Wikipedia

Powódź w Mozambiku (2000)

klęska żywiołowa (Mozambik; 2000)

Powódź w Mozambiku (2000) – klęska żywiołowa, do której doszło w lutym i marcu 2000 roku w południowo-wschodniej Afryce. Katastrofalna w skutkach powódź spowodowana była obfitymi opadami deszczu, które trwały przez pięć tygodni. Wszystkie główne rzeki na południu kraju wystąpiły z brzegów[2]. W wyniku powodzi zginęło około 700 osób[1], a blisko 250 000 osób straciło swoje domy[3]. Była to najgorsza w skutkach powódź od 50 lat, jaka nawiedziła Mozambik[4]. Do zalania rozległych obszarów tego kraju mogło przyczynić się nieprawidłowe zarządzanie tamami przed jazami na terenach Południowej Afryki i Zimbabwe, czego efektem było nagłe spuszczenie wód powodziowych z przepełnionych i osłabionych zbiorników[5].

Powódź w Mozambiku (2000)
Ilustracja
Amerykański śmigłowiec lecący nad zalanym przez rzekę Limpopo obszarem (Mozambik)
Państwo

 Mozambik

Miejsce

południowy Mozambik

Rodzaj zdarzenia

powódź

Data

luty–marzec 2000

Ofiary śmiertelne

ok. 700[1]

brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons

Według szacunków 2 miliony osób (ok. 12% wszystkich mieszkańców) dotkliwie odczuło skutki żywiołu. Dotkniętych zostało 1400 km² gruntów ornych, a 20 000 sztuk bydła zaginęło i prawdopodobnie zatonęło[3]. Ponad 90% mozambickiego systemu kanałów nawadniających uległo zniszczeniu. Bezpośrednie koszty związane ze skutkami powodzi oszacowano na poziomie 273 mln USD, a koszty odbudowy wyceniono na 428 mln USD[4].

Historia meteorologiczna

edytuj
Zdjęcia satelitarne obrazujące rozmiar powodzi
(aut. NASA/USGS)
 
Rzeka Limpopo w sierpniu 1999 r.
 
Ten sam obszar w marcu 2000 r.

W październiku i listopadzie 1999 roku w Mozambiku wystąpiły obfite opady deszczu, które powtórzyły się w styczniu 2000 roku[6]. Przed końcem stycznia 2000 roku opady doprowadziły do wystąpienia z brzegów rzek Komati, Mbuluzi i Limpopo, skutkując zalaniem części stolicy państwa, Maputo[7]. 24 stycznia, w obrębie dystryktu Chokwé, rzeka Limpopo przekroczyła dwukrotnie swój normalny poziom, osiągając 6 metrów[8]. W niektórych obszarach Mozambiku deszcz trwający przez niespełna dwa tygodnie wypełnił dwuletnią normę opadów[9]. Poziom opadów deszczu, trwających od grudnia 1999 roku do marca 2000 roku, był najwyższym, jaki zarejestrowano od 1951 roku[10].

Kiedy pod koniec lutego wody powodziowe zaczęły opadać, do wybrzeża Mozambiku dotarł cyklon Eline[2]. 22 lutego długotrwały cyklon tropikalny Eline, bezpośrednio po osiągnięciu intensywności szczytowej, uderzył w wybrzeże, około 80 km na południe od miasta Beira[11]. Przed końcem lutego, zgodnie z raportem UNICEF USA, sytuację uznano za najgorszą klęskę żywiołową w państwie w XX wieku[12].

Skutki

edytuj
 
Rzeka Limpopo podtapiająca okolice

Pod koniec lutego odnotowano wiele przypadków malarii i biegunki spowodowanych powodzią[12][13]. Żywioł doprowadził do zniszczenia lub uszkodzenia dróg, mostów oraz innego rodzaju infrastruktury[14]. Główna droga Mozambiku prowadząca z północy na południe została zalana w trzech różnych lokalizacjach, co sprawiło, że podróż lądowa między Maputo a Beirą stała się niemożliwa[15]. Zanim w wybrzeże Mozambiku uderzył cyklon Eline blisko 200 000 osób straciło domy, a co najmniej 150 innych zginęło[16].

Według szacunków łączne skutki wcześniejszych powodzi oraz cyklonu Eline to blisko 500 000 przesiedleńców lub bezdomnych[17], z czego około 46 000 to dzieci poniżej 5. roku życia[18]. Ostatecznie wcześniejsze powodzie i te spowodowane przez cyklon Eline doprowadziły do śmierci około 700 osób[1], z czego połowa w Chokwé[19]. Straty oszacowane zostały na 500 mln USD (uwzględniając inflację, 2020: ok. 750 mln USD), a tempo wzrostu produktu krajowego brutto spadło z 10% do 2%[20]. Cyklon i powodzie znacznie utrudniły postęp ekonomiczny, który miał miejsce w Mozambiku w latach 90. począwszy od końca wojny domowej[21].

Pomoc międzynarodowa

edytuj

Rząd Mozambiku miał ograniczone możliwości, aby przeciwstawić się skutkom klęski żywiołowej, więc zmuszony był szukać pomocy od społeczności międzynarodowej. Od lutego do marca 2000 roku przedstawiciele rządu wysłali pisma z prośbami o pomoc z zewnątrz, co poskutkowało deklaracją wsparcia finansowego w wysokości ok. 162 mln USD. Środki te przeznaczono głównie na żywność, odbudowę infrastruktury oraz materiały ratownicze. Z tych funduszy sfinansowano akcje prowadzone przez liczne międzynarodowe organizacje i instytucje państwowe, dzięki czemu uratowano 53 000 osób, a także udzielono niezbędnej pomocy blisko 676 700 osobom oraz rozpoczęto proces przesiedlania ludności[22].

Polska

W 2000 roku polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych przeznaczyło z rezerw celowych budżetu państwa na pomoc humanitarną dla Mozambiku 100 000 PLN[23]. Na początku marca 2000 roku, w reakcji na skutki powodzi w Mozambiku, katolicka organizacja Caritas Polska przeznaczyła na pomoc ofiarom tragedii kwotę w wysokości 200 000 PLN[24]. Warszawskie biuro Polskiej Akcji Humanitarnej zorganizowało koncert S.O.S Mozambik na rzecz ofiar powodzi w Mozambiku, który odbył się 5 maja 2000 roku. Podczas koncertu, który odbył się w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego wystąpiły takie zespoły jak: Voo Voo, Big Cyc oraz Ich Troje. Kwota uzyskana ze zbiórki wyniosła niespełna 3500 PLN, którą wsparł Polkomtel dotacją w wysokości 8000 PLN. Z kolei ZHP w swoich kwaterach zorganizował na rzecz mieszkańców Mozambiku zbiórki i inne akcje[25].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Human Development Report 2007/2008: Fighting climate change: Human solidarity in a divided world. New York: Palgrave Macmillan, 2007, s. 184, seria: Human Development Report. ISBN 978-0-230-59850-8.
  2. ↑ a b AFP: Cyclone reaches Mozambique's southern Inhambane province. reliefweb.int, 2000-02-21. [dostęp 2020-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-04)]. (ang.).
  3. ↑ a b Floods take a serious economic toll. un.org, 2000-10. [dostęp 2020-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-11)]. (ang.).
  4. ↑ a b Introduction. W: Anthony G. Patt, Dagmar Schroter: Perceptions of Environmental Risks in Mozambique: Implications for the Success of Adaption and Coping Strategies. World Bank Publications, 2007-11, s. 2.
  5. ↑ Katharine Murison: Africa South of the Sahara 2003. London: Europa Publications, 2003, s. 704. ISBN 1-85743-131-6.
  6. ↑ Frances Christie, Joseph Halon: Mozambique & the Great Flood of 2000. Kumbria: Indianan University Press, 2001, s. XVI. ISBN 0-253-33978-2.
  7. ↑ OCHA: Mozambique – Floods OCHA Situation Report No. 1. reliefweb.int, 2000-01-26. [dostęp 2020-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-07)]. (ang.).
  8. ↑ PanAfrican News Agency: Mozambique: Limpopo Flood Reaches Chokwe. reliefweb.int, 2000-01-24. [dostęp 2020-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-07)]. (ang.).
  9. ↑ Stephanie Kriner: Tropical storm threatens flood-ravaged Mozambique. reliefweb.int, 2000-02-18. [dostęp 2020-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-01)]. (ang.).
  10. ↑ Alejandro Lopez-Carresi, Maureen Fordham, Ben Wisner, Ilan Kelman, J.C. Gaillard: Disaster Management: International Lessons in Risk Reduction, Response and Recovery. Routledge, 2013, s. 146. ISBN 978-1-136-17976-1.
  11. ↑ WMO: Annual Summary of Global Tropical Cyclone Season: 2000 (Intense Tropical Cyclone Leon/Eline 1–29 February). library.wmo.int, 2000. s. 21. [dostęp 2020-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-30)]. (ang.).
  12. ↑ a b U.S. Fund for UNICEF: Mozambique floods situation report 29 Feb 2000. reliefweb.int, 2000-02-29. [dostęp 2020-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-08)]. (ang.).
  13. ↑ H. Kondo, N. Seo, T. Yasuda, M. Hasizume, Y. Koido, N. Ninomiya, Y. Yamamoto. Post-flood: infectious diseases in Mozambique. „Prehospital and Disaster Medicine”. 17, s. 126–133, 2002-07. Cambridge University Press. DOI: 10.1017/s1049023x00000340. ISSN 1049-023X. PMID: 12627915. OCLC 1070450762. (ang.). 
  14. ↑ The infrastructure deficit. W: Martin L. Parry: Assessing the Costs of Adaptation to Climate Change: A Review of the UNFCCC and Other Recent Estimates. London: International Institute for Environment and Development (IIED), 2009-08, s. 77. ISBN 978-1-84369-745-9.
  15. ↑ PanAfrican News Agency: Floods Cut Main Highway in Three Places. reliefweb.int, 2000-02-06. [dostęp 2020-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-07)]. (ang.).
  16. ↑ Emelia Sithole: Mozambique's Chissano urges post-cyclone aid. reliefweb.int, 2000-02-23. [dostęp 2020-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-04)]. (ang.).
  17. ↑ Peter Wiles, Kerry Selvester, Lourdes Fidalgo: LearningLessons fromDisasterRecovery: TheCase ofMozambique. recoveryplatform.org, 2005-04. s. 38 (55). [dostęp 2020-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-09)]. (ang.).
  18. ↑ Save the Children: Mozambique Emergency Bulletin 3: 07 Mar 2000. reliefweb.int, 2000-03-07. [dostęp 2020-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-20)]. (ang.).
  19. ↑ Agence France Presse: Mozambique's flood death toll rises to nearly 700. reliefweb.int, 2000-04-03. [dostęp 2020-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-29)]. (ang.).
  20. ↑ Sithulisiwe Bhebhe, Tawanda Runhare, Ratau J. Monobe. Strategic approaches for developing a culture of safety management in schools: Indications from literature studies. „Jàmbá: Journal of Disaster Risk Studies”. 11, s. 694, 2019-07-04. AOSIS. DOI: 10.4102/jamba.v11i2.694. ISSN 1996-1421. (ang.). 
  21. ↑ Eamonn Meehan (Trócaire): Trocaire launches appeal for Mozambique flood victims. reliefweb.int, 2000-02-28. [dostęp 2020-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-06)]. (ang.).
  22. ↑ Zefanias Matsimbe: The role of local institutions in reducing vulnerability to recurring natural disasters and in sustainable livelihoods development: Mozambique Case Study. fao.org, 2003-10. [dostęp 2020-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-25)]. (ang.).
  23. ↑ Rada Ministrów: Aneks do tomu i sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2000 r.. sejm.gov.pl, 2001-06-07. s. 184. [dostęp 2020-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-27)].
  24. ↑ Caritas Polska: Caritas Polska – pomoc ofiarom powodzi w Mozambiku. stara.caritas.pl, 2000-03-04. [dostęp 2020-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-27)].
  25. ↑ PAH: Raport z działalności Fundacji Polska Akcja Humanitarna za rok 2000. pah.org.pl, 2000. s. 6. [dostęp 2020-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-27)].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Powódź_w_Mozambiku_(2000)&oldid=73403661”