Nizowje
Nizowje (ros. Hизoвьe (Nizov'e); niem. Waldau) – osiedle typu wiejskiego w obwodzie królewieckim Federacji Rosyjskiej, w rejonie gurjewskim.
 Zamek Waldau, skrzydło południowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Wysokość |
15 m n.p.m. |
| Populacja (2010) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+7 40151 |
| Kod pocztowy |
238313 |
| Tablice rejestracyjne |
39, 91 |
Położenie na mapie obwodu królewieckiego  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
 54°42′00″N 20°44′15″E/54,700000 20,737500
| |
| Strona internetowa | |
Położenie i nazwa edytuj
Wieś położona 15 km na wschód od centrum Królewca, przy drodze krajowej A-229. Gród staropruski, od XIII w. po podboju krzyżackim nazwa niem. Waldau (w 1258 Waldowe). lit. Valdava. Obecna nazwa wprowadzona 1946.
Historia edytuj
Po stłumieniu powstania pruskich Sambów (1260-1264), w 1264 r. teren otrzymali w nagrodę za wierność zakonowi pruscy rycerze Johann Brulant i Conrad Dyabel, którzy wznieśli zamek. W I poł. XIV w. pełnił rolę komornictwa komturstwa królewieckiego. Okresowo przebywali tu wielcy marszałkowie i wielcy mistrzowie krzyżaccy. Po sekularyzacji Prus w 1525 r., folwark urzędu dominialnego Neuhausen, zarządzany przez książęcego burgrabiego (burgrafa). W latach 1630 – około 1650 dzierżawiony przez Ernesta Magnusa Denhoffa. Tu urodził się Friedrich von Dönhoff. W 1691 r. gościł rosyjski car Piotr I wraz ze swoim wielkim poselstwem. W 1858 r. w zamku otwarto akademię rolniczą, w latach 1870-1945 siedziba seminarium nauczycielskiego. Po II wojnie światowej szkoła rolnicza. Przed 1945 w Waldau znajdował się ponadto dom starców i kaplica baptystów.
Zabytki edytuj
- Zamek powstał na wzgórzu otoczonym wodami jeziora, które z czasem wyschło. W czworobok otoczonego murami dziedzińca, z wieżą bramną od północy i – zapewne – od południa, zostały wpisane dwa dwupiętrowe budynki mieszkalne – dłuższy od południa i główny, krótszy budynek mieszkalny od zachodu, z czasem pojawiły się nowożytne zabudowania fachwerkowe w narożniku północno-wschodnim. Do dziś przetrwały oba skrzydła zamkowe, połączone ze sobą krótkim kamiennym murem. W XIX w. mury obronne niemal w całości rozebrano. Ceglane zabudowania wzniesiono zapewne w 4 ćwierci XIV w., w najlepszym stanie przetrwały gotyckie piwnice, ponadto zachował się ganek obronny w górnej kondygnacji. Po 1550 r. zamek został przebudowany na letnią rezydencję ks. Anny Marii Brunszwickiej, drugiej żony księcia Albrechta (architekt Christoph Römer z Królewca). W 1858 r. gruntownie przekształcony w stylu neogotyckim.
- Przed zamkiem w parku ustawiono kamienny pomnik w formie sarkofagu, ku czci seminarzystów poległych podczas I wojny światowej.
- Głaz pamiątkowy przypomina o bytności cara Piotra Wielkiego wraz z poselstwem 27 maja 1697 r. (odsłonięty w 1997).
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Adolf Boetticher, Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreussen, H. 1, Das Samland, 2. durchges. und erw. Aufl., Königsberg, Teichert, 1898
- Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
- Andrzej Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn: Remix, 1992, ISBN 83-900155-1-X, OCLC 833969011.
- Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5
- Vadim Jur'evič Kurpakov, Kaliningradskaja oblast'. Putevoditel', Królewiec, Terra Baltika, 2007, ISBN 978-5-98777-012-2