Osman
Osman – epos siedemnastowiecznego chorwackiego (dubrownickiego) poety Ivana Gundulicia[1][2].
Charakterystyka ogólnaEdytuj
Osman powstawał w latach 1621–38[2]. Wydany został w roku 1826[2]. Utwór składa się z dwudziestu pieśni[1]. Dwie z nich uzupełnił dziewiętnastowieczny romantyk Ivan Mažuranić[3]. Nie jest pewne, czy Gundulić nie napisał tych właśnie pieśni, czy też zostały one skonfiskowane przez cenzurę.
FormaEdytuj
Tworzywem poematu jest ośmiozgłoskowiec[4]. Rymuje się on przeważnie abab[5].
- Ah, čijem si se zahvalila,
- tašta ljudska oholasti?
- Sve što više stereš krila,
- sve ćeš paka niže pasti!
- Vjekovite i bez svrhe
- nije pod suncem krepke stvari,
- a u visocijeh gora vrhe
- najprije ognjen trijes udari.
TreśćEdytuj
Utwór opowiada o klęsce armii tureckiej pod Chocimiem w 1621 roku, usiłowaniach młodego sułtana Osmana, dążącego do odbudowania swojej armii, buntowi przeciwko niemu i wreszcie jego śmierci[1]. Pozytywnym bohaterem utworu jest polski królewicz Władysław, późniejszy król Władysław IV Waza[2].
PrzekładyEdytuj
Osmana przekładali na język polski Czesław Jastrzębiec-Kozłowski i Jerzy Pogonowski[6].
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c Ivan Gundulić, Croatian author (ang.). britannica.com. [dostęp 2016-11-18].
- ↑ a b c d Gundulić Ivan (pol.). Encyklopedia PWN. [dostęp 2016-11-18].
- ↑ Gundulic Square - Dubrovnik (ang.). dubrovnikcity.com. [dostęp 2016-11-18].
- ↑ osmerac (chorw.). enciklopedija.hr. [dostęp 2016-11-18].
- ↑ Osman (chorw.). lektire.hr. [dostęp 2016-11-18].
- ↑ Katalog Zbiorów Bibliotek UJ, Uniwersytet Jagielloński (pol.). chamo.bj.uj.edu.pl. [dostęp 2016-11-18].
BibliografiaEdytuj
- Adam Rzążewski: Jan Gundulicz i poemat jego Osman. Gazeta Polska, Warszawa (pol.). babel.hathitrust.org, 1868. [dostęp 2016-11-18].
- Joanna Rapacka: "Osman" Ivana Gundulicia: bunt świata przedstawionego (pol.). chamo.bj.uj.edu.pl. [dostęp 2016-11-18].
- Zdenko Zlatar: Slavic Epics: Gundulic's Osman and Mazuranic's Death of Smail-Aga Cengic (ang.). openjournals.library.usyd.edu.au. [dostęp 2016-11-18].
Linki zewnętrzneEdytuj
- Ivan Gundulić: Osman (chorw.). hr.wikisource.org. [dostęp 2016-11-18].