Nothofagus dombeyi
Nothofagus dombeyi (Mirb.) Oerst. – gatunek rośliny z rodziny bukanowatych (Nothofagaceae). Występuje naturalnie w środkowej części Chile oraz Argentynie[5][6] (w prowincjach Chubut, Neuquén oraz Río Negro[7]). Jest gatunkiem żywotnym[8]. Do Europy został sprowadzony w 1916 roku[9].
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Nothofagus dombeyi | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Nothofagus dombeyi (Mirb.) Oerst. Bidr. Egefam. 24 1872[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Zimozielone drzewo dorastające do 20 m wysokości i 10 m szerokości. Pokrój jest stożkowy[10]. Kora początkowo ma czarniawą barwę i jest poprzecznie pomarszczona, jednak z wiekiem staje się szorstka i łuszcząca się czerwonymi lub szarymi płatami[8].
- Liście
- Ulistnienie jest naprzemianległe. Liście są pojedyncze[9]. Ich blaszka liściowa jest gruba, sztywna, błyszcząca i ma eliptyczny kształt, najszersza w pobliżu nasady[6][8][11]. Mierzy 2–3 cm długości oraz 1 cm szerokości, jest nieregularnie drobno ząbkowana na brzegu, ma zaokrągloną nasadę i ostry lub tępy wierzchołek[6][8]. Górna powierzchnia ma ciemnozieloną barwę, natomiast od spodu są blade z małymi ciemnymi plamkami. Użyłkowanie liści jest wyraźne[11]. Ogonek liściowy jest nagi i ma 1 mm długości[6].
- Kwiaty
- Są niepozorne, rozdzielnopłciowe, mają czerwoną barwę[11]. Kwiaty męskie są zebrane po 3 w kwiatostany, mierzą 2–3 mm średnicy i mają 8–15 pręcików. Kwiaty żeńskie są zebrane po 3 w kwiatostany[6].
- Owoce
- Drobno owłosione orzechy osadzone po 3 w kupulach dorastających do 2–5 mm długości. Kupule powstają ze zrośnięcia czterech liści przykwiatowych. Dojrzałe orzechy rozłupują się[6][8].
Biologia i ekologia edytuj
Rośnie w lasach zrzucających liście. Występuje na wysokości do 2500 m n.p.m.[6] Charakteryzuje się szybkim wzrostem. Teoretycznie jest gatunkiem zimozielonym, lecz podczas srogich zim może tymczasowo zrzucić liście[11]. Jest częściowo mrozoodporny – znosi spadki temperatury do –5 °C. Najlepiej rośnie na stanowiskach w pełnym nasłonecznieniu[10]. Kwiaty zapylane są przez owady[11].
Zastosowanie edytuj
Gatunek ma zastosowanie jako surowiec drzewny[7][12].
Ochrona edytuj
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych został zaliczony do kategorii LC – gatunków najmniejszej troski[4].
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-19] (ang.).
- ↑ a b Nothofagus dombeyi (Mirb.) Oerst.. The Plant List. [dostęp 2017-02-19]. (ang.).
- ↑ a b M. Barstow, H. Baldwin, M.C. Rivers, Nothofagus dombeyi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2017-02-21] (ang.).
- ↑ Discover Life: Point Map of Nothofagus dombeyi. Encyclopedia of Life. [dostęp 2017-02-19]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Nothofagus dombeyi. Plantes & botanique. [dostęp 2017-02-19]. (fr.).
- ↑ a b Taxon: Nothofagus dombeyi (Mirb.) Blume. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2017-02-19]. (ang.).
- ↑ a b c d e O. Johnson, D. More: Przewodnik Collinsa. Drzewa. 1600 gatunków i odmian drzew rosnących w Europie. Multico Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 202. ISBN 978-83-7073-643-9. (pol.).
- ↑ a b T. Russell: Arbres du monde. Larousse, 2013, s. 160. ISBN 978-2-03-587199-2. (fr.).
- ↑ a b Ch. Brickell: The Royal Horticultural Society. Gardeners’ Encyclopedia of Plants and Flowers. London: Dorling Kindersley Limited, 1994, s. 47. ISBN 978-0-7513-0147-2. (ang.).
- ↑ a b c d e T. Russell, C. Cutler & M. Walters: Ilustrowana encyklopedia – Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 149. ISBN 97883-242-0842-5. (pol.).
- ↑ D.J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 492. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).