Nikołaj Iwanienko
Nikołaj Fiodorowicz Iwanienko ros. Николай Фёдорович Иваненко (ur. ok. 1827, zm. po 1910) – działacz państwowy Imperium Rosyjskiego, gubernator kielecki i wicegubernator siedlecki.
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Nikołaj Fiodorowicz Iwanienko |
|---|---|
| Data urodzenia |
około 1827 |
| Data śmierci |
po 1910 |
| Gubernator kielecki | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Wicegubernator siedlecki | |
| Okres |
od 21 kwietnia?/3 maja 1878 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujNikołaj Fiodorowicz Iwanienko urodził się około 1827 roku[1]. Jego rodzina wywodziła się prawdopodobnie ze szlachty guberni połtawskiej. Posiadała tam dwa majątki, jeden w powiecie piriatinskim w sąsiedztwie wsi Popowka, a drugi w perejasławskim w okolicach wsi Aleskandrowskie, Stara i Rogozów[1].
Nikołaj podjął 27 sierpnia 1853 roku naukę na wydziale prawnym Imperatorskiego Uniwersytetu Charkowskiego. Nie zdobył jednak tytułu akademickiego, przerywając studia już w maju następnego roku[1].
Iwanienko rozpoczął karierę urzędniczą w rodzinnej guberni połtawskiej, 10 grudnia 1857 roku został dyrektorem gubernialnego oddziału Komitetu Opieki nad Więźniami. Już po tygodniu – 17 grudnia – otrzymał posadę urzędnika do pisma w kancelarii marszałka szlachty w powiecie perejasławskim. Po pięciu latach, 2 listopada 1862 roku, został kandydatem do sądu tegoż powiatu na urząd sędziowski. Swoją pierwszą rangę – registratora kolegialnego (XIV ranga cywilna) – otrzymał 28 stycznia 1860 roku. Na kolejną – sekretarza gubernialnego (XII cywilna) – czekał do 1863 roku[2].
W 1864 roku Nikołaj Iwanienko został przeniesiony do Królestwa Polskiego, podporządkowano go Lubelskiej Komisji do spraw Włościańskich. Przez przeszło 10 lat sprawował urząd komisarza do spraw włościańskich w powiecie biłgorajskim (pełnił obowiązki od 9 września, oficjalnie zatwierdzony 28 listopada), od 28 sierpnia 1865 jako pracownik Ministerstwa Sprawiedliwości. W 1876 roku trzykrotnie przewodził zjazdom sędziów pokoju: 29 marca w II okręgu guberni suwalskiej, 13 lipca w Pułtusku (II okręg guberni łomżyńskiej) oraz 3 grudnia w I okręgu guberni lubelskiej. W tym czasie Nikołaj Fiodorowicz otrzymywał kolejne awanse zgodnie z wysługą lat, choć uzasadnienie pierwszego – 27 marca 1866 roku na radcę tytularnego (IX ranga cywilna) – mówiło o wyróżnieniu. Asesorem kolegialnym (VIII ranga cywilna) został 17 października 1868 roku, radcą nadwornym (VII cywilna) 20 października 1871 roku, zaś radcą kolegialnym 30 października 1874 roku[2].
Iwanienko 21 kwietnia 1878 roku zastąpił Aleksandra Pietrowa na stanowisku wicegubernatora siedleckiego. Przewidzianą dla tego stanowiska V rangę (radcy stanu) otrzymał w rok po objęciu urzędu, 12 maja 1879 roku[a]. Kolejny szczebel w tabeli rang pokonał 12 kwietnia 1881 roku, gdy za wyróżnienie się został mianowany rzeczywistym radcą stanu (IV ranga cywilna). Urząd wicegubernatora sprawował do 5 lipca 1884 roku, kiedy to na stanowisku zastąpił go Michaił Majlewski[3].
Z guberni siedleckiej Nikołaj Iwanienko został przeniesiony do Kielc, gdzie został gubernatorem w miejsce Aleksandra Leszczowa[4]. Bardzo źle ułożyły się jego stosunki z wicegubernatorem kieleckim Borisem Ozierowem, co doprowadziło do dymisji ostatniego. Działał w gubernialnym oddziale Rosyjskiego Towarzystwa Dobroczynności (od 1885 roku był członkiem, zaś 17 maja 1889 roku został również przewodniczącym). W trakcie sprawowania gubernatorstwa Nikołaj Fiodorowicz uczestniczył także w pracach na wyższym poziomie administracyjnym. W szczególności 17 kwietnia 1887 roku wszedł w skład komisji zajmującej się prawodawstwem dotyczącym ubezpieczeń od pożarów w Królestwie Polskim, zaś w 1896 roku wraz z dwoma współpracownikami z Ministerstwa Finansów dostosowywał ustawę o państwowej sprzedaży alkoholów z 1894 roku do realiów Królestwa Polskiego. Od 12 kwietnia 1881 roku tytułował się rangą tajnego radcy (III cywilna)[5].
Niepowodzeniem zakończyły się zabiegi Iwanienki o posadę zarządzającego Kancelarią Generał-Gubernatora Warszawskiego, czynione w związku z wakatem w 1894 roku. Jego dalszej karierze przeszkodziła zmiana na stanowisku generał-gubernatora, które objął Aleksandr Imeretyński. Nowy namiestnik dokonywał licznych zmian kadrowych, w szczególności nie podobała mu się antypolska postawa Nikołaja Fiodorowicza. Oficjalnie dymisja nastąpiła 2 maja 1897 roku na wniosek samego Iwanienki i motywowana była złym stanem zdrowia. Były gubernator zachował prawo do noszenia munduru, a na stanowisku zastąpił go Jewgienij Szczyrowski[6].
Nikołaj Iwanienko żył jeszcze w 1910 roku. Data jego śmierci jest nieznana[7].
Rodzina
edytujNikołaj Iwanienko był synem Fiodora Grigorijewicza Iwanienki (1799 – ok. 1850), sztabskapitana i marszałka szlachty powiatów piriatinskiego i perejasławskiego w guberni połtawskiej. Jego matka miała na imię Anna. Miał starszego brata Grigorija (ur. 1823) oraz dwie młodsze siostry – Jelizawietę (ur. 1831) oraz Aleksandrę (ur. 1832)[1].
Jeszcze w roku 1897 był kawalerem, nie wiadomo, czy zachował ten status do końca życia[1][8].
Majątek
edytujNikołaj Fiodorowicz przez 19 lat był właścicielem folwarku Podolszynka Plebańska, położonego w powiecie biłgorajskim, w guberni lubelskiej, w okolicy wsi Kretów. Zakupił go 21 października 1874 roku za 9310 rubli, w ramach wyprzedaży majątków Kościoła katolickiego, odsprzedał zaś 31 października 1893 roku[1].
Poza pensją Iwanienko otrzymał trzykrotnie dodatek piętnastoprocentowy, nadawany za każde kolejne pięć lat służby w Królestwie Polskim (przyznane kolejno 1 stycznia 1876, 18 sierpnia 1883 i 1 kwietnia 1888 roku)[8]. Po swojej dymisji pobierał emeryturę w wysokości 3000 rubli, zatwierdzoną przez Komitet Ministrów 11 października 1897 roku[8].
Odznaczenia
edytujNikołaj Iwanienko był kawalerem następujących orderów:
- Ordery rosyjskie
- II klasa – 10 maja 1868 roku,
- II klasa z koroną – 25 września 1870 roku,
- I klasa – 30 sierpnia 1886 roku[8].
- II klasa – 17 kwietnia 1878 roku,
- I klasa – 30 sierpnia 1889 roku[8].
- IV klasa – 19 czerwca 1875 roku,
- III klasa – 15 maja 1883 roku,
- II klasa – 6 grudnia 1895 roku[8].
- Ordery zagraniczne
- III klasa – 21 maja 1883 roku[8].
- Medale
- Ciemnobrązowy Medal za Uśmierzenie Buntu Polskiego – 18 maja 1865 roku[8].
- Srebrny Medal za Pracę przy Realizacji Reformy Uwłaszczeniowej w Królestwie Polskim – 19 lutego 1866 roku[8].
- Srebrny Medal dla Upamiętnienia Panowania Aleksandra III – 20 stycznia 1897 roku[8].
- Ciemnobrązowy Medal za Pracę na rzecz Pierwszego Spisu Powszechnego – 24 lutego 1897 roku[8].
Uwagi
edytuj- ↑ Przepisy pozwalały na obejmowanie w wyjątkowych okolicznościach stanowiska odpowiadającego randze do dwóch stopni wyższej, niż ranga urzędnika, patrz Górak, Kozłowski i Latawiec 2015 ↓, s. 37–38.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Górak, Kozłowski i Latawiec 2015 ↓, s. 200.
- ↑ a b Górak, Kozłowski i Latawiec 2015 ↓, s. 200–201.
- ↑ Górak, Kozłowski i Latawiec 2015 ↓, s. 47; 201.
- ↑ Górak, Kozłowski i Latawiec 2015 ↓, s. 44.
- ↑ Górak, Kozłowski i Latawiec 2015 ↓, s. 201–202.
- ↑ Górak, Kozłowski i Latawiec 2015 ↓, s. 44; 201–202.
- ↑ Górak, Kozłowski i Latawiec 2015 ↓, s. 202.
- ↑ a b c d e f g h i j k Górak, Kozłowski i Latawiec 2015 ↓, s. 201.
Bibliografia
edytuj- Artur Górak, Jan Kozłowski, Krzysztof Latawiec, Słownik biograficzny gubernatorów i wicegubernatorów w Królestwie Polskim (1867–1918), Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2015, ISBN 978-83-7784-553-0 (pol.).