Leopold I Koburg

król Belgów w latach 1831–1865

Leopold I Koburg (fr. Léopold Georges Christian Frédéric; nid. Leopold Joris Christiaan Frederik; niem. Leopold Georg Christian Friedrich; ur. 16 grudnia 1790 w Coburgu, zm. 10 grudnia 1865 w Laeken) – książę Saksonii-Coburga-Gothy, pierwszy król Belgów w latach 1831–1865, wolnomularz[1]. Ze względu na wpływ, jaki wywierał na inne państwa europejskie w tamtym okresie, a także swoje ogromne zdolności dyplomatyczne, nazywany jest „Nestorem Europy”[2].

Leopold I Koburg
Léopold Georges Christian Frédéric
Leopold Joris Christiaan Frederik
Ilustracja
ilustracja herbu
Faksymile
Król Belgów
Okres

od 21 lipca 1831
do 10 grudnia 1865

Następca

Leopold II Koburg

Dane biograficzne
Dynastia

sasko-koburska

Data i miejsce urodzenia

16 grudnia 1790
Coburg

Data i miejsce śmierci

10 grudnia 1865
Laeken

Ojciec

Franciszek z Saksonii-Coburga-Saalfeld

Matka

Augusta Reuss-Ebersdorf

Rodzeństwo

Antonina, Julia, Ernest, Ferdynand, Wiktoria, Marianna, Maksymilian

Żona

1. Charlotta Augusta Hanowerska
2. Ludwika Maria Orleańska

Dzieci

Ludwik Filip
Leopold II Koburg
Filip
Maria Charlotta

Odznaczenia
Krzyż Kulmski
Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia) Order Ernestyński (Saksonia) Order Korony Rucianej (Saksonia) Order Podwiązki (Wielka Brytania) Krzyż Wielki Orderu Łaźni (Wielka Brytania) Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu Chrystusa Krzyż Wielki Orderu Avis (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu św. Jakuba od Miecza (Portugalia) Wstęga Trzech Orderów (Portugalia) Order Gwelfów (Hanower) Kawaler Orderu Marii Teresy Order św. Andrzeja (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie) Order św. Jerzego III klasy (Imperium Rosyjskie) Order Orła Czarnego (Prusy) Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego (Prusy) Krzyż Żelazny (1813) I Klasy Order Świętego Jana (Prusy) Order Złotego Runa (Hiszpania) Order Świętego Januarego (Sycylia) Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia) Krzyż Wielki Orderu Świętego Ferdynanda (Sycylia) Order św. Huberta (Bawaria) Order Maksymiliana Józefa (Bawaria) Order Zasługi Korony Bawarskiej Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja) Order Lwa Złotego (Hesja) Order Słonia (Dania) Order Domowy i Zasługi Księcia Piotra Fryderyka Ludwika (Oldenburg) Order Świętego Januarego (Sycylia) Order Królewski Serafinów (Szwecja) Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia) Krzyż Wielki Orderu Świętego Józefa (Toskania) Order Guadalupe (1853-1867, Meksyk) Order Wierności (Badenia) Order Medżydów (Imperium Osmańskie) Order Orła Meksykańskiego Order Lwa i Słońca (Persja) dla obcokrajowców

Był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była Charlotta Augusta Hanowerska, córka króla Wielkiej Brytanii, Jerzego IV, oraz jego żony, Karoliny Brunszwickiej, a drugą żoną – Ludwika Maria Orleańska, córka króla Francuzów, Ludwika Filipa I, oraz jego żony, Marii Amelii Burbon-Sycylijskiej. Leopold I był ojcem czworga dzieci – Ludwika Filipa (1833-1834), króla Belgów, Leopolda II (1835-1909), Filipa (1837-1905) i Marii Charlotty (1840-1927).

Życiorys edytuj

Rodzina edytuj

Urodził się 16 grudnia 1790 roku w Pałacu Ehrenbourg w Coburgu jako ósme dziecko Franciszka z Saksonii-Coburga-Saalfeld (1750-1806) i jego żony, Augusty Reuss-Ebersdorf (1757-1831). Jego dziadkami ze strony ojca byli Ernest Fryderyk (1724-1800) i Zofia z Brunszwiku-Wolfenbüttel (1724-1802).

Otrzymał imiona Leopold Jerzy Chrystian Fryderyk (niem. Leopold Georg Christian Friedrich). Pierwsze imię, Leopold, otrzymał po ówczesnym cesarzu rzymskim, Leopoldzie II Habsburgu. Imię Chrystian nosił Chrystian Ernest, przyrodni stryj jego dziadka, Ernesta Fryderyka, ówczesnego księcia Saksonii-Coburg-Saalfeld. Imię Fryderyk było imieniem, które bardzo często nadawano dzieciom z dynastii sasko-koburskiej. Nosił je również Fryderyk Franciszek z Brunszwiku-Wolfenbüttel, brat jego babki, Zofii z Brunszwiku-Wolfenbüttel, który wyróżnił się podczas wojny siedmioletniej.

Miał ośmioro rodzeństwa – Zofię (1778-1835), Antoninę (1779-1824), Julię (1781-1860), Ernesta (1784-1844), Ferdynanda (1785-1851), Wiktorię (1786-1861), Mariannę (1788-1794) i Maksymiliana (1792-1793).

Młodość edytuj

Jeszcze jako małe dziecko został mianowany pułkownikiem w Lejb-Gwardyjskim Pułku Izmaiłowskim[3]. Kiedy w 1806 oddziały Napoleona okupowały księstwo Sachsen-Coburg, Leopold wyjechał do Francji i tam Napoleon zaproponował mu stanowisko swojego adiutanta. Leopold odmówił i dołączył do rosyjskiej cesarskiej kawalerii. Walczył w kampaniach przeciwko Napoleonowi i wsławił się w bitwie pod Kulm. Zgodnie z ówczesną modą w 1813 roku został wolnomularzem. W 1815, w wieku 25 lat, Leopold uzyskał stopień generalski w armii Imperium Rosyjskiego.

 
Leopold z pierwszą żoną, Charlottą (ok. 1816)

Leopold wziął udział w kongresie wiedeńskim, gdzie kanclerz Klemens von Metternich wywarł na nim głębokie wrażenie. Latem 1814 roku przebywał w Londynie, gdzie poznał Charlottę Augustę Hanowerską, pretendentkę do brytyjskiego tronu, córkę późniejszego króla brytyjskiego, Jerzego IV. Para wzięła ślub 2 maja 1816 roku[4][5]. Małżeństwo to zakończyło się zaledwie rok później – Charlotta urodziła martwego syna, a następnego dnia zmarła. Gdyby przeżyła, zostałaby po śmierci ojca królową Wielkiej Brytanii, a Leopold – księciem małżonkiem[6]. Leopold bardzo cierpiał po stracie swojej żony, zachował jednak wpływy na brytyjskim dworze, dzięki czemu zaaranżował małżeństwo swojej młodszej siostry, Wiktorii, z księciem Kentu, Edwardem Augustem. Z tego związku narodziła się jedna córka – przyszła królowa Wiktoria.

4 października 1830 Belgia uzyskała niepodległość, a belgijski Kongres Narodowy spośród kilku kandydatur wybrał Leopolda i ofiarował mu tron nowo powstałego królestwa. 4 czerwca 1831 Leopold został oficjalnie wybrany, 26 czerwca przyjął tytuł „króla Belgów”, a 21 lipca przed wejściem do brukselskiego kościoła św. Jakuba złożył przysięgę na konstytucję (21 lipca do dnia dzisiejszego jest w Belgii świętem państwowym)[7][8][9]. Niecałe dwa tygodnie później, 2 sierpnia, Holandia zaatakowała Belgię. Walki trwały następne osiem lat, aż oba kraje podpisały pokój w Londynie, który zagwarantował Belgii niepodległość. W tym samym roku Belgia ogłosiła również wieczystą neutralność.

Król edytuj

Leopold miał ogromny wpływ na politykę Wielkiej Brytanii. W 1816 ożenił się z jedyną córką księcia-regenta Jerzego, a w 1837 na tronie brytyjskim zasiadła jego siostrzenica – Wiktoria Hanowerska. Leopold jeszcze przed akcesją Wiktorii korespondował z nią regularnie i listownie doradzał jej w wielu sprawach. W 1840 zaaranżował małżeństwo Wiktorii (córki swojej siostry Wiktorii) z Albertem (synem swojego brata Ernesta). Ich najmłodszy syn zyskał imię właśnie po Leopoldzie[10].

5 maja 1835 otwarto pierwszą linię kolejową w Europie – połączyła Brukselę z Mechelen. W 1842 Leopold podjął bezskuteczną próbę przeforsowania praw dzieci i kobiet. W 1848, kiedy we Francji zdetronizowano Ludwika Filipa I (teścia Leopolda), a przez całą Europę przetoczyła się rewolucja, ominęła ona neutralną Belgię – głównie dzięki zabiegom dyplomatycznym Leopolda.

Król zmarł w wieku 74 lat i został pochowany w krypcie królewskiej w kościele Notre-Dame w Laeken.

Małżeństwa i potomstwo edytuj

2 maja 1816 poślubił Charlottę Augustę Hanowerską, jedyną córkę późniejszego króla, Jerzego IV, oraz jego żony, Karoliny Brunszwickiej. 5 listopada 1817 roku Charlotta urodziła martwego syna, a następnego dnia zmarła[11].

2 lipca 1829 Leopold ożenił się z aktorką Caroline Bauer, z tej okazji mianowaną hrabiną Montgomery, kuzynką swojego doradcy – barona Christiana Friedricha von Stockmara. Była to prywatna ceremonia bez charakteru religijnego, której ważność jest kwestionowana. Małżeństwo miało zakończyć się rozwodem w 1831.

Rok później, 9 sierpnia 1832, w Compiègne poślubił księżniczkę Ludwikę Marię Orleańską (najstarszą córkę Ludwika Filipa I, króla Francji). Para miała czworo dzieci:

Leopold miał również dwóch synów ze swoją kochanką Arkadią Meyer (z domu Claret): Jerzego (ur. 1849) i Artura (ur. 1852). Po jego śmierci, w 1862, obaj otrzymali tytuł: „Freiherr von Eppinghoven”, a Arcadia została „baronową von Eppinghoven”

Odznaczenia edytuj

Do roku 1858[13]:

Genealogia edytuj

Prapradziadkowie

Jan Ernest IV z Saksonii-Coburga-Saalfeld
(1658–1729)
∞1690
Charlotta Joanna Waldeck-Wildungen
(1644–1699)

Ludwik Fryderyk I Schwarzburg-Rudolstadt
(1667–1718)

Anna Zofia z Saksonii-Gothy-Altenburga
(1670–1728)

Ferdynand Albrecht I z Brunszwiku-Lüneburga
(1636–1687)
∞1667
Krystyna Wilhelmina z Hesji-Eschwege
(1649–1702)

Ludwik Rudolf z Brunszwiku-Lüneburga
(1672–1735)
∞1690
Krystyna Luiza Oettingen
(1671–1747)

Henryk X Reuss zu Ebersdorff
(1662–1711)
∞1694
Erdmute Benigna Solms-Laubach
(1670–1732)

Wolfgang Castell-Remlingen
(1641–1709)

Dorota Renata Zinzendorf-Pottendorf

Jerzy Albert II Erbach-Fürstenau
(1648–1717)
∞1671
Anna Dorota Hohenlohe-Waldenburg
(1656–1724)

Ludwik Krystian Stolberg-Gedern
(1652–1710)
∞1683
Krystyna Mecklenburg-Güstrow
(1663–1749)

Pradziadkowie

Franciszek Jozjasz
(1697–1764)
∞1723
Anna Zofia Schwarzburg-Rudolstadt
(1700–1780)

Ferdynand Albrecht II z Brunszwiku-Lüneburga
(1680–1735)
∞1712
Antonina Amalia z Brunszwiku-Wolfenbüttel
(1696–1762)

Henryk XXIX Reuss-Ebersdorf
(1699–1747)
∞1721
Zofia Teodora Castell-Remlingen
(1703–1777)

Jerzy August Erbach-Schönberg
(1691–1758)
∞1719
Henrietta Stolberg-Gedern
(1699–1750)

Dziadkowie

Ernest Fryderyk
(1724–1800)

Zofia z Brunszwiku-Wolfenbüttel
(1724–1802)

Henryk XXIV Reuss-Ebersdorf
(1724–1779)
∞1754
Karolina Erbach-Schönberg
(1727–1796)

Rodzice

Franciszek z Saksonii-Coburga-Saalfeld
(1750–1806)
∞1777
Augusta Reuss-Ebersdorf
(1757–1831)

Leopold I Koburg (1790–1865), król Belgów

Uwagi edytuj

  1. Nadany w 1840 r. przez Karola Alberta króla Sardynii.

Przypisy edytuj

  1. Wolnomularstwo w świetle encyklopedyj. Wypisy, Warszawa 1934, s. 6.
  2. Lauren Hubbard, Who Was Queen Victoria’s Uncle, King Leopold I of Belgium?, Town & Country, 18 lutego 2019 [dostęp 2021-09-16] (ang.).
  3. Georgy Manaev, How the first king of Belgium became a Russian general at 12, www.rbth.com, 12 sierpnia 2020 [dostęp 2021-09-18] (ang.).
  4. Rebecca Cope, The fascinating story of Princess Charlotte of Wales and her three German suitors, Tatler [dostęp 2021-09-18] (ang.).
  5. Mark Bridge, Regency princess and a trio of princely suitors, ISSN 0140-0460 [dostęp 2021-09-18] (ang.).
  6. Why Queen Victoria was never supposed to be Queen, Tatler [dostęp 2021-09-18] (ang.).
  7. Święto Narodowe Królestwa Belgii – Kraków Otwarty na Świat, www.krakow.pl [dostęp 2021-09-18].
  8. Belgium in Brief: Vive La Belgique?, The Brussels Times, 21 lipca 2021 [dostęp 2021-09-18] (ang.).
  9. Belgium’s National Day Concert cancelled to honour flood victims, Royal Central, 19 lipca 2021 [dostęp 2021-09-18] (ang.).
  10. Iza, Blue Blood: Potomkowie Victorii Hanowerskiej: linia Leopolda, Blue Blood, 2 września 2019 [dostęp 2021-09-16].
  11. Simona Sasso, Charlotte del Galles: la morte della “Principessa del Popolo” dell’epoca Regency, Vanilla Magazine, 15 czerwca 2021 [dostęp 2021-09-18] (wł.).
  12. Leopold II Koburg. Miłośnik kobiet i morderca milionów na belgijskim tronie, Do Rzeczy, 10 grudnia 2021 [dostęp 2022-03-15] (pol.).
  13. Almanach royal officiel, publié, exécution d’un arrête du roi, Bruksela 1859, s. 3.
  14. Federico Bona: I Cavalieri dell’Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. [w:] Blasonario subalpino [on-line]. (wł.).