Karol Albert (król Sardynii)
Karol Albert Sabaudzki, właśc. wł. Carlo Alberto Amedeo di Savoia (ur. 2 października 1798 w Turynie, zm. 28 lipca 1849 w Oporto)[1][2][3][4][5] – król Sardynii z dynastii sabaudzkiej w latach 1831–1849.
Herb Karola Alberta od 1848 r. | |
Król Sardynii | |
Okres |
od 27 kwietnia 1831 |
---|---|
Poprzednik | |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Ojciec | |
Matka | |
Żona | |
Dzieci |
Wiktor Emanuel, |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujWywodził się z bocznej linii dynastii sabaudzkiej – książąt Carignano, która brała swój początek od Tomasza Franciszka (syna Karola Emanuela I Wielkiego, księcia Sabaudii) i jego żony – Marii de Bourbon-Soissons. Jego ojcem był Karol Emanuel, książę Carignano (1770–1800). Jego matką była Maria Krystyna Wettyn (1779–1851), córka Karola Krystiana, księcia Saksonii i Polski, oraz Franciszki Krasińskiej[1][2][3][4][5]. Królem został po śmierci swojego wuja Karola Feliksa, który z żoną Marią Krystyną Sycylijską nie doczekał się potomstwa.
W wieku 10 lat został wysłany do gimnazjum w Paryżu, a następnie pobierał nauki w Genewie w prywatnym kolegium protestanckim prowadzonym przez Y. P. Vauchera. W 1813 został porucznikiem 8 pułku dragonów w armii napoleońskiej. Powołany w 1814 pod broń w Piemoncie, gdzie przywrócono dynastię sabaudzką, został wkrótce uznany za spadkobiercę jej korony przez Kongres wiedeński.
Po mianowaniu regentem przez Wiktora Emanuela i na skutek ruchów karbonarskich (13 marca 1821) zgodził się na zaprzysiężenie demokratycznej konstytucji wzorowanej na hiszpańskiej, co nie zapobiegło wszakże wojnie domowej. Uczestniczył w ekspedycji Ludwika Antoniego, księcia Angoulême do Hiszpanii, odznaczając się w bitwie pod Trocadéro (31 sierpnia 1823).
Po powrocie do Piemontu w 1831 objął tron po swym wuju Karolu Feliksie. Przywrócił początkowo monarchię absolutną, krwawo tłumiąc zamieszki w 1833. Z czasem jednak, na polu wspólnej wrogości do Austrii zbliżył się do niepodległościowych nurtów liberalnych. Zwłaszcza po 1840 przychylał się do administracyjnych i gospodarczych reform w Piemoncie.
4 marca 1848 nadał królestwu konstytucję (Statut Albertyński), wzorowaną na konstytucji francuskiej z 1830. Po klęskach w wojnie z Austrią w bitwach pod Custozą i Novarą abdykował na rzecz swojego starszego syna.
W Turynie istnieje jego pomnik konny odsłonięty w 1861[6].
Potomstwo
edytujW 1817 ożenił się z Marią Teresą Habsburg, córką Ferdynanda III, wielkiego księcia Toskanii, i Luizy Marii, księżniczki sycylijskiej[1][2][3][4][5]. Miał z nią troje dzieci:
Ordery
edytujNajwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) w 1816, a od 1831 Wieki Mistrz[7].
Rodowód
edytujKarol Albert Sabaudzki-Carignano | Ojciec: |
Dziadek po mieczu: |
Pradziadek po mieczu: |
Prapradziadek po mieczu: |
Praprababcia po mieczu: Maria Wiktoria Franciszka Sabaudzka | ||||
Prababcia po mieczu: Krystyna Henryka Heska-Rheinfels-Rothenburg |
Prapradziadek po mieczu: Ernest Leopold Hesja-Rheinfels-Rothenburg | |||
Praprababcia po mieczu: Eleanor Löwenstein-Wertheim-Rochefort | ||||
Babcia po mieczu: Józefina Lotaryńska-Brionne |
Pradziadek po mieczu: Ludwik Lotaryński, książę Brionne |
Prapradziadek po mieczu: Ludwik Lotaryński, książę Lambesc | ||
Praprababcia po mieczu: Joanna Henryka Małgorzata de Durfort | ||||
Prababcia po mieczu: Ludwika Rohan-Rochefort |
Prapradziadek po mieczu: Karol de Roanne, książę Rochefort | |||
Praprababcia po mieczu: Eleonora de Béthisy de Maizière | ||||
Matka: |
Dziadek po kądzieli: |
Pradziadek po kądzielii: August III król Polski, Fryderyk August II Saksoński |
Prapradziadek po kądzieli: | |
Praprababcia po kądzieli: | ||||
Prababcia po kądzieli: |
Prapradziadek po kądzieli: | |||
Praprababcia po kądzieli: | ||||
Babcia po kądzieli: |
Pradziadek po kądzielii: |
Prapradziadek po kądzieli: Aleksander Krasiński[8] | ||
Praprababcia po kądzieli: Salomea Trzcińska[9] | ||||
Prababcia po kądzieli: |
Prapradziadek po kądzieli: | |||
Praprababcia po kądzieli: |
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Leo van de Pas: Carlo Alberto I King of Sardinia. 2003-08. [dostęp 2016-07-04]. (ang.).
- ↑ a b c d e f ), The Peerage (Carlo Alberto di Savoia-Carignano, Re di Sardegna) [online], 2011-03-24 [dostęp 2016-06-23] (ang.).
- ↑ a b c d e f La Società Genealogia Italiana , Enciclopedia genealogica del Mediterraneo [online] [dostęp 2016-06-23] (wł.).
- ↑ a b c d e f Davide Shamà , GENEALOGIE DELLE FAMIGLIE NOBILI ITALIANE [online] [dostęp 2016-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2012-12-08] (wł.).
- ↑ a b c d e f Leonardo ADV S.r.l. , Cronologia [online] [dostęp 2016-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-19] (wł.).
- ↑ Museo Torino , Monumento a Carlo Alberto - MuseoTorino [online], www.museotorino.it [dostęp 2023-08-19] (wł.).
- ↑ Federico Bona: I Cavalieri dell'Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. [w:] Blasonario subalpino [on-line]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g h i Rodovid, Franciszka Krasińska (von Corvin-Krasinski) b. 9 marzec 1742 d. 30 kwiecień 1796 [online], 8 marca 2011 [dostęp 2016-07-04] .
- ↑ a b c d e POTOMKOWIE SPITYGNIEWA Z RODU PORAJÓW , Stanisław Krasiński + Aniela Humiecka [online] [dostęp 2016-07-04] .
- ↑ a b c d e Ryszard Jurzak: Genealogia dynastyczna. [dostęp 2016-07-04].
- ISNI: 0000000110219936
- VIAF: 18030661
- LCCN: n84058006
- GND: 119384264
- LIBRIS: fcrv04vz5kznr94
- BnF: 120752804
- SUDOC: 029044324
- SBN: MUSV013566
- NKC: zcu20191053052
- BNE: XX4603791, XX1217739
- NTA: 071457909
- BIBSYS: 14040161
- Open Library: OL56269A
- PLWABN: 9810579285905606
- NUKAT: n2008142995
- J9U: 987007259761805171
- RISM: people/40208907