North American NA-40
North American NA-40 − prototypowy samolot bombowy zaprojektowany i zbudowany w zakładach North American Aviation w 1939. Samolot powstał w odpowiedzi na zapotrzebowanie United States Army Air Corps (USAAC) na lekki bombowiec/samolot szturmowy. Zbudowano tylko jeden egzemplarz tego samolotu, który został zniszczony w wypadku na początku kwietnia 1939. W późniejszym czasie, między innymi dzięki doświadczeniu zdobytemu przy projektowaniu tego samolotu powstał udany średni bombowiec North American B-25 Mitchell (NA-62).
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
North American Aviation |
| Konstruktor |
John Atwood, J. S. Smithson |
| Typ |
lekki bombowiec/samolot szturmowy |
| Konstrukcja |
dwusilnikowy górnopłat o konstrukcji metalowej |
| Załoga |
4-5 |
| Historia | |
| Data oblotu |
styczeń/luty 1939 |
| Lata produkcji |
1939 |
| Wycofanie ze służby |
1939 |
| Liczba egz. |
1 |
| Liczba wypadków • w tym katastrof |
|
| Dane techniczne | |
| Napęd |
2 x Wright R-2600-A71 |
| Moc |
2 x 1500 KM |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
20,11 mm |
| Długość |
14,70 m |
| Powierzchnia nośna |
55,55 m² |
| Masa | |
| Własna |
6332 kg |
| Startowa |
8954 kg |
| Zapas paliwa |
1800 l |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
497 km/h |
| Prędkość przelotowa |
453 km/h |
| Pułap |
7620 m |
| Promień działania |
965 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 7 km 7,62 mm, do 544 kg bomb | |
| Użytkownicy | |
| United States Army Air Corps | |
Historia edytuj
W 1936-37 w zakładach North American Aviation zaprojektowano średni bombowiec North American XB-21 (NA-21), który, pomimo że został oceniony jako udany, ostatecznie przegrał rywalizację z Douglasem B-18 Bolo i powstał tylko jeden prototyp tego samolotu[1]. Doświadczenie zdobyte przy projektowaniu tego samolotu zostało już rok później, kiedy North American rozpoczął projektowanie nowego samolotu w odpowiedzi na konkurs USAAC na nowy lekki bombowiec[2][3][4] (w niektórych źródłach określany jako średni bombowiec[5][6]). Według specyfikacji USAAC (Circular Proposal 38-385/Specification Number 98-102[7]) miał być to dwusilnikowy samolot o zasięgu przynajmniej 1200 mil (promieniu działania 600 mil), prędkości przelotowej wynoszącej przynajmniej 200 mil na godzinę i udźwigu bomb wynoszącym przynajmniej 1200 funtów (odpowiednio - 1931 km, 321 km/h i 544kg)[3][5]. Głównymi projektantami nowego samolotu zostali John Leland Atwood (w późniejszym czasie zaprojektował także między innymi myśliwce P-51 Mustang, F-100 i samolot rakietowy X-15) oraz J.S. Smithson[4].
Do konkursu zaprojektowano cztery samoloty - Douglas Model 7B (późniejszy Douglas A-20 Havoc), Stearman Model X-100 (oznaczenie USAAF Stearman XA-21), Martin 167 (późniejszy Martin Maryland) i North American NA-40[3].
Pierwsza wersja samolotu napędzana silnikami gwiazdowymi typu Pratt & Whitney R-1830 o mocy 1100 KM każdy została oblatana w styczniu 1939 (10 lutego według innego źródła[5])[4][7] za jego sterami zasiadał Paul Balfour[5][7]. Loty wykazały niedobór mocy silników, maksymalna prędkość wynosiła tylko 268 mil na godzinę (431 km/h), samolot cierpiał także na znaczne wibracje ogona przy dużych prędkościach[4][7]. W tym momencie do daty zakończenie konkursu USAAC pozostało już tylko dwa miesiące, co nie dawało dużo czasu na poważnie zmiany konstrukcyjne, w North American zmieniono tylko silniki samolotu na Wright R-2600 o mocy 1500 KM każdy[4][7]. Już w tej wersji, NA-40B (lub NA-40-2[7]), samolot został dostarczony do bazy USAAC Wright Field w marcu 1939, gdzie został oblatany przez pilotów Armii[4][7]. Z nowymi silnikami prędkość samolotu przekroczyła 300 mil na godzinę, w czasie prób osiągnął on prędkość maksymalną 309 mil na godzinę (497 km/h) i był ogólnie chwalony za dobre własności pilotażowe[4]. W tej fazie testów samolot nie otrzymał jeszcze wojskowego numeru seryjnego ani oficjalnego oznaczenia USAAF[8].
W tym czasie w North American kontynuowano prace projektowe nad samolotem i zaprojektowano wówczas kilka innych wersji, w tym wersje eksportowe[7]
W połowie kwietnia już po jego oblataniu samolot został przekazany do programu testowego dla bombowców szturmowych (attack bomber)[7]. W trakcie trwania tego programu samolot został całkowicie rozbity w czasie próby lądowania na jednym silniku, katastrofa została określona jako błąd pilota, niemniej w tym momencie North American nie było w stanie dostarczyć drugiego prototypu przed końcem konkursu[9][7].
Tuż przed katastrofą samolotu Armia ogłosiła nowy konkurs (Circular Proposal 39-640) i po katastrofie jedynego prototypu NA-40B Armia zasugerowała zakładom North American, aby ta firma stanęła do konkursu na ten samolot bazując właśnie na NA-40B[9][5]. Zakłady North American przyjęły sugestię i w ciągu zaledwie kilku miesięcy zespół konstrukcyjny pod niezmienionym kierownictwem Atwooda i Smitha zaprojektował ulepszoną i powiększoną konstrukcję, która otrzymała oznaczenie fabryczne NA-62 i ostatecznie została poznana jako North American B-25 Mitchell[9][5].
Konstrukcja edytuj
North American NA-40 był dwusilnikowym górnopłatem o konstrukcji całkowicie metalowej z podwójnym usterzeniem pionowym i z trójkołowym, chowanym w locie podwoziem z kołem przednim[8][5][7]. Silniki napędzały metalowe, trzypłatowe śmigła Curtiss Electric o stałej prędkości obrotu[4]. Samolot miał wąski kadłub z płaskimi ścianami bocznymi[4]. Stosunkowo cienkie skrzydło miało zaawansowaną aerodynamicznie konstrukcję i używało kilku różnych profili wzdłuż jego długości[4].
Załogę stanowiło do pięciu osób; dwóch pilotów siedzących w układzie tandem (jeden za drugim) długiej kabinie typu greenhouse (dosłownie - szklarnia, weranda), nawigator/bombardier w przeszklonej kabinie w nosie samolotu, radiooperator/strzelec pokładowy w centralnej części kadłuba i dodatkowy strzelec pokładowy[4][7].
Uzbrojenie strzeleckie samolotu składało się z siedmiu karabinów maszynowych kalibru 7,62 mm; czterech nieruchomych karabinów w skrzydłach (niezamontowanych w prototypie) i trzech pojedynczych ruchomych karabinów maszynowych, po jednym w nosie samolotu, wciąganej wieżyczce pod kadłubem i strzelającym na boki samolotu ze środkowej części kadłuba (mógł być przenoszony z jednej strony na drugą)[4]. Każdy z karabinów miał zapas amunicji wynoszący 500 sztuk[7].
Zapas paliwa wynosił 476 galonów (1800 l)[7].
Przypisy edytuj
- ↑ Lloyd S. Jones: U.S. Bombers, B1-B70. s. 65.
- ↑ Bill Yenne: The American Aircraft Factory In World War II. s. 87.
- ↑ a b c E. R. Johnson: American Attack Aircraft Since 1926. s. 33.
- ↑ a b c d e f g h i j k l E. R. Johnson: American Attack Aircraft Since 1926. s. 42.
- ↑ a b c d e f g Ray Merriam: U.S. Warplanes of World War II, volume 1. s. 7.
- ↑ Gordon Swanborough, Peter M. Bowers: United States Military Aircraft Since 1909. s. 458.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Ernest R. McDowell: B-25 Mitchell In Action. 1978, s. 4.
- ↑ a b E. R. Johnson: American Attack Aircraft Since 1926. s. 42-43.
- ↑ a b c E. R. Johnson: American Attack Aircraft Since 1926. s. 43.
Bibliografia edytuj
- E. R. Johnson: American Attack Aircraft Since 1926. Jefferson, N.C.: McFarland, 2008. ISBN 0-7864-3464-3.
- Lloyd S. Jones: U.S. Bombers, B1-B70. Fallbrook, California: Aero Publishers, 1962.
- Ernest R. McDowell: B-25 Mitchell In Action. Warren, Mich.: Squadron/Signal Publications, 1978. ISBN 0-89747-033-8.
- Ray Merriam: U.S. Warplanes of World War II, volume 1. Bennington, VT: Merriam Press, 2000.
- Gordon Swanborough, Peter M. Bowers: United States Military Aircraft Since 1909. Washington, D.C.: Smithsonian Institution Press, 1989. ISBN 978-0-87474-880-2.
- Bill Yenne: The American Aircraft Factory In World War II. St. Paul, MN: Zenith Press, 2006. ISBN 0-7603-2300-3.
Linki zewnętrzne edytuj
- San Diego Air & Space Museum Archives: Zdjęcia samolotu. flickr.com. [dostęp 2012-10-31]. (ang.).