Badania w locie (równoważnie lot doświadczalny) to szczególna odmiana lotu, podczas której pilot doświadczalny (czasami pilot liniowy mający stosowne uprawnienia) bada właściwości i zachowanie się statku powietrznego celem wykrycia i zdiagnozowania ewentualnych nieprawidłowości w zakresie stateczności, sterowności, obciążeń i osiągów, charakterystyki przeciągnięcia i korkociągu, drgań, zgodności z przepisami (np. FAR), przed dopuszczeniem statku powietrznego do eksploatacji[1].

Z uwagi na kwestię oceny (zgodności) wyników badań z przepisami zazwyczaj badania w locie organizują dwa zespoły: zespół inżynierów ustalający harmonogram badań i nadzorujący je (wraz z analizą osiągniętych parametrów lotu), oraz zespół pilotów wykonujący program badawczy[2].

Badania w locie mogą dotyczyć[3]:

  • pierwszego prototypu statku powietrznego
  • seryjnego statku powietrznego – tuż po jego wyprodukowaniu
  • użytkowanego statku powietrznego – po remontach, wymianach silników, instalacji itp.[4]

Nim statek powietrzny wzbije się po raz pierwszy w powietrze zespół inżynierów prowadzących badania sprawdza zgodność kompletu obliczeń, osiągów z odpowiednimi przepisami, a duże jednostki badawcze (posiadające zaawansowane symulatory lotu) wprowadzając wyniki obliczeń do symulatorów lotu szkolą pilotów doświadczalnych w zakresie spodziewanych charakterystyk pilotażowych samolotu. To wszystko ma na celu minimalizację ryzyka jakie wiąże się z badaniem zachowania statku powietrznego podczas lotu.

Badania w locie wykonuje personel mający do tego stosowne uprawnienia. Z reguły jest to pilot doświadczalny (czasem dwóch pilotów doświadczalnych), niekiedy pilot doświadczalny i obserwator lub przedstawiciel kontroli. Obowiązuje zasada minimalizacji ryzyka, aby obsada personalna na pokładzie statku powietrznego podczas prób w locie była minimalna, jednak warunkująca uzyskanie wymaganych danych i informacji. Jest to podyktowane ryzykiem jakie towarzyszy załodze podczas prób w locie. Informacje o zachowaniu samolotu w locie są rejestrowane za pomocą aparatury pokładowej, naziemnej oraz opisywane przez pilotów doświadczalnych[5].

Metodyka prób w locie ma z jednej strony zapewnić uzyskanie wymaganych danych, zaś z drugiej ma zapewniać minimalizację potencjalnego ryzyka podczas prób. Z tego też względu kolejność wykonywanych prób jest ściśle określona. Do badań w locie szczególnie ryzykownych zaliczane są próby flatterowe i korkociągowe.

Dane uzyskane podczas badań w locie są umieszczone w Instrukcji Użytkowania w Locie danego statku powietrznego, będącej ważną częścią informacji dla pilota wykonującego loty na przebadanym i dopuszczonym do eksploatacji statku powietrznym.

Badania w locie mogą być wykonywane w wytwórniach lotniczych, jak też w specjalistycznych ośrodkach badawczych zajmujących się tą problematyką.

Przypisy

edytuj
  1. Skrzydlata Polska i 40'1963 ↓, s. 4-5.
  2. Zespół pilotów jest potrzebny, aby zweryfikować pewne symptomy jakie mogą się pojawić podczas badań a wystąpienie których może być zwiastunem poważnych problemów w toku dalszych lotów. Czasem zdarza się, że badania w locie kończą się na dwóch lotach – gdy pilot doświadczalny stwierdzi, że samolot nie nadaje się do lotu – tak było np. z polskim samolotem KR-02 (pierwszy lot 1982 rok, pil. doświadczalny I kl. inż. Henryk Bronowicki).
  3. Skrzydlata Polska i 40'1963 ↓, s. 4.
  4. Skrzydlata Polska i 53'1954 ↓, s. 823.
  5. Skrzydlata Polska i 40'1963 ↓, s. 5.

Bibliografia

edytuj