Mycosphaerella graminicola

Mycosphaerella graminicola (Fuckel) J. Schröt. – gatunek grzybów z klasy Dothideomycetes[1]. U pszenicy i pszenżyta wywołuje chorobę o nazwie septorioza paskowana liści pszenicy[2]. Według ankiety przeprowadzonej wśród fitopatologów przez czasopismo "Molecular Plant Pathology" w 2012 r. gatunek ten znalazł się wśród 10 gatunków grzybów o największym znaczeniu w gospodarce człowieka[3].

Mycosphaerella graminicola
Ilustracja
Septorioza liści pszenicy
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

Dothideomycetes

Rząd

Capnodiales

Rodzina

Mycosphaerellaceae

Rodzaj

Mycosphaerella

Gatunek

Mycosphaerella graminicola

Nazwa systematyczna
Mycosphaerella graminicola (Fuckel) J. Schröt.
Krypt.-Fl. Schlesien (Breslau) 3.2(3): 340 (1894)

Systematyka i nazewnictwo edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycosphaeria, Mycosphaerellaceae, Capnodiales, Dothideomycetidae, Dothideomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1865 r. K.W. Fuckel nadając mu nazwę Sphaeria graminicola. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu J. Schröter w 1894 r[1].

Niektóre synonimy[4]:

  • Septoria curtisiana Sacc. 1884
  • Septoria graminum Desm. 1843
  • Septoria graminum var. avenae Desm.
  • Septoria graminum var. colpodii Teterevn.-Babajan & Husseinova 1975
  • Septoria graminum Desm. 1843 var. graminum
  • Septoria graminum var. lolii Desm.
  • Septoria tritici Berk. & M.A. Curtis 1874
  • Septoria tritici var. lolicola R. Sprague & Aar.G. Johnson 1944
  • Sphaerella graminicola Fuckel 1870
  • Sphaeria graminicola Fuckel 1865

Morfologia i rozwój edytuj

Grzyb mikroskopijny, pasożyt i saprotrof. Tworzy zarówno anamorfę, jak i teleomorfę. Ta ostatnia rozwija się jako saprotrof na obumarłych resztkach pożniwnych. Wytwarza okrągłe, ciemnobrązowe i zagłębione w tkankach roślinnych pseudotecja[2]. Mają średnicę 80-150 μm i ostiolę na szczycie. Worki podłużne, gruszkowate, grubościenne, dwutunikowe, 8-zarodnikowe, o długości 30-40 (50) μm i szerokości 11-44 (20) μm. Powstają w nich bezbarwne, eliptyczne askospory z jedną przegrodą. Znajduje się ona w środku, lub nieco bliżej jednego z końców (częściej). Długość askospor wynosi od 9 do 16 (18) μm, szerokość od 2,5 do 4 μm[5].

Stadium anamorfy rozwija się na roślinach jako pasożyt. Na obumarłych już i znekrotyzowanych tkankach roślin wytwarza pyknidia o średnicy 60–200 μm. Są spłaszczone, okrągłe lub elipsoidalne i zagłębione w tkance rośliny. Mają owalny otwór ujściowy na szczycie. Początkowo są jasnobrązowe, potem coraz ciemniejsze, w końcu czarne. Wyrastają w przestrzeniach przedechowych rośliny w ten sposób, że ich ujścia wystają przez szparki aparatów oddechowych. Powstające w nich konidia (zwane też pykniosporami) są nitkowate, bezbarwne, proste lub nieco wygięte, mają zaokrągloną podstawę i stopniowo zwężający się koniec. Posiadają zazwyczaj dwie lub trzy przegrody. Rozmiary: 35–98 × 1–3 μm[2].

Infekcji dokonują zarówno askospory, jak i konidia. Patogen zimuje na obumarłych resztkach roślin i już jesienią infekuje siewki po zasiewach[2].

Rozwój Mycosphaerella graminicola edytuj

 
Dojrzałe pyknidia
 
Kolonizacja tkanek żywiciela przez patogen
 
Penetracja komórek pszenicy przez strzępki kiełkowe patogenu
 

Przypisy edytuj

  1. a b c Index Fungorum. [dostęp 2016-12-16]. (ang.).
  2. a b c d Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia, t. 1. Podstawy fitopatologii, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2010, s. 304-306, ISBN 978-83-09-01063-0.
  3. Dean R, Van Kan JA, Pretorius ZA, et al.. The Top 10 fungal pathogens in molecular plant pathology. „Mol. Plant Pathol.”. 13 (4), s. 414–30, May 2012. DOI: 10.1111/j.1364-3703.2011.00783.x. PMID: 22471698. (ang.). 
  4. Species Fungorum. [dostęp 2016-12-16]. (ang.).
  5. Mycobank. Mycospaerella graminicola. [dostęp 2016-12-16].