Proces lubelskiego PAS

proces sądowy dwudziestu trzech uczestników podziemia niepodległościowego

Proces lubelskiego PAS, Proces dwudziestu trzech – proces sądowy dwudziestu trzech uczestników podziemia niepodległościowego, w którym siedmiu z nich skazanych zostało na karę śmierci. Był to pierwszy wielki proces pokazowy w Polsce komunistycznej po 1944.

W 1945 organy komunistycznego bezpieczeństwa dokonały aresztowań wśród członków podziemia niepodległościowego na Lubelszczyźnie. Większość z nich należała do Narodowych Sił Zbrojnych i NZW, a także do jego struktury PAS. Jednym z zarzutów była pacyfikacja 6 czerwca 1945 wsi Wierzchowiny[1]. Niektórzy z oskarżonych nie byli tam wtedy obecni.

Proces rozpoczął się 14 lutego 1946 przed Wojskowym Sądem Okręgowym w Warszawie[2], nr sprawy W.1692/46, pod przewodnictwem ppłk. A. Janowskiego[3]. 19 marca 1946 na karę śmierci skazani zostali na podst. 1 Dekretu[4]:

Wszystkich siedmiu było członkami PAS. Prezydent Bierut odmówił im prawa łaski. Wszyscy zostali straceni 24 maja 1946. Ich dokładne miejsce pochówku nie jest znane, choć przypuszcza się, że pochowano ich w pobliżu glinianek, w rejonie obecnej ul. Grójeckiej w Warszawie, w okolicach współczesnego pomnika Obrońców Warszawy we wrześniu 1939[5]. Grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie w Kwaterze „na Łączce”.

Przypisy

edytuj
  1. zob. Roman Jaroszyński
  2. Proces NSZ przed Sądem w Warszawie. „Trybuna Robotnicza”, s. 3, Nr 46 z 16 lutego 1946. 
  3. "Księga najwyższego wymiaru kary" w Krzysztof Szwagrzyk: Zbrodnie w majestacie prawa 1944-1955. Wyd. ABC Future, Warszawa, 2000.
  4. Sprawiedliwości staje się zadość. Kara śmierci dla bratobójców z NSZ. Ogłoszenie wyroku w procesie warszawskim. „Trybuna Robotnicza”, s. 1, Nr 78 z 20 marca 1946. 
  5. zob. Zygmunt Wolanin

Linki zewnętrzne

edytuj