Pogórze Ondawskie (513.72; słow. Ondavská vrchovina, (węg.) Ondavai-felföld) – mezoregion geograficzny we wschodniej Słowacji, w Beskidach Środkowych, na południe od granicznego grzbietu Karpat.

Pogórze Ondawskie
Ilustracja
Megaregion

Region Karpacki

Prowincja

Karpaty Zachodnie

Podprowincja

Zewnętrzne Karpaty Zachodnie

Makroregion

Beskidy Środkowe

Mezoregion

Pogórze Ondawskie

Zajmowane
jednostki
administracyjne

Słowacja
kraj preszowski

Od zachodu Pogórze Ondawskie graniczy z Górami Czerchowskimi, od północy – z Beskidem Niskim, od wschodu – z Bieszczadami Zachodnimi i Wyhorlatem, od południa – z Górami Tokajsko-Slańskimi i z Niziną Wschodniosłowacką. Granicę z Beskidem Niskim prowadzi się w przybliżeniu linią BardejovSvidníkMedzilaborce. Rozciągłość południkowa regionu wynosi około 87 km, maksymalna szerokość – 45 km, powierzchnia – około 1,8 tys. km².

Pogórze Ondawskie to w istocie zespół południkowych grzbietów górskich odbijających na południe od głównego (wododziałowego) grzbietu Karpat, podzielonych dolinami Topľi, Ondavy i Laborca oraz ich dopływów. Najwyższe wzniesienia to Stebnická Magura – 900 m n.p.m., Jaworzyna Konieczniańska (słow. Javorina) – 881 m, Smilniansky vrch – 749 m, Filipovský vrch – 705 m, Kačalová – 676 m i Čierna hora – 667 m. Wysokości bezwzględne maleją z północy na południe do około 200 m n.p.m. Pogórze jest zbudowane z fliszu karpackiego.

Klimat Pogórza Ondawskiego ulega wyraźnym zmianom wraz z szerokością geograficzną. Na południu jest ciepły, w części centralnej – umiarkowany, w północnej – chłodny, przy czym w dolinach pozostaje umiarkowany. Przeciętne temperatury stycznia wynoszą –2 do –6 °C w dolinach i –4 do –6 °C w północnych częściach grzbietowych, lipca – 18,5–20 °C w kotlinach i 16–17 °C na północy. Liczba dni z pokrywą śnieżną – 80-100. Roczna suma opadów – 400-500 mm.

Krajobraz Pogórza Ondawskiego tworzą niewysokie wzgórza i obszerne doliny rzeczne. Grzbiety są porośnięte lasem liściastym z przewagą dębu i buka, doliny są zajęte pod użytki rolnicze. Prowadzą przez nie liczne szlaki turystyczne.

Na Pogórzu Ondawskim leżą Bardejov, Svidník, Stropkov, Humenné, Vranov nad Topľou i Giraltovce. Historycznie teren Pogórza Ondawskiego należy do regionów Szarysz i Zemplín.

Bibliografia

edytuj
  • Krystyna Jawecka (red.) Czechosłowacja. Mapa przeglądowa Europy. Skala 1:1 000 000, PPWK Warszawa-Wrocław 1983
  • Jerzy Kondracki Karpaty, wydanie drugie poprawione, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1989, ISBN 83-02-04067-3.
  • Juraj Kordováner, Zdeněk Šír (red.) Ondavská vrchovina. Bardejov. Turistická mapa. 1:50.000, 2. vydanie, VKÚ a.s., Harmanec 2002, ISBN 80-8042-180-3.
  • Slovensko. Slowakei. Slovakia. Autoatlas. 1:200 000, SHOCart, spol. s.r.o., b.m.w., 2006, ISBN 80-7224-412-4.
  • Wiesława Rusin, Barbara Zygmańska, Słowacja, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2006, ISBN 83-7304-679-8, OCLC 749501739.