Karol Albert (król Sardynii)

Karol Albert Sabaudzki, właśc. wł. Carlo Alberto Amedeo di Savoia (ur. 2 października 1798 w Turynie, zm. 28 lipca 1849 w Oporto)[1][2][3][4][5] – król Sardynii z dynastii sabaudzkiej w latach 1831–1849.

Karol Albert
Ilustracja
Wizerunek herbu
Herb Karola Alberta od 1848 r.
Faksymile
Król Sardynii
Okres

od 27 kwietnia 1831
do 23 marca 1849

Poprzednik

Karol Feliks

Następca

Wiktor Emanuel II

Dane biograficzne
Dynastia

sabaudzka

Data i miejsce urodzenia

2 października 1798
Turyn

Data i miejsce śmierci

28 lipca 1849
Oporto

Ojciec

Karol Emanuel, książę Carignano

Matka

Maria Krystyna Wettyn

Żona

Maria Teresa Habsburg

Dzieci

Wiktor Emanuel,
Ferdynand Maria,
Maria Krystyna

Odznaczenia
Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Order Sabaudzki Wojskowy I Klasy Wielki Mistrz Sabaudzkiego Orderu Cywilnego Krzyż Wielki Orderu Świętego Ferdynanda (Sycylia) Krzyż Wielki Orderu Świętego Józefa (Toskania) Order Złotego Runa (Hiszpania) Krzyż Wielki Orderu Marii Teresy Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana
Herb Karola Alberta w latach 1831–33
Herb Karola Alberta w latach 1833–48

Życiorys

edytuj

Wywodził się z bocznej linii dynastii sabaudzkiej – książąt Carignano, która brała swój początek od Tomasza Franciszka (syna Karola Emanuela I Wielkiego, księcia Sabaudii) i jego żony – Marii de Bourbon-Soissons. Jego ojcem był Karol Emanuel, książę Carignano (1770–1800). Jego matką była Maria Krystyna Wettyn (1779–1851), córka Karola Krystiana, księcia Saksonii i Polski, oraz Franciszki Krasińskiej[1][2][3][4][5]. Królem został po śmierci swojego wuja Karola Feliksa, który z żoną Marią Krystyną Sycylijską nie doczekał się potomstwa.

W wieku 10 lat został wysłany do gimnazjum w Paryżu, a następnie pobierał nauki w Genewie w prywatnym kolegium protestanckim prowadzonym przez Y. P. Vauchera. W 1813 został porucznikiem 8 pułku dragonów w armii napoleońskiej. Powołany w 1814 pod broń w Piemoncie, gdzie przywrócono dynastię sabaudzką, został wkrótce uznany za spadkobiercę jej korony przez Kongres wiedeński.

Po mianowaniu regentem przez Wiktora Emanuela i na skutek ruchów karbonarskich (13 marca 1821) zgodził się na zaprzysiężenie demokratycznej konstytucji wzorowanej na hiszpańskiej, co nie zapobiegło wszakże wojnie domowej. Uczestniczył w ekspedycji Ludwika Antoniego, księcia Angoulême do Hiszpanii, odznaczając się w bitwie pod Trocadéro (31 sierpnia 1823).

Po powrocie do Piemontu w 1831 objął tron po swym wuju Karolu Feliksie. Przywrócił początkowo monarchię absolutną, krwawo tłumiąc zamieszki w 1833. Z czasem jednak, na polu wspólnej wrogości do Austrii zbliżył się do niepodległościowych nurtów liberalnych. Zwłaszcza po 1840 przychylał się do administracyjnych i gospodarczych reform w Piemoncie.

4 marca 1848 nadał królestwu konstytucję (Statut Albertyński), wzorowaną na konstytucji francuskiej z 1830. Po klęskach w wojnie z Austrią w bitwach pod Custozą i Novarą abdykował na rzecz swojego starszego syna.

W Turynie istnieje jego pomnik konny odsłonięty w 1861[6].

Potomstwo

edytuj

W 1817 ożenił się z Marią Teresą Habsburg, córką Ferdynanda III, wielkiego księcia Toskanii, i Luizy Marii, księżniczki sycylijskiej[1][2][3][4][5]. Miał z nią troje dzieci:

Ordery

edytuj

  Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) w 1816, a od 1831 Wieki Mistrz[7].

Rodowód

edytuj
Karol Albert Sabaudzki-Carignano Ojciec:

Karol Emanuel Sabaudzki-Carignano[8]

Dziadek po mieczu:

Wiktor Amadeusz II Sabaudzki-Carignano

Pradziadek po mieczu:

Ludwik Wiktor Sabaudzki-Carignano

Prapradziadek po mieczu:

Wiktor Amadeusz I Sabaudzki-Carignano

Praprababcia po mieczu:

Maria Wiktoria Franciszka Sabaudzka

Prababcia po mieczu:

Krystyna Henryka Heska-Rheinfels-Rothenburg

Prapradziadek po mieczu:

Ernest Leopold Hesja-Rheinfels-Rothenburg

Praprababcia po mieczu:

Eleanor Löwenstein-Wertheim-Rochefort

Babcia po mieczu:

Józefina Lotaryńska-Brionne

Pradziadek po mieczu:

Ludwik Lotaryński, książę Brionne

Prapradziadek po mieczu:

Ludwik Lotaryński, książę Lambesc

Praprababcia po mieczu:

Joanna Henryka Małgorzata de Durfort

Prababcia po mieczu:

Ludwika Rohan-Rochefort

Prapradziadek po mieczu:

Karol de Roanne, książę Rochefort

Praprababcia po mieczu:

Eleonora de Béthisy de Maizière

Matka:

Maria Krystyna Kurlandzka[8]

Dziadek po kądzieli:

Karol Krystian Kurlandzki[8]

Pradziadek po kądzielii:
August III król Polski, Fryderyk August II Saksoński
Prapradziadek po kądzieli:

August II król Polski, Fryderyk August I Saksoński

Praprababcia po kądzieli:

Krystyna Eberhardyna Hohenzollernówna

Prababcia po kądzieli:

Maria Józefa Habsburżanka

Prapradziadek po kądzieli:

Józef I Habsburg

Praprababcia po kądzieli:

Wilhelmina Amalia Welf

Babcia po kądzieli:

Franciszka Krasińska[8][9][10]

Pradziadek po kądzielii:

Stanisław Krasiński[8][9][10]

Prapradziadek po kądzieli:

Aleksander Krasiński[8]

Praprababcia po kądzieli:

Salomea Trzcińska[9]

Prababcia po kądzieli:

Aniela Humiecka[8][9][10]

Prapradziadek po kądzieli:

Stefan Humiecki[8][9][10]

Praprababcia po kądzieli:

Katarzyna Krosnowska[8][10]

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Leo van de Pas: Carlo Alberto I King of Sardinia. 2003-08. [dostęp 2016-07-04]. (ang.).
  2. a b c d e f ), The Peerage (Carlo Alberto di Savoia-Carignano, Re di Sardegna) [online], 2011-03-24 [dostęp 2016-06-23] (ang.).
  3. a b c d e f La Società Genealogia Italiana, Enciclopedia genealogica del Mediterraneo [online] [dostęp 2016-06-23] (wł.).
  4. a b c d e f Davide Shamà, GENEALOGIE DELLE FAMIGLIE NOBILI ITALIANE [online] [dostęp 2016-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2012-12-08] (wł.).
  5. a b c d e f Leonardo ADV S.r.l., Cronologia [online] [dostęp 2016-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-19] (wł.).
  6. Museo Torino, Monumento a Carlo Alberto - MuseoTorino [online], www.museotorino.it [dostęp 2023-08-19] (wł.).
  7. Federico Bona: I Cavalieri dell'Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. [w:] Blasonario subalpino [on-line]. (wł.).
  8. a b c d e f g h i Rodovid, Franciszka Krasińska (von Corvin-Krasinski) b. 9 marzec 1742 d. 30 kwiecień 1796 [online], 8 marca 2011 [dostęp 2016-07-04].
  9. a b c d e POTOMKOWIE SPITYGNIEWA Z RODU PORAJÓW, Stanisław Krasiński + Aniela Humiecka [online] [dostęp 2016-07-04].
  10. a b c d e Ryszard Jurzak: Genealogia dynastyczna. [dostęp 2016-07-04].