Powstanie Maji-Maji

Powstanie Maji-Maji w latach 1905–1907 to rebelia około 20 plemion afrykańskich na południowych terenach ówczesnej Niemieckiej Afryki Wschodniej będących kolonią niemiecką. Było to kolejne powstanie Afrykańczyków przeciw Niemcom po powstaniu Busziri (1888-1889) i powstaniu Wahehe (1891-1898). Według różnych szacunków w powstaniu Maji-Maji Niemcy zamordowali około 200-300 tysięcy Afrykańczyków podczas powstania oraz na skutek fali głodu, który Niemcy sztucznie wywołali w celu złamania oporu i ukarania powstańców.

Powstanie Maji-Maji
Ekspansja kolonialna Niemiec na przełomie XIX i XX wieku
Ilustracja
Zasięg powstania
Czas

1905–1907

Miejsce

Niemiecka Afryka Wschodnia

Przyczyna

niemiecki ucisk wobec autochtonów

Wynik

zwycięstwo Niemców

Strony konfliktu
 Cesarstwo Niemieckie Powstańcy plemienni
Dowódcy
Cesarstwo Niemieckie Gustav Adolf von Götzen Kinjiktile
brak współrzędnych
Obraz Bitwa pod Mahenge Friedricha Wilhelma Kuhnerta z 1908 roku. Bitwa była częścią powstania Maji-Maji.

Historia

edytuj

Przyczyną powstania były szykany kolonialnych władz niemieckich wobec mieszkańców regionów, w których uprawiano bawełnę na masową skalę (rejony Kilwy i góry Matubi). Niemcy wprowadzili wysokie podatki, m.in. podatki od posiadania domów, zabronili Afrykańczykom polowań na dzikie zwierzęta i wprowadzili w 1905 nową walutę przez wschodnioafrykański bank, co spowodowało zbiednienie Afrykańczyków.

Powstanie rozpoczęło się od zniszczenia przez dwóch mężczyzn i kobietę 20 lipca 1905 plantacji bawełny koło wsi Kipitamu i Nadete na terenach plemienia Matumbi w pobliżu miasta portowego Kilwa. Krótko po tym zdarzeniu kilka plemion rozpoczęło walkę z niemieckim kolonizatorem. Ważną rolę w powstaniu spełniał Kinjiktile, mężczyzna z plemienia Matumbi, znany w roku 1904 jako uzdrowiciel i muzyk, założyciel kultu Maji-Maji. Kinjiktile rozdawał rdzennym mieszkańcom amulety, które rzekomo miały zamieniać wystrzeliwane przez Niemców kule w wodę (maji w języku suahili oznacza wodę). Zdecydowana większość powstańców zmarła z głodu po tym, jak niemiecki rząd kolonialny rozpoczął systematyczne palenie domów, pól i buszu. Pod koniec 1907 roku większość ludności terenów objętych powstaniem nie żyła, a pola były zdewastowane. Po ustaniu głównych walk w 1907 niektórzy z przywódców zrywu prowadzili jeszcze walkę partyzancką przeciwko oddziałom Schutztruppe do lipca 1908, kiedy to niemieckie władze kolonialne złapały ich i wymordowały.

W wyniku walki i niemieckich represji po powstaniu cała południowa część kolonii została spustoszona. Wojna, głód i niemieckie represje spowodowały śmierć około 200-300 tysięcy ludzi. Niemcy stracili kilkunastu żołnierzy.

W Tanzanii powstanie uznawane jest do dzisiaj za ważne wydarzenie narodowe. Julius Nyerere, pierwszy prezydent zjednoczonej Tanzanii, nazwał je początkiem narodowego pojednania, które w roku 1964 doprowadziło do uzyskania niepodległości przez Tanzanię.

Literatura niemieckojęzyczna

edytuj
  • Walter Nuhn: Flamen ueber Deutschost. Bernard & Graefe Verlag, ISBN 3-7637-5969-7.
  • Karl Martin Seeberg: Der Maji-Maji Krieg gegen deutsche Kolonialherschaft. Dietrich Reimer Verlag, Berlin 1989
  • Felicitas Becker: Jigal Beez: Der Maji-Maji Krieg in Deutsch Afrika 1905-1907, Ch.Links 2005

Literatura polskojęzyczna

edytuj
  • Paweł Brudek: Afryka Wschodnia 1914-1918, Warszawa 2008
  • Paweł Brudek: Niemieckie wojska kolonialne w Afryce Wschodniej 1886-1918, Oświęcim 2016

Zobacz też

edytuj