal wynajął dom pod Namurem dżihadystom, którzy opracowali plan zamachów w Paryżu z listopada 2015 roku[105][109]. DNA Najima Laachraoui odkryto m.in. na materiałach wybuchowych, a także w wynajętym domu, z którego korzystali terroryści[110]. Dzienniki „La Libre”, „Derniere Heure” i „De Tijd” zaprzeczyły, że doszło do zatrzymania Najima Laachraoui[111]. Podobnie jak bracia El Bekraoui, uniknął schwytania podczas operacji policyjnych w dniach 15 i 18 marca 2016 roku, podczas których schwytano Salaha Abdeslama[109]. Uważa się, że Laachraoui popełnił samobójstwo za pomocą pasa szahida, których używano również podczas zamachów w Paryżu[105].

Mohamed Abrini

edytuj
 
Kadr z nagrania CCTV pokazujący Najima Laachraoui (z lewej), Ibrahima El Bakraoui (w środku) i Mohameda Abriniego (z prawej) na lotnisku w Brukseli, tuż przed zamachami[112][113][114].

Mohamed Abrini (ur. ok. 1984 roku) został aresztowany 8 kwietnia 2016 przez policję, która uważała go za trzeciego zamachowca na lotnisku[8]. Po konfrontacji z fotografiami, przyznał, że był „człowiekiem w kapeluszu” widzianym przez kamery monitoringu na lotnisku w Brukseli[115].

Początkowo informowano, że mężczyzna po prawej stronie z nagrania monitoringu, który pozostaje na wolności, to Laachraoui. Natomiast mężczyzna po lewej stronie, który zginął w zamachach samobójczych na lotnisku, pozostawał niezidentyfikowany. Z kolei raporty o podejrzanych aresztowanych w dzielnicy Anderlecht w Brukseli, wśród których miał być Laachraoui, okazały się fałszywe[116]. Później potwierdzono, że mężczyzna po lewej stronie to Laachraoui; człowiek będący na wolności pozostawał niezidentyfikowany[84]. Zdaniem władz belgijskich niezidentyfikowany mężczyzna był przewodnikiem lub wsparciem dla Ibrahima i Laachraoui[117]. Media belgijskie zidentyfikowały trzeciego mężczyznę jako Faycala Cheffou, niezależnego dziennikarza, lecz nie była to poszukiwana osoba[114].

7 kwietnia 2016 belgijska policja federalna opublikowała film, który pokazuje drogę podjętą przez podejrzanego mężczyznę po zamachu na lotnisko[118][119][120]. Dzień później telewizja VRT podała, że policja zatrzymała Mohameda Abriniego, podejrzanego o udział w serii zamachów w Paryżu z listopada 2015, a według agencji Reutera Abrini prawdopodobnie jest jednym zamachowców z lotniska Zavantem oraz mężczyzną widzianym na filmie[8][121][122].

Osama Krayem

edytuj

Osama Krayem (ur. ok. sierpnia 1992 roku), obywatel Szwecji, został nagrany razem z Khalidem El Bakraoui na stacji metra Pétillon krótko przed zamachem na stacji Maelbeek/Maalbeek[9][123]. Krayem został aresztowany 8 kwietnia pod zarzutem pomagania Khalidowi w przeprowadzeniu ataku[124][125]. W 2015 roku walczył w Syrii, natomiast przed powrotem do Europy używał przybranego nazwiska Naïm Al Hamed według sfałszowanego paszportu, który przedstawił[126].

Inni podejrzani

edytuj

Śledczy ujawnili obecność innego podejrzanego zamachowca, który był widziany wraz z Khalidem El Bakraoui na stacji metra; on także pozostaje na wolności[117].

24 marca, sześć osób zostało zatrzymanych podczas policyjnych operacji w Brukseli, Jette i Schaerbeek; wszyscy zostali aresztowani w związku z dochodzeniem dotyczącym zamachów[117].

25 marca 28-letni Marokańczyk został zatrzymany w czasie rutynowej kontroli policyjnej w Gießen w Niemczech; twierdzono, że mężczyzna, który bez sukcesu ubiegał się o azyl, jest w bezpośrednim kontakcie z napastnikami z Brukseli[127]. Ponadto w czasie policyjnej operacji na terenie dzielnicy Schaerbeek został zabity mężczyzna powiązany z atakiem w Brukseli[128].

Według stanu z 26 marca, dwunastu mężczyzn zostało aresztowanych w związku z zamachami[129]. Tego samego dnia belgijska prokuratura oskarżyła niejakiego Faycala C., który został zatrzymany dwa dni wcześniej przed biurem belgijskiej prokuratury. Zidentyfikowany przez media jako Fayçal Cheffou w czasie zamachu był ubrany kapelusz i kamizelkę. Został oskarżony o „morderstwa terrorystyczne, usiłowanie zabójstwa o charakterze terrorystycznym i udział w działalności terrorystycznej”[130][131]. W trakcie przeszukania jego domu nie stwierdzono obecności materiałów wybuchowych oraz broni i 28 marca został zwolniony z powodu braku dowodów[132][133][134].

27 marca we Włoszech został zatrzymany Algierczyk, będący częścią szajki zajmującej się fałszowaniem dokumentów, która dostarczyła podrobione dokumenty sprawcom obu ataków, w Paryżu i Brukseli. Belgijski rząd wydał europejski nakaz aresztowania mężczyzny, którego agencja informacyjna ANSA zidentyfikowała jako 40-letniego Djamala Eddine Ouali w dniu 6 stycznia. Imię Ouali pojawiło się w trakcie poszukiwań przeprowadzonych w październiku 2015 roku w dzielnicy Saint-Gilles w Brukseli, w wyniku których odnaleziono ok. 1000 cyfrowych zdjęć, które były używane do tworzenia fałszywych dokumentów tożsamości[135].

28 marca prokurator poinformował, że zarzut o udział w organizacji terrorystycznej usłyszeli Aboubaker O., Yassine A. i Mohamed B[136].

Następstwa

edytuj

W wyniku ataków na terenie całej Belgii przeprowadzono naloty i przeszukania oraz podwyższono poziom bezpieczeństwa w wielu krajach[137][138].

Belgia

edytuj
 
Stacja kolejowa Bruxelles-Central/Brussel-Centraal po zamachach, 26 marca 2016.
 
Cyfrowe ogłoszenie w Brukseli, który po francusku brzmi: „Zostań tam, gdzie jesteś, unikaj wszelkiego ruchu, priorytet komunikacji poprzez SMS lub sieci społecznościowe”.
 
Zgromadzeni ludzie malowali rysunki kredą i składali kwiaty dla ofiar. Największy komunikat mówi (z jęz. francuskiego) „Bruksela jest piękna”, z późniejszymi dopiskami o treści: „Stop przemocy”, „Stop wojnie”, „Jedność” i „Ludzkość”.

Władze belgijskie tymczasowo wstrzymały ruch lotniczy na lotnisku oraz ewakuowano budynki terminalu[39]. Lotnisko było zamknięte dla ruchu pasażerskiego, natomiast datę ponownego otwarcia przekładano kilkakrotnie, z prognozą ponownego otwarcia w dniu 29 marca 2016 roku[138]. Budynek Berlaymont, który znajduje się w pobliżu stacji Maelbeek/Maalbeek i jest siedzibą Komisji Europejskiej, został zamknięty. Z kolei na podejrzanych obiektach, znalezionych wokół stacji Maelbeek/Maalbeek przeprowadzono kontrolowane eksplozje[139].

Wszystkie środki transportu publicznego w stolicy zostały wstrzymane w wyniku ataków[140]. Stacje Bruxelles-Nord, Bruxelles-Central/Brussel-Centraal i Bruxelles Midi zostały ewakuowane i zamknięte, a Eurostar anulował podróże do dworca Bruxelles Midi. Wszystkie pociągi z Paryża do Brukseli również anulowano. Z kolei taksówki w Brukseli woziły pasażerów bez opłat w czasie trwania blokady[141]. Stacja kolejowa Gare du Nord, z połączeniami kolejowymi do Brukseli, również została tymczasowo zamknięta[48].

Belgijskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych wprowadziło najwyższy stopień zagrożenia terrorystycznego po zamachu na lotnisku[142]. Ponadto rząd ostrzegł, że niektórzy sprawcy mogą być wciąż na wolności i wezwał obywateli, aby skontaktowali się z przyjaciółmi i rodziną za pomocą mediów społecznościowych w celu uniknięcia przeciążenia sieci telefonicznych[143].

Agencja prasowa Belga podała, że dwie belgijskie elektrownie atomowe, Tihange i Doel, zostały częściowo ewakuowane w ramach środków ostrożności. Po zamachach do minimum zredukowano personel i pozostali tylko niezbędni pracownicy, potrzebni do zapewnienia pracy elektrowni. Natomiast nadzór nuklearny AFCN podał, że cały personel zostanie dokładnie skontrolowany[144][145].

Tymczasowo zamknięto również granicę z Francją oraz Holandią[38][71], a władze tych dwóch państw wprowadziły kontrole graniczne na niektórych głównych przejściach na granicy Francja-Belgia[146].

W związku z zamachami rząd federalny zarządził trzydniową żałobę narodową[14][147], trwającą od wtorku do czwartku, a flagi zostały opuszczone do połowy masztów na budynkach publicznych[148]. 23 marca 2016 w południe czasu lokalnego w Belgii uczczono pamięć ofiar minutą ciszy[147][149].

Ponadto 23 marca 2016 roku organizacje muzułmańskie takie jak „Liga Imamów w Belgii” czy „Komitet Wykonawczy Muzułmanów Belgii” publicznie potępiły zamachy i złożyły kondolencje ofiarom oraz ich rodzinom[150].

Lotnisko zostało zamknięte 22 marca 2016, a ponowne otwarcie przekładano kilka razy. 29 marca przeprowadzono test operacyjny. Oficjalna data wznowienia działalności lotniska miała zostać ogłoszona 30 marca 2016[1]. W przypadku ponownego otwarcia docelowo przewidywano 800–1000 pasażerów na godzinę, w porównaniu do ruchu sprzed zamachów, który wynosił po 5000 pasażerów na godzinę. Opóźnienie ponownego otwarcia było spowodowane rozległymi uszkodzeniami infrastruktury budynku. W przypadku otwarcia planowano również utworzenie tymczasowego terminalu[151]. Gdy lotnisko wznowiło działalność, początkowo tylko Brussels Airlines mogło z niego korzystać, natomiast inne linie lotnicze zostały przywrócone w późniejszym czasie[152].

Zamknięcie lotniska dotknęło również przedsiębiorstwa z nim związane. W wyniku tego zamknięto Sheraton Brussels Airport Hotel[153] oraz Four Points by Sheraton Brussels[154]. Z kolei 23 marca wznowiono loty transportowe[155], ale biura wynajmu samochodów nadal pozostawały zamknięte[156].

27 marca 2016 roku na Place de la Bourse w centrum Brukseli mieszkańcy chcieli uczcić w niedzielę pamięć ofiar zamachów. Jednak doszło do zamieszek, które zostały wywołane przez prawicowych demonstrantów, skandujący hasła przeciw imigrantom i Państwu Islamskiemu. Doszło do starć z policją, która była zmuszona użyć armatek wodnych[157][158][159].

29 marca 2016 okazało się, że Ibrahim i Khalid El Bakraoui zostali wypuszczeniu z więzienia ze względu na prawo wprowadzone w 1888 roku znane jako „Lejeune”, według którego więźnia należy zwolnić po odbyciu ⅓ wyroku. Belgijski minister spraw wewnętrznych Jan Jambon stwierdził, że partie rządzące porozumieli się ws. aktualizacji prawa w 2014 roku. Prawo „Lejeune” było po raz pierwszy przedmiotem kontroli po zwolnieniu z więzienia seryjnego mordercy i pedofila Marca Dutroux w 1992 roku[160].

30 marca 2016 planowano ponowne otwarcie lotniska Zaventem, jednak odwołano je z powodu strajku pracującej tam policji portu lotniczego. Policjanci lotniska uważali, że środki bezpieczeństwa na lotnisku były zbyt słabe i chcieli, aby detektory metalu, skanery ciała i maszyny do prześwietlania bagażu były ustawione już przed wejściem do budynku lotniska[161][162]. Ostatecznie spór został rozwiązany, a otwarcie portu lotniczego zaplanowano na 3 kwietnia. W tym samym dniu odbył się lot Brussels Airlines do Faro oraz przelot do Aten i Turynu. Po ponownym otwarciu, jedynie pasażerowie mogli wejść do tymczasowej hali odlotów oraz zorganizowano punkty kontroli na drodze do lotniska. Ponadto dopuszczono do ruchu tylko samochody i taksówki, natomiast pozostały transport publiczny nadal był zawieszony[163]. Dodatkowo od czasu zamknięcia lotniska przychody z hotelu spadły o połowę[164].

1 kwietnia 2016 roku wszyscy przywódcy religijni w Brukseli zebrali pieniądze na pomnik upamiętniający ofiary zamachów. Wyrazili również chęć rozpowszechniania religijnego przesłania jedności całej Belgii oraz walki z ekstremizmem[165].

25 kwietnia 2016, stacja metra Maelbeek została ponownie otwarta w ramach podwyższonego bezpieczeństwa[166]. Natomiast 1 maja na lotnisku w Brukseli na nowo otwarto halę odlotów przy wzmożonych środkach bezpieczeństwa, sześć tygodni po atakach terrorystycznych[167][168].

Burmistrz dzielnicy Molenbeek, Francoise Schepmans, zdecydował się zamykać meczety, w których stosowany był „język podżegający” do zamachów[169]. Ustalono również, że z 1600 organizacji non-profit zarejestrowanych w dystrykcie, 102 miało powiązania z działalnością przestępczą, z czego 52 z religijnym radykalizmem oraz terroryzmem[170].

Inne kraje

edytuj

Wkrótce po wiadomościach o atakach w Belgii, zwiększono bezpieczeństwo, szczególnie na lotniskach, dworcach kolejowych i innych centrach transportowych, w Chinach[171], Danii[172], Francji[173], Niemczech[141], Grecji[174], Indonezji[175], Irlandii[176], Włoszech[177], Japonii[178], Malezji[179], Malcie[180], Holandii[181][182], Filipinach[183], Tajlandii[184], Wielkiej Brytanii[185] i Stanach Zjednoczonych[186]. Ponadto 22 marca 2016 roku Izrael wstrzymał loty z Europy na resztę dnia[187]; dodatkowe siły policji zostały rozmieszczone na granicy belgijsko-holenderskiej[188]; Brytyjskie Biuro Spraw Zagranicznych oraz Wspólnoty podało, że belgijskie władze odradzały podróże do Brukseli w mało istotnych celach[189][190], natomiast urzędnicy z ambasady USA w Brukseli ostrzegali o możliwości wystąpienia większej liczby ataków, polecając „schronienie się w bezpiecznym miejscu i unikanie wszelkiego transportu publicznego”[85].

Reakcje

edytuj
Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Wiele krajów, szefów państw oraz organizacji międzynarodowych złożyło kondolencje i oświetliło zabytki w związku z zamachami w Brukseli. Jednodniową żałobę narodową ogłosiły Rumunia[191], Serbia[192], Chorwacja[193], Mołdawia[194], Litwa[195] i Malta[196].

W telewizyjnym wystąpieniu do narodu 22 marca 2016 roku, król Filip I Koburg wyraził głębokie ubolewanie, zarówno swoje, jak i królowej Matyldy oraz zaoferował pełne wsparcie dla członków służb ratowniczych i bezpieczeństwa[197].

Po zamachach kilka struktur na całym świecie zostało oświetlonych barwami belgijskiej flagi, w tym Brama Brandenburska w Berlinie, Wieża Eiffla w Paryżu, Fontanna di Trevi w Rzymie, National Gallery na londyńskim Trafalgar Square i Burdż Chalifa w Dubaju[198]. Gubernator Nowego Jorku Andrew Cuomo poinformował, że w nocy po atakach 1 World Trade Center zostanie podświetlony w kolorach flagi Belgii; tak samo zrobiono z budowlą Toronto Sign[199][200].

Niektóre internetowe strony informacyjne skrytykowały nieproporcjonalny nacisk na zamachy w Brukseli w porównaniu z podobnymi atakami w innych krajach, nawiązując zwłaszcza do zamachu w Ankarze w Turcji, który miał miejsce kilka dni wcześniej[201][202][203][204][205].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f Brussels airport delays reopening as Belgium lowers attacks toll to 32. Yahoo!, 29 marca 2016. [dostęp 2016-03-30]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e Brussels Attacks Death Toll Lowered To 32. The Huffington Post, 29 marca 2016. [dostęp 2016-03-30]. (ang.).
  3. ↑ a b c British victim of Brussels attacks confirmed dead as slow identification of bodies continues. The Telegraph, 25 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  4. ↑ a b Fayçal Cheffou charged over core role in Brussels bomb attacks. The Guardian, 26 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. (ang.).
  5. ↑ a b Seria zamachów w Brukseli. 34 ofiary. Trzech Polaków rannych. Polityka, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (pol.).
  6. ↑ a b Hunt is on for Brussels bombings suspect; Islamic State warns of more, worse attacks. Los Angeles Times, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-20)]. (ang.).
  7. ↑ a b c 6 detained in raids in Belgium. CNN, 25 marca 2016. [dostęp 2016-03-25]. (ang.).
  8. ↑ a b c Suspect believed to be 'Man in the Hat' among several arrested in Belgium terror sweep. Fox News Channel, 8 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-08]. (ang.).
  9. ↑ a b 6 Arrested in Brussels Police Operation After French Raids Foil Planned Terror Attack. Yahoo!, 25 marca 2016. [dostęp 2016-04-10]. (ang.).
  10. ↑ a b Kenneth Lasoen: Indications and warning in Brussels. Brussels is not Delphi. T. 40: Journal of Strategic Studies. 2017. DOI: 10.1080/01402390.2017.1288111. (ang.).
  11. ↑ a b c Tools of Terror: Details of Brussels Bombs Revealed. NBC News, 23 marca 2014. [dostęp 2016-03-22]. (ang.).
  12. ↑ Le troisième kamikaze identifié, un testament retrouvé à Schaerbeek. RTBF Info, 23 marca 2014. [dostęp 2016-03-24]. (fr.).
  13. ↑ a b Belgium Hunts Jihadists That Struck Heart of a Fraying Europe. Bloomberg, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
  14. ↑ a b Belgia: trzydniowa żałoba narodowa po zamachach w Brukseli. wpolityce.pl, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (pol.).
  15. ↑ Iraq: Danes send attack planes. The Belfast Telegraph, 27 września 2014. [dostęp 2016-03-22]. (ang.).
  16. ↑ Belgian and RNLAF F-16s Go Dutch Supporting Iraqi Forces. AviationWeek, 6 października 2014. [dostęp 2016-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  17. ↑ a b Belgium: Europe's front line in the war on terror. CNN, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
  18. ↑ Foreign fighter total in Syria/Iraq now exceeds 20,000; surpasses Afghanistan conflict in the 1980s. ICSR, 26 stycznia 2015. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
  19. ↑ How Belgium became a breeding ground for international terrorists. The Guardian, 16 listopada 2015. [dostęp 2017-08-01]. (ang.).
  20. ↑ How Belgium Became a Jihadist-Recruiting Hub. The Wall Street Journal, 28 września 2014. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
  21. ↑ Fusillade au Musée juif de Bruxelles: un Français arrêté. Le Soir, 1 czerwca 2014. [dostęp 2016-03-23]. (fr.).
  22. ↑ Vierde slachtoffer aanslag Joods museum overleden. De Morgen, 6 czerwca 2014. [dostęp 2016-03-23]. (fr.).
  23. ↑ Brussels Jewish Museum killings: Suspect 'admitted attack'. BBC, 1 czerwca 2014. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
  24. ↑ Belgian anti-terror raid in Verviers leaves two dead. BBC, 16 stycznia 2015. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
  25. ↑ Belgian counterterrorism police kill 2, arrest 1 in Verviers raid. CBC/Radio-Canada, 15 stycznia 2015. [dostęp 2016-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-05)]. (ang.).
  26. ↑ Czterej Amerykanie uratowali setki pasażerów pociągu we Francji od masakry. Gazeta Wyborcza, 22 sierpnia 2015. [dostęp 2016-03-23]. (pol.).
  27. ↑ France train shooting: Hollande thanks 'heroes' who foiled gunman. BBC, 22 sierpnia 2015. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
  28. ↑ Raid of Belgian building tied to Paris terror attacks ends with 1 dead. CNN, 16 marca 2015. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
  29. ↑ Brussels raid: Suspect killed in anti-terror operation. BBC, 15 marca 2015. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
  30. ↑ Paris attacks: Salah Abdeslam 'worth his weight in gold'. BBC, 21 marca 2015. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
  31. ↑ a b c d In Brussels Bombing Plot, a Trail of Dots Not Connected. The New York Times, 26 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. (ang.).
  32. ↑ Terror Arrest In Belgium Likely Accelerated Timetable for Brussels Bombings, US Lawmakers Say. ABC News, 22 marca 2015. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
  33. ↑ Brussels attacks: 34 killed and hundreds wounded as Islamic State claims responsibility for airport and Metro bombings – live. The Telegraph, 22 marca 2015. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
  34. ↑ Brussels Attacks: Timeline of the Events in the Belgian Capital. NBC News, 23 marca 2015. [dostęp 2016-03-24]. (ang.).
  35. ↑ Brussels explosions: What we know about airport and metro attacks. BBC, 24 marca 2015. [dostęp 2016-03-24]. (ang.).
  36. ↑ Timeline of the Brussels attacks. The Guardian, 22 marca 2015. [dostęp 2016-03-24]. (ang.).
  37. ↑ a b c d e f g h i Brussels attacks timeline: How bombings unfolded at airport and Metro station. The Independent, 22 marca 2015. [dostęp 2016-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-24)]. (ang.).
  38. ↑ a b c d e MSZ: trzech Polaków rannych w zamachach w Brukseli. onet.pl, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (pol.).
  39. ↑ a b c d e Brussels attacks: Zaventem and Maelbeek bombs kill many. BBC, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (ang.).
  40. ↑ What we know about the attacks in Brussels and how they connect to Paris. The Washington Post, 23 marca 2015. [dostęp 2016-03-24]. (ang.).
  41. ↑ a b c Timeline: Brussels attacks. RTÉ News, 23 marca 2015. [dostęp 2016-03-24]. (ang.).
  42. ↑ Bomba z gwoździami i flaga. Co jeszcze policja znalazła w Schaerbeek?. TVN24, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-24]. (pol.).
  43. ↑ ISIS Claims Responsibility for Brussels Attacks; More Than 30 Dead. The Wall Street Journal, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (ang.).
  44. ↑ Police hunt suspect after Islamic State kills 30 in Brussels suicide attacks. Thomson Reuters Foundation, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (ang.).
  45. ↑ Third Brussels airport bomb destroyed in controlled explosion: governor. Reuters, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  46. ↑ Brussels: Islamic State launches attacks on airport and station – as it happened. The Guardian, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (ang.).
  47. ↑ Attacks on Brussels airport, metro station kill around 28. The News International, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (ang.).
  48. ↑ a b Brussels explosions: Full list of Zaventem airport diverted, cancelled and arrived flights. International Business Times UK, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (ang.).
  49. ↑ Lotnisko w Brukseli pozostanie zamknięte także w środę. wp.pl, 2016-03-22. [dostęp 2016-03-22]. (pol.).
  50. ↑ Vluchten naar Brussel wijken uit naar Schiphol. NU, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (ang.).
  51. ↑ a b Brussels Attacks: What We Know and Don’t Know. The New York Times, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (ang.).
  52. ↑ a b Terrorist Bombings Strike Brussels: What We Know. NPR, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (ang.).
  53. ↑ Twintig doden en 106 gewonden in metrostation Maalbeek. De Standaard, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-23]. (niderl.).
  54. ↑ Brussels attacks: Latest updates. BBC, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (ang.).
  55. ↑ Brussels Metro Survivor Describes 'Blanketed Thud' and 'Cloud of Dust' After Explosion. ABC News, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  56. ↑ How the Brussels Attacks Unfolded. ABC News, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-31]. (ang.).
  57. ↑ Second suspect believed to be involved in Brussels metro attack. The Herald, 26 marca 2016. [dostęp 2016-03-31]. (ang.).
  58. ↑ Le conducteur du métro attaqué à Maelbeek: „J'ai fait ce que j'avais à faire”. RTBF, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-31]. (fr.).
  59. ↑ Zamachy w Brukseli. Co najmniej 34 osoby nie żyją po wybuchach na lotnisku i stacjach metra. gazeta.pl, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (pol.).
  60. ↑ All metro stations are closing. STIBMIVB na Twitter, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
  61. ↑ a b c d e Klaar voor reisje voor eerste huwelijksverjaardag, omgekomen aan de incheckbalie. nieuwsblad.be, 25 marca 2016. [dostęp 2016-03-26]. (niderl.).
  62. ↑ a b c For Families of Brussels Victims, Sad News Comes After Long Wait. The Wall Street Journal, 26 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. (ang.).
  63. ↑ Americans Justin and Stephanie Shults Killed in Brussels Airport Bombings. ABC News, 27 marca 2016. [dostęp 2016-03-28]. (ang.).
  64. ↑ Overzicht. Deze mensen kwamen om of worden nog vermist. De Standaard, 25 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. (niderl.).
  65. ↑ Svensk bekräftad död i terrordåden i Bryssel. Dagens Nyheter, 25 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. (szw.).
  66. ↑ Ännu en svensk kvinna död i terrordådet i Bryssel. Dagens Nyheter, 25 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. (szw.).
  67. ↑ Infosys Employee Missing After Brussels Attacks Is Dead: Indian Embassy. NDTV, 29 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  68. ↑ a b The Latest: Peruvian Woman Killed in Brussels Airport Attack. ABC News, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-06)]. (ang.).
  69. ↑ Peruviaanse moeder onder slachtoffers van Zaventem. deredactie.be, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. (niderl.).
  70. ↑ W zamachu w brukselskim metrze zginął polski obywatel. onet.pl, 29 marca 2016. [dostęp 2016-03-30]. (pol.).
  71. ↑ a b c Dwa wybuchy na lotnisku Zaventem w Belgii. Eksplozja na stacji metra. Rośnie liczba ofiar, Polacy wśród rannych. onet.pl, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-23]. (pol.).
  72. ↑ Islamic State claims responsibility for Brussels attack that killed dozens. USA Today, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
  73. ↑ Brussels attacks: Charges filed, a man freed and suspects on the run. CNN, 29 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  74. ↑ Moeizame zoektocht naar identiteit slachtoffers. brusselnieuws.be, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-24]. (niderl.).
  75. ↑ Death toll from Brussels attacks rises to at least 34. BNO News, 27 marca 2016. [dostęp 2016-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-08)]. (ang.).
  76. ↑ André Adam, Retired Diplomat and Brussels Victim. The New York Times, 26 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. (ang.).
  77. ↑ Former Belgian Ambassador to US Among Dead in Terror Attacks. ABC News, 25 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. (ang.).
  78. ↑ Słoweński dyplomata wśród poszkodowanych w zamachu w Brukseli. onet.pl, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (pol.).
  79. ↑ Attentats à Bruxelles: l'ex-basketteur international Sébastien Bellin opéré, il a toujours des éclats dans la jambe et la hanche. sudinfo.be, 2016-03-22. [dostęp 2016-03-22]. (fr.).
  80. ↑ AP, Lucas Tomlinson: At least 9 Americans wounded in Belgium attacks, officials say. foxnews.com, 2016-03-22. [dostęp 2016-03-22]. (ang.).
  81. ↑ a b c Brussels attacks: Two brothers behind Belgium bombings. BBC, 2016-03-23. [dostęp 2016-03-24]. (ang.).
  82. ↑ a b c d e f g h Brussels Attacks: El Bakraoui Brothers Were Jailed for Carjackings, Shootout. NBC News, 24 marca 2016. [dostęp 2016-03-25]. (ang.).
  83. ↑ a b c L’homme arrêté à Anderlecht n'est pas Najim Laachraoui. DH, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-24]. (fr.).
  84. ↑ a b c Najim Laachraoui, tweede dode terrorist in Zaventem. deredactie.be, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-24]. (niderl.).
  85. ↑ a b U.S. officials believe more terrorists tied to Brussels attack are at large, plotting new strikes. Yahoo!, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-25]. (ang.).
  86. ↑ a b Brussels attacks: suicide bomber was known militant deported from Turkey to Europe, president says – live. The Daily Telegraph, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-25]. (ang.).
  87. ↑ This detail about how the suspected Brussels suicide bombers wore their gloves might have been a giveaway. Business Insider UK, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-25]. (ang.).
  88. ↑ a b Bruksela: Zamachowców było czterech. Jeden z nich zostawił list pożegnalny. wpolityce.pl, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-26]. (pol.).
  89. ↑ Zelfmoordenaar laat laptop met testament achter in vuilnisbak. De Morgen, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-26]. (niderl.).
  90. ↑ Media: zamachowiec miał plany rezydencji premiera. TVN24, 30 marca 2016. [dostęp 2016-04-01]. (pol.).
  91. ↑ A Belgian official says laptop used by one of the Brussels bombers contained images of the Belgian prime minister's home and office, heightening fears after last week's attacks on the airport and subway system. U.S. News, 30 marca 2016. [dostęp 2016-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-16)]. (ang.).
  92. ↑ a b c d e Ibrahim and Khalid el-Bakraoui: From Bank Robbers to Brussels Bombers. The New York Times, 24 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. (ang.).
  93. ↑ a b Brussels suicide bombers fit familiar profile; links to Paris terrorist attacks seen. Los Angeles Times, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-24]. (ang.).
  94. ↑ a b c Ibrahim El Bakraoui was dader in Zaventem, broer Khalid in Maalbeek. deredactie.be, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-25]. (niderl.).
  95. ↑ „Schietpartij in Anderlecht was fait divers”. Het Laatste Nieuws, 2 lutego 2010. [dostęp 2016-03-25]. (niderl.).
  96. ↑ Broers El Bakraoui: van zware gangsters tot zelfmoordterroristen. De Morgen, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-25]. (niderl.).
  97. ↑ Bélgica buscaba desde diciembre a uno de los kamikazes de Bruselas por sus vínculos con los ataques a París. Público, 24 marca 2016. [dostęp 2016-03-28]. (hiszp.).
  98. ↑ Brothers Among 3 Brussels Suicide Attackers; Another Assailant Is Sought. The New York Times, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-25]. (niderl.).
  99. ↑ Who Are Khalid And Ibrahim el-Bakraoui? Brothers Identified As Suicide Bombers In Brussels Terror Attacks. The International Business Times, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-25]. (ang.).
  100. ↑ Khalid El Bakraoui avait loué sous un faux nom une planque belge pour les commandos du 13 novembre à Paris. Le Soir, 24 marca 2016. [dostęp 2016-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-28)]. (fr.).
  101. ↑ Belgian police find safe houses used by Paris suspects. Yahoo!, 13 stycznia 2016. [dostęp 2016-03-28]. (ang.).
  102. ↑ FBI tipped off Dutch police about Bakraoui brothers. The Guardian, 29 marca 2016. [dostęp 2016-03-30]. (ang.).
  103. ↑ Dutch minister misinforms parliament again about Belgium attack intelligence. Euronews, 30 marca 2016. [dostęp 2016-03-31]. (ang.).
  104. ↑ Red Notices: Laachraoui, Najim. Interpol. [dostęp 2016-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-10)]. (ang.).
  105. ↑ a b c d e Najim Laachraoui: What We Know About Suspected Bomb-Maker. NBC News, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-25]. (ang.).
  106. ↑ Najim Laachraoui, 24, Bomb Maker for Paris and Brussels Attacks. The New York Times, 25 marca 2016. [dostęp 2016-04-01]. (ang.).
  107. ↑ a b This is the man who is suspected of making the Brussels bombs. The Washington Post, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. (ang.).
  108. ↑ a b Brussels suicide brothers are the link to Paris carnage. Daily News, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. (ang.).
  109. ↑ a b Belgian Police Name Man Suspected of Being Salah Abdeslam’s Accomplice. The New York Times, 21 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. (pol.).
  110. ↑ Zaatakowało czterech terrorystów. Największy ładunek nie eksplodował. TVN24, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. (pol.).
  111. ↑ Zatrzymany przez policję, mężczyzna w kapeluszu i Laachraoui. To trzy różne osoby?. TVN24, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-27]. (pol.).
  112. ↑ Anschläge in Brüssel: Belgische Fahnder fassen mutmaßlichen Attentäter. Der Spiegel, 26 marca 2016. [dostęp 2016-03-28]. (niem.).
  113. ↑ Attentats de Bruxelles : qu'est devenu Fayçal Cheffou, "l’homme au chapeau"?. Europe 1, 22 marca 2016. [dostęp 2019-03-05]. (fr.).
  114. ↑ a b Brussels attacks: 'Man in the hat' charged with terrorism and murder as nuclear security guard killed – latest. The Telegraph, 27 marca 2016. [dostęp 2016-03-28]. (ang.).
  115. ↑ Last main Brussels and Paris suspects held, threat remains. Reuters, 9 kwietnia 2016. [dostęp 2016-09-10]. (ang.).
  116. ↑ Sources say Ibrahim El Bakraoui was on US counterterrorism watch list before Paris attacks – live. The Telegraph, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-28]. (ang.).
  117. ↑ a b c 6 Arrested in Brussels Police Operation After French Raids Foil Planned Terror Attack. Yahoo!, 25 marca 2016. [dostęp 2016-03-28]. (ang.).
  118. ↑ Belgian Police Release New Video of Brussels Airport Suspect. The New York Times, 7 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-08]. (ang.).
  119. ↑ TERRORISME: Traject van de 3de dader van de aanslag in Zaventem. Politie. [dostęp 2016-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-07)]. (ang.).
  120. ↑ Belgia: opublikowano nowe zdjęcia poszukiwanego zamachowca. onet.pl, 8 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-08]. (pol.).
  121. ↑ Kilka osób aresztowanych w związku z zamachami w Brukseli i Paryżu. VTR: wśród nich jest Mohamed Abrini. wp.pl, 8 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-08]. (pol.).
  122. ↑ Podejrzany o przeprowadzenie zamachów w Paryżu i Brukseli zatrzymany. Telewizja Republika, 8 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-08]. (pol.).
  123. ↑ Osama Krayem: voici l’homme arrêté peu avant Mohamed Abrini ce vendredi. RTL, 8 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-10]. (fr.).
  124. ↑ Paris attacks: Key suspect Abrini arrested in Brussels. BBC, 9 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-10]. (ang.).
  125. ↑ Paris terror suspect Mohamed Abrini arrested in Belgium. CNN, 9 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-10]. (ang.).
  126. ↑ Osama Krayem suspecté d’être le complice du kamikaze du métro. Le Soir, 8 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-10]. (fr.).
  127. ↑ Brussels attacks: Suspect wounded, arrested in police operation. CNN, 26 marca 2016. [dostęp 2016-03-28]. (ang.).
  128. ↑ Zidentyfikowano trzeciego zamachowca z Brukseli. Radio Zet, 25 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-28)]. (pol.).
  129. ↑ Brussels attacks: Man charged with terrorist offences. BBC, 26 marca 2016. [dostęp 2016-03-28]. (ang.).
  130. ↑ Brussels Bombings: Faycal Cheffou Faces Terror Charges. NBC News, 26 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  131. ↑ New Brussels Attack Suspect Is Charged, Prosecutors Say. The New York Times, 26 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  132. ↑ Belgium charges three men with terrorism after Brussels bombs. Reuters, 26 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  133. ↑ Brussels Attacks 'Suspect' Faycal Cheffou Freed Due to Lack of Evidence. NBC News, 28 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  134. ↑ Podejrzany o współudział w zamachach Faycal C. wyszedł z aresztu. Interia, 28 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (pol.).
  135. ↑ Tensions Erupt in Brussels, and Police in 4 Countries Make Arrests. The New York Times, 27 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  136. ↑ Wzrósł bilans ofiar zamachów w Belgii. Zarzuty dla trzech kolejnych osób. TVN24, 28 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (pol.).
  137. ↑ Brussels attacks: Latest updates. BBC, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  138. ↑ a b Brussels attacks: Police hunt Zaventem bombings suspect. BBC, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  139. ↑ Explosionen in Brüssel – was bisher bekannt ist. Tagesschau, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (niem.).
  140. ↑ Brussels Airport, metro rocked by explosions, at least 34 people killed; terror threat raised. ABC, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  141. ↑ a b Solidarität mit den Opfern von Brüssel. Tagesschau, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (niem.).
  142. ↑ Deadly explosions rock Brussels airport, subway. CBS News, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  143. ↑ Belgian officials urge people to use social media in wake of bombings. The Washington Post, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  144. ↑ Po zamachach w Brukseli zredukowano obsadę elektrowni atomowych. wp.pl, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-22]. (pol.).
  145. ↑ Surveillance footage, cab driver offer clues in investigation in Brussels attack. CNN, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  146. ↑ Attentats à Bruxelles : des contrôles renforcés à la frontière franco-belge. RTL, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (fr.).
  147. ↑ a b Brussels attacks: Belgium mourns amid hunt for suspect. BBC, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  148. ↑ Belgium to Begin 3 Days of National Mourning. The New York Times, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  149. ↑ Belgia w żałobie. Minuta ciszy w Brukseli. Radio Zet, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-25)]. (pol.).
  150. ↑ Les leaders de la communauté musulmane de Belgique condamnent les attentats de Bruxelles. RTBF, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (fr.).
  151. ↑ Brussels attacks: 'Months' until airport fully reopens. BBC, 29 marca 2016. [dostęp 2016-03-30]. (ang.).
  152. ↑ Brussels airport aims for limited reopening this week. CNBC, 29 marca 2016. [dostęp 2016-03-30]. (ang.).
  153. ↑ Brussels Bombing Announcement. Sheraton Brussels Airport Hotel. [dostęp 2016-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-06)]. (ang.).
  154. ↑ Starwood Hotels & Resorts Announcement. Four Points by Sheraton Brussels. [dostęp 2016-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-09)]. (ang.).
  155. ↑ Brussels airport still in lockdown – but cargo flights set to resume. JOC. [dostęp 2016-03-30]. (ang.).
  156. ↑ An answer to frequently asked questions. Brussels Airport. [dostęp 2016-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-24)]. (ang.).
  157. ↑ Riot at Brussels attacks shrine; 13 anti-terror raids made. Northwest Herald, 28 marca 2016. [dostęp 2016-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-29)]. (ang.).
  158. ↑ Brussels Riot Police Clash With Right-Wing Protestors. Yahoo!. [dostęp 2016-04-01]. (ang.).
  159. ↑ Zamieszki w Brukseli. Doszło do starć z policją. Wprost, 27 marca 2016. [dostęp 2016-04-01]. (pol.).
  160. ↑ 19th-century Belgian law allowed bombing suspects to go free. USA Today, 29 marca 2016. [dostęp 2016-04-01]. (ang.).
  161. ↑ Brussels attacks: „Our main concern is security at the airport”. BBC, 1 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-06]. (ang.).
  162. ↑ Bruksela: Lotnisko Zaventem wciąż zamknięte. Strajk policjantów, luki w systemie bezpieczeństwa. Polska The Times, 1 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-06]. (pol.).
  163. ↑ First passenger flight leaves Brussels Airport since March 22 terror attacks. CNN, 3 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-06]. (ang.).
  164. ↑ Brussels Airport To Reopen After Security Row. MSN, 2 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-29)]. (ang.).
  165. ↑ Religious leaders in unity pledge after Brussels bombings. Euronews, 1 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-06]. (ang.).
  166. ↑ Brussels Reopens Metro Station Where Bombing Took Lives. NPR, 25 kwietnia 2016. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).
  167. ↑ Brussels attack: Airport reopens after ISIL attacks. Al-Dżazira, 1 maja 2016. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).
  168. ↑ Otwarto halę na lotnisku Zaventem w Brukseli. Wirtualna Polska, 1 maja 2016. [dostęp 2016-05-03]. (pol.).
  169. ↑ Brussels terror attacks: Scars heal but pain lingers as Belgium marks one-year anniversary. „The Independent”, 23 marca 2017. [dostęp 2017-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-24)]. (ang.).
  170. ↑ Belgium’s Molenbeek home to 51 groups with terror links: report. Politico, 20 marca 2017. [dostęp 2017-08-01]. (ang.).
  171. ↑ China beefs up airport security after Brussels attack. BorneoPost Online, 25 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  172. ↑ Nordjyllands Politi følger situationen i Bruxelles tæt. Mynewsdesk, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-24)]. (duń.).
  173. ↑ French Interior Minister Bernard Cazeneuve talks French response to #Maalbeek and #Zaventem attacks. Sky News na Twitter, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  174. ↑ Airports boost security, many flights cancelled in wake of Brussels attacks. thestar.com, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  175. ↑ Indonesia tightens security measures following Brussels attacks. Antara, 25 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  176. ↑ Armed Gardaí to patrol Dublin Airport in response to Brussels attacks. Newstalk, 24 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-12)]. (ang.).
  177. ↑ Alfano: allerta 2, ci saranno espulsioni. ANSA, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (wł.).
  178. ↑ Abe denounces attacks in Belgium, hikes security as ministry warns Japanese travelers. The Japan Times. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  179. ↑ Brussels attack: MAHB strengthens security at airports. Astro Awani, 25 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  180. ↑ Updated – Brussels blasts – Malta steps up security as a precaution. Times of Malta, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  181. ↑ Rutte opnieuw: ’Wij zijn met meer’. Telegraaf, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-07)]. (niderl.).
  182. ↑ Rutte: geen concrete aanwijzingen aanslag in Nederland. NOS, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (niderl.).
  183. ↑ Aquino: Tighten airport security after Brussels explosions. Rappler, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  184. ↑ Thailand offers condolences, boosts security. The Nation, 24 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  185. ↑ Brussels attacks: Terrorists' headquarters uncovered in quiet part of capital – latest news. The Independent, 24 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-25)]. (ang.).
  186. ↑ Strikes Claimed by ISIS Shut Brussels and Shake European Security. The New York Times, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  187. ↑ Israel Okays Incoming Flights from Europe. The Jewish Press, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  188. ↑ Britons Urged Not To Travel To Brussels. Sky News, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-29)]. (ang.).
  189. ↑ Breaking: No10 says FCO is changing travel advice to warn people against all but essential travel to Brussels. James Landale na Twitter, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  190. ↑ Foreign travel advice – Belgium. Foreign and Commonwealth Office. [dostęp 2016-03-29]. (ang.).
  191. ↑ HOTĂRÂRE nr.171 din 23 martie 2016 pentru declararea zilei de 24 martie 2016 zi de doliu naţional pe teritoriul României. cdep.ro, 23 marca 2016. [dostęp 2020-07-11]. (rum.).
  192. ↑ U Srbiji 23. mart Dan žalosti povodom terorističkog napada u Belgiji. zicer.org, 23 marca 2016. [dostęp 2020-07-11]. (bośn.).
  193. ↑ Government adopts decisions on 18% cut in prices of natural gas for households. Government of the Republic of Croatia, 23 marca 2016. [dostęp 2020-07-11]. (chorw.).
  194. ↑ Zi de doliu național în Republica Moldova, după atentatele din Bruxelles. independent.md, 23 marca 2016. [dostęp 2020-07-11]. (rum.).
  195. ↑ Lithuania observes a day of mourning on Thursday. Government of the Republic of Lithuania, 23 marca 2016. [dostęp 2020-07-11]. (ang.).
  196. ↑ Maltese flags half mast in solidarity with Brussels. Times of Malta, 24 marca 2016. [dostęp 2020-07-11]. (ang.).
  197. ↑ English Translation: King Philippe of Belgium's Brussels Attack Address. Gert's Royals, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-30]. (ang.).
  198. ↑ Eiffel Tower lights up in Belgian flag colors after Brussels attacks. The Washington Post, 22 marca 2016. [dostęp 2016-04-06]. (ang.).
  199. ↑ One World Trade Center Lights Up in Tribute to Belgium. NBC New York, 22 marca 2016. [dostęp 2016-04-06]. (ang.).
  200. ↑ Brussels attacks: world monuments light up in support of Belgium. Global News, 22 marca 2016. [dostęp 2016-04-06]. (ang.).
  201. ↑ Brussels bombings: Social media reaction to attacks criticised as disproportionate compared to Ankara. The Independent, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-01)]. (ang.).
  202. ↑ The Media Ignored These Two Attacks in the Days Before Brussels. U.S. Uncut, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-12)]. (ang.).
  203. ↑ #BrusselsAttacks: Grief, Islam and double standards. Al-Dżazira, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-30]. (ang.).
  204. ↑ These Attacks Happened Days Before Brussels – But You Probably Didn't Hear About Them. Mic, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-30]. (ang.).
  205. ↑ Turks, Reeling From String Of Deadly Terrorist Attacks, React To Brussels Carnage: ‘I Share Their Pain’. The Huffington Post, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-30]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zamachy_w_Brukseli_(2016)&oldid=73794527”