Powstanie bożonarodzeniowe
Powstanie bożonarodzeniowe (serb. Божићна побуна) – czarnogórskie powstanie skierowane przeciwko unifikacji Królestwa Czarnogóry z Królestwem Serbii, do którego doszło w styczniu 1919.
| |||
| Czas |
2–7 stycznia 1919 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo unionistów, | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Historia edytuj
Powstanie zwolenników czarnogórskiej niepodległości (tzw. Zelenaši – zielonych) wywołała decyzja Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Czarnogóry (obradującego w Podgoricy), które przegłosowało unifikację Królestwa Czarnogóry z Królestwem Serbii. Zdecydowała większość parlamentarzystów, zwolenników unii (tzw. Bjelaši – białych). Przeciwnicy unii, na czele z Krsto Zrnovem Popoviciem wywołali powstanie, a powołany ad hoc komitet wydał deklarację, w której uznał za niekonstytucyjne decyzje podjęte w Podgoricy. Przywódcą politycznym powstania był dyplomata Jovan Plamenac. W dniu prawosławnego Bożego Narodzenia, 6 stycznia, główne siły powstańcze zostały rozbite na przedmieściach Cetynii przez jednostki armii serbskiej. Do walk doszło także w rejonie Nikšicia i wokół Rijeka Crnojevicia. Około 200–300 uczestników powstania ujęto i osadzono w więzieniu w Zenicy[1].
Część powstańców, która nie trafiła do niewoli uciekła do Włoch, tworząc tam armię Czarnogóry na wygnaniu[2]. Niedobitki powstańców (oddział Savo Raspopovicia) kontynuowały opór aż do roku 1929.
Pamięć o powstaniu edytuj
W maju 2009 roku, w 90. rocznicę powstania, premier niepodległej Czarnogóry Milo Đukanović odsłonił obelisk w Bajicach poświęcony pamięci tych, którzy zginęli w czasie powstania[3]
Przypisy edytuj
- ↑ ''БОЖИЋНА ПОБУНА'' У ЦРНОЈ ГОРИ 1919. - ИСТИНЕ И ЛАЖИ [online] [dostęp 2020-02-18].
- ↑ Byli jak powstańcy styczniowi i Żołnierze Wyklęci. Zdradzeni jak w Jałcie. Obrońcy najmniejszego królestwa [online], tygodnik.tvp.pl [dostęp 2020-02-18] (pol.).
- ↑ Pogledajte kako je izgledala izgradnja spomenika stradalima u Božićnom ustanku [online], CdM, 6 stycznia 2019 [dostęp 2020-02-18] (ang.).
Bibliografia edytuj
- Predrag Tomović, Božićni ustanak izaziva kontroverze na 90. godišnjicu
- Christmas Uprising, 1919. montenegro.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-04)].
- Srđa Pavlović: Balkan Anschluss: The Annexation of Montenegro and the Creation of the Common South Slavic State. Purdue University Press: 2008, s. 163. ISBN 978-1-55753-465-1.