Piłka nożna w Kazachstanie
Piłka nożna (kaz. Футбол fʊdˈboɫ) jest najpopularniejszym sportem w Kazachstanie[1]. Jej głównym organizatorem na terenie Kazachstanie pozostaje Kazakstannyng Futboł Federacijasy (KFF)[2].
Według stanu na 17 listopada 2021 roku Samat Smakow i Rusłan Bałtijew mają odpowiednio 76 i 73 występów reprezentacyjnych, a Rusłan Bałtijew strzelił 13 bramek w barwach reprezentacji Kazachstanu.
W kazachskiej Priemjer Ligasy grają takie utytułowane kluby, jak FK Astana, Irtysz Pawłodar, FK Aktöbe i Kajrat Ałmaty.
Historia
edytujPiłka nożna zaczęła zyskiwać popularność w Kazachstanie na początku XX wieku. Wiosną 1912 roku w Semipałatyńsku, który znajdował się wówczas w składzie Imperium Rosyjskiego, powstał pierwszy kazachski klub piłkarski „Neptun”[3], potem następne. W latach 1912–1914 w Semipałatyńsku powstały kolejne drużyny piłkarskie: „Olimp”, „SSK”, „Sport”, „Feniks”, „Mars”, „Lastoczka”, „Orlata” oraz „Jarysz” – pierwsza drużyna piłkarska młodzieży tureckojęzycznej[3][4]. Według jednej z wersji do Semipałatyńska, będącym częścią największych centrów handlowych w Azji Środkowej i na Syberii, piłka nożna została „przywieziona” przez brytyjskich kupców, którzy ją odwiedzali, jednak pisemnych potwierdzeń o tym nie znaleziono. Bardziej prawdopodobnie, że została zawieziona przez studentów uczących się w rosyjskich szkołach.
Po utworzeniu Związku Radzieckiego na terenie kraju utworzono autonomię dla Kazachów, początkowo (1920) jako wchodzącą w skład Rosyjskiej FSRR Kirgiską Autonomiczną Socjalistyczną Republikę Radziecką, w 1925 przemianowaną na Kazachską Autonomiczną Socjalistyczną Republikę Radziecką. 5 grudnia 1936 Kazachska ASRR zmieniła swój status i jako Kazachska Socjalistyczna Republika Radziecka weszła bezpośrednio w skład ZSRR. W ogólnokrajowych zawodach kazachscy piłkarze wzięli udział po raz pierwszy w 1934. W turnieju czterech stolic, które odbyły się w Taszkencie, drużyna Ałma-Aty zajęła trzecie miejsce, tracąc do drużyn Aszchabadu i drużyny gospodarzy, wyprzedzając zespół Frunze.
Pierwsza edycja mistrzostw Kazachskiej SRR startowała w sezonie 1936. Rozgrywane były spośród drużyn towarzystw sportowych pomiędzy kazachskimi zespołami, które nie uczestniczyli w rozgrywkach Mistrzostw ZSRR. W sezonie 1939 mistrzostwa Kazachskiej SRR zostały zawieszone z powodu II wojny światowej. W 1946 ponownie startują mistrzostwa Kazachskiej SRR. W 1980 i 1981 mistrzostwo Kazachskiej SRR było rozgrywane w trzecioligowej Strefie 7 Mistrzostw ZSRR, w której zmagały się głównie kazachskie kluby, ale również było kilka zespołów poza Kazachstanu, takich jak Ałga z Frunze (obecnie Biszkek); dopiero od sezonu 1982 Kazachstan miał „własną” Strefę 8. W latach 1990–1991 mistrzem Kazachskiej SRR zostawał klub, który zwyciężał w Drugiej Ligie, strefie kazachskiej Mistrzostw ZSRR. To nie były pełnowartościowe mistrzostwa, tak jak najlepsze kluby kraju uczestniczyły w mistrzostwach ZSRR. Pierwszym przedstawicielem kazachskiej SRR w najwyższej klasie Mistrzostw ZSRR był Kajrat Ałma-Ata (1960). Najlepszym osiągnięciem klubu jest 7 miejsce (1986).
16 grudnia 1991 Kazachstan, jako ostatnia z republik ZSRR, proklamował niepodległość.
Po założeniu kazachskiej federacji piłkarskiej – KFF w 1992, rozpoczął się proces organizowania pierwszych rozgrywek o mistrzostwo Kazachstanu. W sezonie 1992 startowała pierwsza edycja rozgrywek o mistrzostwo kraju. W Wysszaja Liga 24 drużyny walczyły systemem ligowym w dwóch grupach o tytuł mistrza kraju.
Rozgrywki zawodowej Priemjer Ligasy zainaugurowano w sezonie 2008[5]. W 2012 utworzono zawodową ligę piłkarską w Kazachstanie (Кәсіпқой Футбол Лигасы, Kazakstan Kesypkoj Futboł Ligasy – KPFL).
Format rozgrywek ligowych
edytujW obowiązującym systemie ligowym trzy najwyższe klasy rozgrywkowe są ogólnokrajowe (Priemjer Ligasy, Byrynszy liga, Jekynszy liga). Dopiero na czwartym poziomie pojawiają się grupy regionalne.
Puchary
edytujRozgrywki pucharowe rozgrywane w Kazachstanie to:
- Puchar Kazachstanu (Футболдан Қазақстан Кубогы),
- Superpuchar Kazachstanu (Футболдан Қазақстан Суперкубогы) – mecz między mistrzem kraju i zdobywcą Pucharu.
Reprezentacja narodowa
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Sport in Kazakhstan. www.topendsports.com. [dostęp 2021-11-24]. (ang.).
- ↑ Kazakhstan Football Federation [online], UEFA, 11 lipca 2018 [dostęp 2021-11-24] (ang.).
- ↑ a b «Ярыш» – первая футбольная команда тюркоязычной молодежи в Казахстане [online], inform.kz, 15 listopada 2020 [dostęp 2021-11-24] (ros.).
- ↑ История Семейского футбола [online], semeylib.kz [dostęp 2021-11-24] (ros.).
- ↑ Kazakhstan – List of Champions [online], RSSSF [dostęp 2021-11-23] (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Piłka nożna na stronie KAZ-Football.kz (ros.)
- Piłka nożna na stronie Kazfootball (kaz. • ros.)
- Piłka nożna na stronie Sports.kz (ros.)
- Piłka nożna na stronie Prosports (kaz. • ros.)
- Piłka nożna na stronie Inform.kz (kaz. • ros. • ang. • arab. • czam. • uzb.)
- Oficjalna strona KFF (kaz. • ros. • ang.)
- Oficjalna strona Priemjer Ligasy (kaz. • ros. • ang.)