Poecilus sericeus
Poecilus sericeus – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny dzierowatych, zamieszkujący palearktyczną Eurazję od Pirenejów po Syberię.
| Poecilus sericeus | |||
| Fischer von Waldheim, 1824 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Nadplemię | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj | |||
| Gatunek |
Poecilus (Poecilus) sericeus | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia edytuj
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1824 roku przez Johanna Gotthelfa Fischera von Waldheima[1]. Wyróżnia się w jego obrębie trzy podgatunki[2]:
- Poecilus sericeus catalonicus Jeannel, 1981
- Poecilus sericeus sericeus Fischer von Waldheim, 1824
- Poecilus sericeus transpyrenaeus Breit, 1933
Niektórzy autorzy traktują P. sericeus jako synonim P. koyi[3].
Morfologia edytuj
Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 10[4] do 13,4 mm[5], szerszym niż u P. lepidus[6], lśniącym u samców i bardziej matowym u samic[5][4], najczęściej czarnym z niebieskawym połyskiem metalicznym na krawędziach i wierzchołku pokryw oraz w dołkach przypodstawowych przedplecza[5][4][6], ale czasem cały wierzch ciała jest niebieskoczarny, albo też połysk na krawędziach i wierzchołku pokryw ma barwę zielononiebieską lub fioletową[5]. Czułki są całkowicie czarne, a ich człony od pierwszego do trzeciego zaopatrzone są w ostre kile[5][6]. Przedplecze ma krawędzie boczne w zarysie lekko wypukłe, od środka do wyraźnych kątów tylnych prosto lub nieco wypukle, wyraźnie się zwężające. Dołki przypodstawowe są wyraźnie wgłębione[4], a zewnętrzne z nich są długie[6] i całkowicie oddzielone są od brzegu przedplecza podłużnymi żeberkami nieco szerszymi i krótszymi niż u P. koyi[4], szerszymi niż u P. lepidus[6]. Tylna krawędź przedplecza jest węższa niż podstawa pokryw[5]. Pokrywy mają silnie rozwinięte i wyraźnie odstające na boki ząbki w kątach barkowych[5][4][6] oraz niepunktowane lub punktowane słabo rzędy[5]. Para chetoporów przytarczkowych występuje lub nie, ale zwykle jest obecna[5]. Chetoporów dyskalnych na trzecim międzyrzędie jest od dwóch do czterech (zwykle trzy)[5][4], a pierwszy z nich leży daleko przed środkiem długości pokrywy[4]. Niekiedy na jednej z pokryw dostrzec można chetopor dyskalny na międzyrzędzie piątym. Występują zarówno formy o skrzydłach tylnych skróconych, jak i o skrzydłach tylnych w pełni wykształconych, przy czym częściej spotyka się te pierwsze[5]. Episternity są nieco dłuższe niż szersze[4]. Odnóża mają stopy o członie ostatnim porośniętym od spodu szczecinkami[4][6]. Genitalia samca mają edeagus nieco mocniej na bok zagięty niż u P. koyi[4].
Ekologia i występowanie edytuj
Owad rozmieszczony od nizin po przedgórza. Zasiedla tereny otwarte, niezacienione i suche, w tym stepy i pola uprawne[5].
Gatunek palearktyczny. Podgatunek nominatywny znany jest z Francji, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii[2] europejskiej i syberyjskiej części Rosji[7][4] oraz Kazachstanu[2]. W Polsce jest bardzo rzadko spotykany[7]. W Czechach widywany rzadko[5], a na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek narażony na wymarcie (VU)[8]. Na Słowacji pospolity jest tylko miejscami, ogólnie obserwowany jest sporadycznie[5]. P. s. transpyrenaeus jest endemitem Pirenejów, podawanym z terenu Hiszpanii i Francji. P. s. catalonicus również znany jest tylko z Hiszpanii i Francji[2].
Przypisy edytuj
- ↑ G. Fischer von Waldheim: Entomographia Imperii Rossici, suae Caesareae Majestati Alexandro I dicata. Tomus II. Moscow: A. Semen, 1824, s. 139.
- ↑ a b c d Y. Bousquet, Pterostichini, [w:] Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 479-485, ISBN 87-88757-73-0.
- ↑ Wolfgang Lorenz, Poecilus (Poecilus) koyi Germar, 1823, O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-21].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Von Arved Lompe: Gattung: Poecilus Bonnelli 1810. [w:] Käfer Europas [on-line]. 2021. [dostęp 2024-02-20].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-44, 248-256.
- ↑ a b c d e f g Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 40-47, 61-69, 254-259.
- ↑ a b Bolesław Burakowski, Maciej Mroczkowski, Janina Stefańska, Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.