Petar Ičko
Petar Ičko serb. Петар Ичко, Ичкоглија[1][2], Ичкоглић[3] (ur. 1755 w Katranicy, zm. 16 maja 1808 w Belgradzie) – serbski[4] i osmański dyplomata i handlowiec.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1755 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
16 maja 1808 |
| Zawód, zajęcie |
serbski i osmański dyplomata |
Biografia edytuj
Petar Ičko z pochodzenia był Arumunem[5][6][7]. Urodził się w 1755 roku w miejscowości Katranica na terenie Macedonii Egejskiej (wtedy Imperium Osmańskie, dziś Pyrgoi w Grecji), posiadającej rozwinięte tradycje kupieckie. W późniejszych latach przeprowadził się do Smederevskiej Palanki. Mieszkał w Zemunie, a następnie od połowy lat osiemdziesiątych XVIII wieku w Belgradzie, gdzie działał jako pośrednik handlowy. Dobrze znał język turecki, a także niemiecki i francuski. Był zdolnym dyplomatą. Pracował w osmańskiej służbie dyplomatycznej jako dragoman (tłumacz i pośrednik) Hadži Mustafa-Paszy. Był zatrudniony w osmańskiej ambasadzie w Berlinie. Za życia Paszy odegrał znaczącą rolę w jego walce przeciwko janczarom. Był serdarem wołoskiego księcia Muruzija oraz przedstawicielem salonickich i zemuńskich kupców w Belgradzie (1792-1796, 1800-1801). Jako przedstawiciel handlowców był bezpośrednio zainteresowany zniesieniem utrudnień w wymianie handlowej z Austrią, szczególnie w handlu bawełną i skórą[8].
Pierwsze powstanie serbskie edytuj
Z Zemunu, w którym schronił się przed sprawującymi rządy w okręgu belgradzkim przywódcami janczarów, wrócił do Serbii, aby pomóc w organizacji pierwszego powstania serbskiego. Jego dobrymi znajomymi byli m.in. Janko Katić i Aleksa Nenadović, później zaprzyjaźnił się także z samym Karađorđem[9]. W trakcie negocjacji z Turkami w Stambule w 1806 roku, wspólnie z księciem Milićem z Ćićevca, księciem Živkiem Paraćincem i sekretarzem Stevanem Jevticiem, przedstawił serbskie żądania zmierzające do zawarcia pokoju, znanego później jako Pokój Ička. W październiku tego roku wrócił ze Stambułu z wieścią, że Wysoka Porta zgodziła się na serbskie żądania, aby Serbia otrzymała prawo do utworzenia niezależnej władzy wewnętrznej i wszystkich twierdz w kraju. Turcja zgodziła się także na wyprowadzenie z Serbii janczarów, ale pod warunkiem, że w Belgradzie pozostanie sułtański wysłannik i 150 Turków, na ręce których książęta serbscy będą musieli składać coroczną daninę. Do realizacji postanowień wynegocjowanego przez Ička pokoju nigdy nie doszło, ponieważ Serbowie kontynuowali walkę zbrojną o ostateczne wyzwolenie spod władzy osmańskiej[8].
Był masonem. W 1808 roku, wracając z uczty na Topčiderze, gorzej się poczuł i ledwo wrócił do swojego domu w Belgradzie. Podejrzewa się, że został otruty przez przyjaciół przedstawiciela cara rosyjskiego Konstantina Rodofinikina. Pomimo podjętych prób nie udało się uratować jego życia[10]. Zmarł 16 maja 1808 roku. Został pochowany w monastyrze Rakovica[10].
Jego syn Naum Ičko w 1823 roku założył słynną belgradzką kawiarnię „?”.
Dom Petara Ičko na Zemunie przy ulicy Bežanijskiej jest zachowanym do dziś pomnikiem kultury.
Przypisy edytuj
- ↑ Béla K. Király; Gunther Erich Rothenberg (1982). War and Society in East Central Europe: The first Serbian uprising 1804-1813. Brooklyn College Press. p. 196. ISBN 978-0-930888-15-2.
- ↑ Hristo Adonov-Poljanski (1985). Documents on the Struggle of the Macedonian People for Independence and a Nation-state: From the settlement of the Slavs in Macedonia up to the end of the First World War. Kultura. p. 181.
- ↑ Vukićević, Milenko (1905). „Nekoliko priloga za rasvetljenje Ičkova mira”. Delo. Beograd. 34: 265—270.
- ↑ Paunović, Marinko (1998). Srbi: biografije znamenitih: A-Š. Beograd.
- ↑ Даница Вукићевић; Симо Ц Ћирковић (2007). Српска породична енциклопедија. Vol. 11. Народна кјнига. p. 72. ISBN 9788633127400.
- ↑ Д. Ј. Поповић (1998) [1927]. О цинцарима: прилози питању постанка нашег грађанског друштва. Прометеј. p. 257. ISBN 978-86-82363-15-6.
- ↑ Nicolaos Mertzos (2011). "Βλαχόφωνη Ρωμιοσύνη" (PDF). Thessaloniki: Company of Macedonian Studies: 31.
- ↑ a b Srpski biografski rečnik: Odabrane biografije, Matica srpska, Novi Sad
- ↑ Ćorović, Vladimir (1997). Istorija srpskog naroda. Beograd.
- ↑ a b Milićević Đ., Milan (1888). Pomenik znamenitih ljudi u srpskog naroda novijeg doba. Beograd.