Pastoral lease (inaczej pastoral run) - forma dzierżawy funkcjonująca w Australii i Nowej Zelandii, polegająca na wydzierżawianiu prywatnym pasterzom obszarów będących własnością brytyjskiego monarchy w celu wypasania ustalonego wcześniej bydła na naturalnych użytkach zielonych.

Australia edytuj

Prawo dotyczące pastoral lease istnieje zarówno na szczeblu Związku Australijskiego jak i w jurysdykcjach australijskich stanów. Nie gwarantuje ono dzierżawcom pełni praw związanych z posiadaniem gruntu: zazwyczaj istnieją z góry ustalone warunki, które określają czas użytkowania oraz dopuszczalne formy działalności. Według Austrade tego typu forma najmu obejmuje około 44% kontynentalnej Australii (tj. 3,380,000 km²), głównie regiony pustynne i półpustynne oraz sawannę. Zazwyczaj zgody wydawane są na wypas tradycyjnych rodzajów zwierząt gospodarskich, jednakże ostatnio można zaobserwować wykorzystywanie pastwisk do wypasu bardziej niekonwencjonalnych rodzajów żywego inwentarza (kangury, wielbłądy), a także do celów turystycznych oraz innych form aktywności. Zarządzaniem umowami najmu zajmują się głównie rządy stanowe oraz terytorialne[1].

Prawo federalne Związku Australijskiego umożliwiające rolnikom dzierżawienie ziemi królewskiej ma zastosowanie wyłącznie na obszarze Terytorium Północnego z uwagi na charakter tej jednostki[2].

Na terenie australijskich stanów pastoral lease jest pochodną systemu podziału ziemi stworzonego w połowie XIX wieku w celu uporządkowanego podziału i sprzedaży ziemi europejskim kolonistom. Prawo stanowe regulujące dzierżawę różni się pod względem dopuszczalnego zastosowania ziemi między stanami[potrzebny przypis].

Pastoral lease jest kompatybilne z prawem rdzennych mieszkańców do ich ziem. W związku z tym dzierżawca może zawrzeć stosowne porozumienie z lokalną populacją aborygeńską odnośnie użytkowania ich terytoriów[1].

Ustawodawstwo i zarządzanie edytuj

Australijskie jurysdykcje posiadają stosowne prawa zarządzania ziemią, które wpływają na sposób administrowania dzierżawami typu pastoral leases[3]:

Stanowe źródła informacji na temat obszarów przeznaczonych pod pastoral lease edytuj

  • Terytorium Północne - Atlas of Queensland and Northern Territory pastoral stations etc[7].
  • Queensland - Index of pastoral leases[8].
  • Australia Południowa - In the interest of the country : a history of the Pastoral Board of South Australia, 1893–1993[9].
  • Australia Zachodnia - Streetsmart Travellers Atlas of Western Australia[10].

Nowa Zelandia edytuj

Przepisy nowozelandzkie dotyczące pastoral leases zawarte są w „Crown Pastoral Land Act 1998” oraz w „Land Act 1948”. Zgodnie z nimi dzierżawca:[11]

  • ma wyłączne prawo do pastwiska
  • ma bezterminowe prawo do odnowienia dzierżawy na następne 33 lata
  • nie ma prawa do samego gruntu
  • nie ma prawa do nabycia terenu na stałe

Przypisy edytuj

  1. a b Pastoral leases, Austrade, 26 lutego 2016 [dostęp 2020-07-21].
  2. Land & Sea Rights: Community Living Areas: History, Casuarina, Terytorium Północne, Australia: Northern Land Council [dostęp 2005-10-16] [zarchiwizowane z adresu 2005-12-15].
  3. Pastoral leases and non-pastoral land use Commission research paper, Productivity Commission, 2002, ISBN 978-1-74037-082-0.
  4. Edward Weir Brierly, Thomas William Irish, The Crown Lands Acts of New South Wales : containing the Crown Lands Consolidation Act and the Western Lands Acts with notes, table of cases, regulations, appendices and indexes, wyd. 3rd, Law Book Co, 1914 [dostęp 2014-09-06].
  5. Department of Natural Resources, Environment and The Arts, wyd. webarchive.nla.gov.au [zarchiwizowane z adresu 2008-07-22].
  6. Frederick James Vickery, The Administration, management and tenure of South Australia's pastoral lands : a report, wyd. South Australia. Department of Lands, 1981 [dostęp 2014-09-06].
  7. Terrence Alick Mapping Services, Rosemary Alick, Terrence J. Alick, Atlas of Queensland and Northern Territory pastoral stations etc, wyd. Queensland. Department of Natural Resources, Prepared and published by Terrence and Rosemary Alick, 2010, ISBN 978-0-9756998-2-9.
  8. Queensland. Land Administration Commission, Index of pastoral leases, Brisbane, 1989 [dostęp 2014-09-06].
  9. P.F. Donovan, In the interest of the country : a history of the Pastoral Board of South Australia, 1893–1993, Pastoral Management Branch of the South Australian Department of Environment and Natural Resources, 1995, ISBN 978-0-646-26803-3.
  10. Streetsmart Travellers Atlas of Western Australia, wyd. 9, Department of Land Information and West Australian Newspapers, 2006, ISBN 1-921048-13-1.
  11. Guide for pastoral leaseholders, Land Information New Zealand, listopad 2010 [dostęp 2011-02-19] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-24].