Pan Jowialski

Pan Jowialski – czteroaktowa komedia Aleksandra Fredry wystawiona po raz pierwszy w 1832, wydana w 1834.

Pan Jowialski

Autor	Aleksander Fredro
Typ utworu	komedia
Data powstania	1832
Wydanie oryginalne
Język	polski
Data wydania	1834

Aleksander Zelwerowicz w roli Szambelana, Teatr im. Słowackiego w Krakowie, 1918

Tytułowy pan Jowialski stał się symbolem starszego gawędziarza, który nieustannie zamęcza otoczenie powtarzaniem historyjek. W treść sztuki wplecione są bajki jak Osiołkowi w żłoby dano, Małpa w kąpieli, Paweł i Gaweł, Czyżyk i zięba, funkcjonujące także jako osobne utwory. Pan Jowialski należy do najczęściej wystawianych sztuk Fredry. W tytułową rolę wcielali się m.in. Wincenty Rapacki, Ludwik Solski, Aleksander Zelwerowicz, Marian Cebulski i Adam Ferency.

Treść

Akcja utworu dzieje się w latach 20. XIX wieku w dworze państwa Jowialskich, prawdopodobnie na Podkarpaciu. W dworze spotykają się przedstawiciele różnych pokoleń i środowisk. Reprezentantami anachronicznej staropolskiej szlachty są państwo Jowialscy. Syn i synowa Jowialskich (Szambelan i Szambelanowa) reprezentują pokolenie Oświecenia, jednak ich oświeceniowe ideały są dość powierzchowne. Helena, córka Szambelana, jest czytelniczką dzieł romantycznych. Ludmir i Wiktor reprezentują ubogich artystów. Ludmir, udający pijanego szewczyka, staje się obiektem zabawy towarzystwa. Przebrany za sułtana ma możliwość mówienia otoczeniu prawdy. Ostatecznie zostaje rozpoznany przez Szambelanową jako zaginiony w niemowlęctwie syn jej z pierwszego małżeństwa, otrzymuje rękę Heleny wraz z prawem do dziedzictwa.

Bibliografia

• Mieczysław Inglot: Romantyzm. Słownik literatury polskiej. Gdańsk: słowo / obraz terytoria; Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2007, s. 11, 163-164. ISBN 978-83-7420-093-6.
• Pan Jowialski. Komedia w 4 aktach. Eduteka.pl. [dostęp 2015-10-16].

Linki zewnętrzne

• Wydania komedii dostępne w bibliotece Polona