Wikipedia

Ołena Zełenśka

architektka, pisarka, pierwsza dama Ukrainy

Ołena Wołodymyriwna Zełenśka z domu Kyjaszko, ukr. Олена Володимирівна Зеленська (ur. 6 lutego 1978 w Krzywym Rogu[1]) – ukraińska pisarka, z wykształcenia architekt, od 2019 pierwsza dama Ukrainy, małżonka prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego.

Ołena Zełenśka
Олена Зеленська
Ilustracja
Ołena Zełenśka (2021)
Data i miejsce urodzenia

6 lutego 1978
Krzywy Róg

Pierwsza dama Ukrainy
Okres

od 20 maja 2019

Małżonek

Wołodymyr Zełenski

Poprzedniczka

Maryna Poroszenko

Odznaczenia
Wielki Krzyż Orderu Witolda Wielkiego (Litwa)
Multimedia w Wikimedia Commons
Zdjęcie. Kobieta przy mównicy. Ubrana elegancko w biały żakiet.
Ołena Zełenśka na V Ukraińskim Kongresie Kobiet (2021)

Życiorys edytuj

W młodości uczęszczała do szkoły z przyszłym prezydentem Ukrainy i mężem Wołodymyrem Zełenskim, ale wtedy nie nawiązali znajomości[2]. Studiowała na Krzyworoskim Uniwersytecie Technicznym, gdzie poznała przyszłego męża Wołodymyra Zełenskiego, który studiował w Krzyworoskim Instytucie Ekonomicznym.

Z wykształcenia jest architektem, ale w zawodzie nie pracowała, ponieważ podjęła się pisania scenariuszy dla kabaretu Studio „Kwartał 95”, w którym występował jej przyszły mąż[2].

31 grudnia 2018 Wołodymyr Zełenski oficjalnie zapowiedział swój start w wyborach prezydenckich zaplanowanych na marzec 2019. Pomimo początkowego sprzeciwu Ołena zawiesiła prace i brała czynny udział w kampanii wyborczej[3]. 21 kwietnia 2019 mąż Ołeny otrzymał 73,2% głosów i tym samym wygrał wybory[4]. 20 maja 2019 objęła urząd pierwszej damy Ukrainy.

Pierwsza dama edytuj

Urząd pierwszej damy objęła w maju 2019 roku. W tym samym roku pojawiła się na okładce grudniowego ukraińskiego wydania Vogue. W rozmowie z magazynem opowiedziała o swojej pierwszej inicjatywie – reformie żywienia w ukraińskich szkołach[5]. W wyniku reformy, w listopadzie 2020, wdrożony został system analizy zagrożeń i monitoringu w placówkach oświatowych bazujący na НАССР[6]. Częścią zmian było również wprowadzenie nowych norm żywnościowych i opracowanie nowego menu szkolnego opracowanego przez znanego szefa kuchni Jewhena Kłopotenkę(inne języki). Gabinet Ministrów Ukrainy zatwierdził nowe normy żywnościowe, które weszły w życie 1 września 2021[7].

10 grudnia 2019 podczas przemówienia na III Ukraińskim Kongresie Kobiet zainicjowała przystąpienie Ukrainy do Partnerstwa Biarritz, międzynarodowej inicjatywy G7 na rzecz równości płci[8]. Ukraina oficjalnie przystąpiła do Partnerstwa we wrześniu 2020 po zatwierdzeniu decyzji przez rząd[9][10]. Przemawiała również na IV i V Ukraińskim Kongresie Kobiet[11][10].

W maju 2020 pierwsza dama zainicjowała dyskusję na temat tworzenia społeczeństwa bez barier. Kampania oraz związania z nią sonda internetowa powstały we współpracy z Ministerstwem Transformacji Cyfrowej oraz Ministerstwem Polityki Społecznej Ukrainy[12]. W grudniu 2020 ogłoszono powstanie katalogu usług dla tzw. słabszych grup w państwowym portalu „Akcja” (Дія). W nowym dziale „Akcja. Bez barier” (Дія. Без бар’єрів) mają być dodawane informacje o usługach dla osób napotykających na bariery tj. m.in. osób starszych, niepełnosprawnych, rodziców małych dzieci[13][14]. Nowy dział ma skupiać się na usługach dostępnych online, jak i również ma katalogować usługi, które jeszcze nie są dostępne cyfrowo.

W czerwcu 2020 roku pierwsza dama zainicjowała projekt tworzenia przewodników audio w języku ukraińskim[15]. Pod koniec 2020 roku było ich 9[15], do końca 2021 roku powstało ich ponad 30[16].

Po rozpoczęciu inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku Ołena Zełenśka została określona jako cel numer dwa Rosji[17][18]. Jak podają władze Ukrainy pierwsza dama pozostała na Ukrainie, ale ze względów bezpieczeństwa jej lokalizacja nie zostanie ujawniona[18].

9 marca 2022 napisała list otwarty, w którym wymieniła imiona dzieci zabitych podczas inwazji. „Kiedy Rosja mówi, że »nie prowadzi wojny z cywilami«, przywołuję imiona tych zamordowanych dzieci”. Podziękowała również społeczności międzynarodowej za wsparcie, ale zaapelowała o ustanowienie strefy zakazu lotów nad Ukrainą[19][18].

Życie prywatne edytuj

Od 2003 zamężna z Wołodymyrem, od 2019 prezydentem Ukrainy. Ma z nim dwoje dzieci: córkę Ołeksandrę (ur. 2005) i syna Kyryłę (ur. 2013)[1].

Odznaczenia i wyróżnienia edytuj

Odznaczenia edytuj

Nagrody i wyróżnienia edytuj

  • 2019 – 30. miejsce w TOP 100 najbardziej wpływowych Ukraińców według magazynu „Focus”[21].
  • 2021 – 20. miejsce w TOP 100 najbardziej wpływowych Ukraińców według magazynu „Focus”[16].
  • 2022 - wyróżniona na liście 100 najbardziej inspirujących kobiet BBC Women 2022[22].
  • 2022 - nagroda Hillary Rodham Clinton Awards przyznawana przez Georgetown Institute for Women, Peace and Security za działania na rzecz pokoju i bezpieczeństwa[23].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Олена Зеленська – досьє ↓.
  2. ↑ a b День народження Олени Зеленської ↓.
  3. ↑ Olena Selenska, nowa „pierwsza dama” Ukrainy – Gwiazdy – 2019 [online], pl.spataneity.net [dostęp 2019-09-01].
  4. ↑ Ukraina wybrała Zełenskiego [online], TVN24.pl [dostęp 2019-09-01].
  5. ↑ Wiktorija Kołomijeć, Перша леді вирішила зайнятися реформою харчування у школах [online], hromadske.ua [dostęp 2022-03-21] (ukr.).
  6. ↑ Как обезопасить школьные столовые: Зеленская приглашает присоединиться к онлайн-обучению [online], ukrinform.ru, 20 listopada 2020 [dostęp 2022-03-21] (ros.).
  7. ↑ Як зміниться з вересня харчування в школах: розказують Олена Зеленська та Євген Клопотенко [online], 1plus1.ua, 26 maja 2021 [dostęp 2022-03-21] (ukr.).
  8. ↑ Гендерна рівність: перша леді ініціює приєднання України до ініціативи G7 (фото, відео) [online], unian.ua, 10 grudnia 2019 [dostęp 2022-03-21] (ukr.).
  9. ↑ Уряд підтримав ініціативу Олени Зеленської щодо приєднання України до «Партнерства Біарріц» [online], president.gov.ua, 7 maja 2020 [dostęp 2022-03-21] (ukr.).
  10. ↑ a b Olena Zelenska takes part in V Ukrainian Women's Congress [online], president.gov.ua, 16 września 2021 [dostęp 2022-03-21] (ang.).
  11. ↑ Олена Зеленська відкрила другий день четвертого Українського жіночого конгресу [online], president.gov.ua, 26 listopada 2022 [dostęp 2022-03-21] (ukr.).
  12. ↑ Дружина Зеленського запросила українців до розмови, „Ukrajinśka prawda”, 6 maja 2020 [dostęp 2022-03-21] (ukr.).
  13. ↑ За ініціативою Олени Зеленської на порталі «Дія» створять новий розділ з послугами для вразливих груп населення [online], president.gov.ua, 2 grudnia 2020 [dostęp 2022-03-22] (ukr.).
  14. ↑ По инициативе Зеленской в «Дії» будет раздел для незащищенных групп населения [online], ukrinform.ru, 2 grudnia 2020 [dostęp 2022-03-22] (ros.).
  15. ↑ a b Dziewiąty ukraiński audioprzewodnik powstał w ramach projektu Pierwszej Damy Ukrainy Oleny Zełenskiej. [online], Ukrinform.pl, 29 grudnia 2020 [dostęp 2022-03-21].
  16. ↑ a b #20 Елена Зеленская в рейтинге «Зеленский vs Ахметов. 100 самых влиятельных украинцев по версии журнала Фокус» [online], focus.ua, 13 grudnia 2021 [dostęp 2022-03-21] (ros.).
  17. ↑ Zełenski ogłasza powszechną mobilizację, chce wprowadzenia sił pokojowych ONZ na Ukrainę [online], TVN24, 25 lutego 2022 [dostęp 2022-03-22].
  18. ↑ a b c Reis Thebault, Ukraine’s first lady, decrying deaths of children amid Russia’s invasion, pleads for international support, „The Washington Post”, 9 marca 2022 [dostęp 2022-03-22] (ang.).
  19. ↑ Ołena Zełenska i jej "świadectwo z Ukrainy" po rosyjskiej inwazji [online], TVN24, 9 marca 2022 [dostęp 2022-03-22].
  20. ↑ 1K-1551 Dėl apdovanojimo Lietuvos valstybės ordinais ir medaliais [online], e-seimas.lrs.lt [dostęp 2024-02-28].
  21. ↑ #30 Елена Зеленская в рейтинге «самых влиятельных украинцев» [online], focus.ua, 23 grudnia 2019 [dostęp 2022-03-21] (ros.).
  22. ↑ BBC 100 Women 2022: Who is on the list this year? - BBC News [online], News [dostęp 2023-04-06] (ang.).
  23. ↑ Olafimihan Oshin, Hillary Clinton to honor Ukrainian first lady, Nobel Peace Prize co-winner [online], The Hill, 30 listopada 2022 [dostęp 2023-04-06] (ang.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ołena_Zełenśka&oldid=73007694”