Podspady (słow. Podspády, niem. Rausch, Rauschen, Fluder, węg. Zúgó) – osiedle położone u północnych zboczy Tatr Bielskich na Słowacji, pomiędzy Jaworzyną Tatrzańską na zachodzie (3 km) a Zdziarem na wschodzie. Znajduje się przy Drodze Wolności, a administracyjnie należy do Jaworzyny Tatrzańskiej.

Podspady
Podspády
Ilustracja
Wjazd do Podspadów od strony Jurgowa
Państwo

 Słowacja

Kraj

 preszowski

Powiat

Poprad

Wysokość

912 m n.p.m.

Położenie na mapie kraju preszowskiego
Mapa konturowa kraju preszowskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Podspady”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, u góry znajduje się punkt z opisem „Podspady”
Ziemia49°16′53″N 20°10′29″E/49,281389 20,174722
Skrzyżowanie w Podspadach

Opis i historia

edytuj

Podspady położone są na wysokości 912 m n.p.m., nad Jaworowym Potokiem. Dolina, w której leżą Jaworzyna i Podspady, nie ma ustalonej nazwy – umownie zwie się ją doliną Jaworowego Potoku, Wielka encyklopedia tatrzańska Zofii i Witolda Henryka Paryskich podaje zaś nazwę Rów Podspadzki. Dolina ta oddziela od siebie Tatry i grzbiet Chowańców Wierchu położony już na Pogórzu Spiskim. Przez Podspady przepływa też odnoga Białego Potoku, utworzona sztucznie na potrzeby młyna i wpadająca do Jaworowego Potoku poniżej osiedla. Na wschód od Podspadów do potoku wpada Goliasowski Potok, spływający spod Zdziarskiej Przełęczy Doliną Goliasowskiego Potoku. W rejonie miejscowości znajdują się wyloty dolin: Hawraniej z Doliną Czarnego Potoku i Nowej Doliny.

W Podspadach od Drogi Wolności odgałęzia się droga prowadząca na północ dalej wzdłuż Jaworowego Potoku przez dawne przejście graniczne Jurgów-Podspády (ok. 3 km od skrzyżowania) do Jurgowa.

Miejscowość założona została w 1837 r. przez tutejszych właścicieli ziemskich Horváthów-Palocsayów. Znajduje się tu przetwórnia drewna, pensjonat Murań, leśniczówka TANAP-u, a także gospoda, sklep spożywczy i punkt sprzedaży pamiątek z drewna. W dwudziestoleciu międzywojennym znajdowała się tu 13-kilometrowa kolejka linowa, która pozwalała na transport drewna z Tatr przez Zdziar do Lendaku.

Nazwa osiedla powstała z połączenia dwuczłonowej ludowej nazwy Pod Spady – dawniej mówiono „Pod Spadami” zamiast „w Podspadach”. Prawdopodobne źródło tej nazwy to położenie osiedla u wylotów dolin Hawraniej i Nowej, w których znajdują się wysokie progi skalne, niemożliwe do pokonania bez sprzętu wspinaczkowego. Inne wytłumaczenia kojarzą nazwę ze spadającą wodą Jaworowego Potoku lub położeniem u zboczy wierchów. Nazwy niemiecka i węgierska są niedokładnymi kalkami z nazw słowiańskich, oparte na etymologii związanej ze spadającą wodą.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj